Sayali sadiqova

 
Oŋarmaq/öŋərmək
- düzəltmək, yaxşılaşdırmaq, sağalt-
maq, yoluna qoymaq: 
Ö
 
ŋ
 
ərməz
 kimsə Həq azdurdığını, 
Yazamaz kimsə ol bozdurduğunı.
Bu feil “Kutadğu bilig”də də eyni mənada işlənmişdir . 
Qeyd edək ki, felin kökü olan 
“onmaq”
(yaxşılaşmaq, düzəl-
mək) da qədim türk mətnlərində qeydə alınmışdır. “Onmaq” fe-
lindən düzəlmiş 
“önət”
(uğurlu, xoşbəxt) sifəti isə “İxtiyarati-
qəvaidi-külliyə”də işlənmişdir. Dilimizin Marneuli və Dmanisi 
şivələrində bu söz indi də işlənir. Danışıq dilində işlənən 
“avand”, “avad”, “ovand”
sözləri də bu kökdəndir. 
“Onar-
maq”
feili XIV-XVI yüzilliklərə aid türk yazılı abidələrində sıx-
sıx işlənmişdir. Bu feil dilimizin bir sıra şivələrində qorunub 
saxlanmışdır
2
. 
 
Öykünmək
- təqlid etmək, yamsılamaq: 
 
Qamusı 
öykünür
 əhli-təmizə, 
İbadətləri bənzər əski bezə... 
 
Qara ŋ ulıq sərayiydi xərabə, 
Vücudi 
öykünür
 idi sərabə.
1
Персидско-русский словарь. Под редакцией Ю.А.Рубинчика, т.1-П, М., 
1970. с.272 
2
 
Rüstəmov R
:
 
Müasir Azərbaycan ədəbi dili üçün arxaikləşmiş feillər/ “Dil-
çilik məcmuəsi”. XVIII c., Bakı, 1963. səh.33
 

---

147 
Bu söz eyni mənada XIV-XVI yüzilliklərə aid türk mətnlə-
rində sıx-sıx işlənmişdir. V.Radlovun lüğətində də bu söz qeydə 
alınmışdır 
1
. 
 
Pürlənmək
- tumurcaqlanmaq, ağac və bitkilərin tumurcuq 
gətirməsi: 
Budaqlandıvü 
pürləndi
 müəyyən, 
Təfəkkür etdi kim, ya Rəb, kiməm bən.
Bu sözün eyni mənada 
(“bürlənmək”
şəklində) “Divanü- 
lüğət it-türk”də işlənməsi qeydə alınmışdır. Qədim türk mətnlə-
rində eyni köklü 
“bür”
(tumurcuq) sözü də işlənmişdir. Bu söz-
lərin hər ikisi V.Radlovun lüğətində də vardır.