349
qara şeh düşmüşdü
o təzə tər lalənin
qara ləçəklərinə
sökülürdü qapqara dan yeri
ölə ölə
qara dağa dırmaşan
karbüratoru xarab
sınıq sökük avtobusun
tüstüsü və tırıltısı
basmışdı aləmi
çaşmışdı təbiət
rəngləri səhv salmışdı
hissləri korşalmışdı
qara şəfəq saçdı dan yeri
qapqara köpüklərlə
köpüklənə köpüklənə
tökülürdü yarğan boyu
qara şəlalə
ÜÇÜNCÜ ŞER
bir boz payız səhəri
hələ sökülməmiş dan yeri
bir boz külək əsdi
bakının küçələrində
bir boz külək əsdi
bakının küçələrində
süpürüb apardı
xəzan yarpaqlarını
küçəyə atılmış
boş koka-kola bankalarını
işlənmiş qandonları
kağız qırıntılarını
qəzet parçalarını
çirkli polietilen torbaları
və mənim yaşadığım illəri
polietilen torbalar
quş kimi
ağaclara qonurdu
uzaqlardan
səsi
gəlirdi
bir birinə dəyib
danq danq fəryad edən
boş bankaların
* * *
350
O zaman – 70-ci illərin əvvəllərində – Amerika imperializminə qarşı mübarizə
aparan Anjela Devis uzun, arıq, gözlərində iri şüşəli eynək, qara qıvrım saçları da
qırxılmış çay koluna oxşayan bir qız idi və şair o zaman gözəl bir zürafəyə oxşayan
o zənci qızın şərəfinə böyük bir şer yazmışdı və həmin şer çox populyar oldu,
məşhur və boğazı möhkəm artistlərin ifasında 7 Noyabr, Sovet hakimiyyətinin
yaradılmasının ildönümündə, zəhmətkeşlərin 1 May bayramına həsr olunmuş
təntənəli rəsmi bayram gecələrində, rəhbərlərin iştirak etdiyi konsertlərdə,
televiziyada oxundu, rus dilinə tərcümə olunub, SSRI-nin baş qəzeti (qəzetlər
müdiri!) «Pravda»da dərc edildi, dərsliklərə salındı və o uzun şeri o dərsliklərdən
əzbərləyən şagirdlər, indi, yəqin, Anjela Devisi çoxdan yaddarından çıxarıblar, o
şerin hansısa misraları bəlkə kiminsə hafizəsində ilişib qalıb, amma, görəsən,
müəllifin kim olduğunu necə, xatırlayırlar? kim indi gedib onlardan soruşacaq ki,
otuz il bundan qabaq Amerika Birləşmiş Ştatlarında imperializmə qarşı mübarizə
aparan və zürafəyə oxşayan bir zənci qız – Anjela Devis var idi, yadınıza gəlir? bir
şer də yazmışdılar ona, sizin dərslikdəydi, o şeri necə, xatırlayırsız?
Yüz faiz xatırlamırlar.
Bəs, deyirlər, yazıya pozu yoxdu?
Bütün sözlər kimi, bu da – boş sözlərdi.
Guya, birinci, söz yaranıb – nə olsun?
Bir də ki, şagirdlər bu gün o şeri və o şerin müəllifini xatırlayırlar, ya
xatırlamırlar, bunun nə mənası var?
Heç bir mənası yoxdur.
Bəs basketbolçuya oxşayan o qız (o zaman gözəl bir zürafəyə oxşayırdı, indi
əgər sağdısa, kim bilir, kimə oxşayır? bəlkə indi zürafəyə yox, filə oxşayır?) bilsə ki,
dünyada Azərbaycan adında bir məmləkət var və o Azərbaycan məmləkətində otuz
il bundan əvvəl onun şərəfinə şer yazılıb, şagirdlər məktəbdə o şeri əzbər söyləyib,
qiymət alıblar – kimi «2», kimi «5» – nə fikirləşər? hansı hissləri keçirər? necə
mütəəssir olar?
Amma o zənci qız nə fikirləşəcək, hansı hissləri keçirəcək, bunun da – yüz faiz
– heç bir mənası və bir qara qəpiklik qədər qiyməti yoxdur.
Dostları ilə paylaş: