O`quv qo`llanma 142 Sahifa
Braxiotsefal tomirlarning normal o’tkazuvchanligini buzadigan
uchinchi sabab – ekstravazal kompressiya hisoblanadi. Umurtqa arteriyasi
og’zi surilganda, buralganda yoki oldingi zinapoyasimon muskul bilan
bosilganda (umurtqa arteriyasi anomal chiqqanda) umurtqa arteriyasi
bo’ylab qon oqimi kamayishi mumkin. Umurtqa arteriyalarining suyak
kanalida stenozlanishi bo’yin osteoxondrozi rivojlanganda, osteofitlar,
o’smalar tomonidan bosilganda ro’y berishi mumkin.
Braxiotsefal arteriyalarning patologik egri-bugriligi arteriyaning
uzayishi va keskin diviatsiyasi, shu joylarda buralish va o’tkazuvchanlik
buzilishi sodir bo’lishi bilan ta’riflanadi.
Qon oqimi izdan chiqishiga olib keladigan boshqa kasalliklar orasida
kamdan-kam uchraydigan zaxm arteriitini qayd qilib o’tish kerak. Miya
qon aylanishining buzilishlari yuqori arterial gipertenziya fonida rivojlana
oladigan ichki uyqu arteriyasi anevrizmasiga bog’liq bo’lishi mumkin.
Klinikasi. Bu kasallikning klinik belgilari muayyan arteriyadagi
okklyuziyaning joylashuviga va xarakteriga, izdan chiqqan magistral qon
oqimining kompensatsiyasi bosqichiga bog’liq. Kasallikning patologik
jarayonning topikasini va xarakterini aks ettiradigan klinik formalari
(simptomlari) davolash usulini tanlashga imkon beradigan diagnozning
zamonaviy turi xisoblanadi.
1.
O’mrov osti sindromi – asosiy tarmoqlari chiqqandan keyin
o’mrov osti arteriyasining eng distal qismidagi okklyuziya. Takayasu
sindromida o’mrov osti arteriyasi bo’ylab qon oqimi deyarli 6% hollarda
zarar ko’radi (B.V. Petrovskiy muallifdoshlari bilan). Ko’pchilik
bemorlarda o’mrov osti sindromining etiologik omili arteriit, qolgan
hollarda ekstravazal omillar, qo’shimcha bo’yin qovurg’alari va oldingi
zina poyasimon mushak sindromi hisoblanadi. Bu sindromning mohiyati
qo’l ishemiyasidir. Ishemiya darajasi kollateral qon aylanishi imkoniyatlari
bilan belgilanadi. Dekompensatsiyalangan bosqich qo’l panjasi va bilakda
ikkinchi – distal blok bo’lganda uchaydi, xolos.
2.
Umurtqa sindromi – umurtqa arteriyasining ekstravazal bo’limida
qon oqimining buzilishi va shu sababli miya tomirlarida etishmovchilik
paydo bo’lishidir. Umurtqa sindromi alohida ko’rinishda qariyb
17% hollarda uchraydi. Umurtqa arteriyasining ekstrakranial bo’limida qon
oqimi buzilishi uchta sathda – og’iz sohasida, suyak kanalida, kalla