Xaridorlar daromadining o’zgarishi kundalik extiyoj mollariga qaraganda o’zoq muddat foydalanish mumkin bo’lgan tovarlarga ko’proq taʼsir qiladi.
Boshqacha aytganda daromadning usishi sanoat tovarlariga mebel, gilam, changyutgich, televizor, musiqa asboblari va boshqalarga bo’lgan talabni oshiradi.
5. Kutiladigan o’zgarishlar.
Xozirgiga nisbatan tovarlarning kelgusi narxi va kelgusi daromadi iste’molchilarning talabini o’zgartiradi.
Kelajakda narxlar ko’tarilishi kutilsa, xaridorlar kelajakda daromadlarini yo’qotmaslik uchui tovarlarni ko’proq sotib olishga xarakat qiladilar. Talab ortadi. Аksincha, narx tushishi yoki daromadning kamayishi kutilsa, joriy talab pasayadi.
6. Demografik omil.
Talabning narxga bogliqligi:
1. Tovarning narxi qancha yuqori bo’lsa, xaqiqatan xam kishilar kamroq xarid qiladi.
2. Xaridor birinchisini zarur sotib oladi, ikkinchisini narxi arzon bo’lsa, oladi.
3. Narxning pasayishi xaridorni real xarid qobiliyatini oshiradi.
Xaridor olmoqchi bo’lgan tovarining bittasini o’rniga ikkita oladi. Boshqacha aytganda yuqori narx isteʼmolchilarda xarid qilish xoxishini sundiradi, past narx esa bu xoxishni kuchaytiradi.
Talab elastikligi. Talab qonuni narx bilan bog’liq ravishda talabning o’zgarishini ko’rsatadi, lekin uning qay darajada o’zgarganini ko’rsatmaydi. Iqtisodiy vaziyatni to’g’ri baxolash uchun esa talabni qanchalik o’zgarishini bilish muxim axamiyatga ega.
Shunday maxsulotlar borki, narxning ozgina o’zgarishi xarid qilinayotgan tovar miqdorini ancha o’zgarishiga olib keladi. Baʼzi maxsulotlar esa narxini kattagina o’zgarishidan qatʼiy nazar sotib olinadigan tovar miqdorini o’zgarishiga uncha taʼsir qilmaydi.
Аyrim iqtisodiy adabiyotlarda elastiklikning ana shu to’rt ko’rinishi boshqacha nomlanadi:
