Sh. Sh. Olimov, Sh. X. Samiyeva

4.9.7-rasm. Shakllarning umumiy belgilari va bir-biridan 
farqini topish usuli 
6-topshiriq. Shakllarni shunday joylashtirginki, xar qaysi
qator va ustunda ikkita bir xil shakl boʻlmasin.
 
4.9.8-rasm. “Har bir qatorda shakllar soni bittadan 
oshmasin” mashqi 

---

169 
7-topshiriq
. Kalit yashiringan joy misollarda belgilangan. Har 
bir misolni yechish orqali biz kalit yashiringan joy nomini bilib 
olamiz. Kalit javonning qaerida yashiringan ekan, topaylikchi. 
Misolning javobi qanday harf bilan boshlansa, oʻsha harflar bizga kalit 
yashiringan joy nomini bildiradi. 
10 – 7 = 3 
misolning javobi – 
3
3
soni 
U
harfi bilan 
boshlanadi. 
5 + 3 = 8
misolning javobi - 
8
8
soni 
S
harfi bilan 
boshlanadi.
6 – 2 = 4 
misolning javobi - 
4
4
soni 
T
harfi bilan 
boshlanadi.
Misollarda 
UST
soʻzi yashiringan ekan. Qani koʻramiz 
haqiqatdan ham kalit javon ustidami?
Barakalla bolajonlar, kalitni birgalashib topdik. Koʻrdingizmi 
bilimli bolalar barcha muammolarni tezda hal qiladilar. Sizlar aqlli va 
dono bolalarsiz.
Mashgʻulotning yakuni. 
Kalitni Zumradoyga berishadi. 
Zumradoy bolalarga minnatdorchilik bildirib, shu kalit yordamida 
Qimmatxon va uning onasini qutqarishini aytib chiqib ketadi.
 
Shartli oʻlchov birliklari bilan tanishtirish boʻyicha 
qoʻllaniladigan
innovatsion texnologiyalar
Bilimlarni mustahkamlashda didaktik oʻyinlar, jumladan, stol 
bosma oʻyinlari, sanamalar asosida boshlanadigan xalq oʻyinlari, 
piramidachalar va boshqa oʻyinchoqlar bilan oʻynaladigan oʻyinlar
muhim rol oʻynaydi. Hamma yoshdagi guruhlarda bajariladigan 
mashqlar, oʻyin elementlari syurpriz moment koʻrinishida, oʻxshash 
harakatlar, ertak qahramoni va boshqalardan iborat boʻladi. Tayyorlov 
guruhlarda bunday mashqlar izlanish, musobaqa xarakterini oladi. Bu 
yoshda fazoda moʻljal olish mashqlarini taʻminlovchi oʻyinlarga katta 
ahamiyat beriladi. Geometrik shakllarni bilish, kattalik belgilarini
ajrata olish va ular orasida oʻlchov munosabatlarini oʻrnata olish 
malakasi, buyumlar orasida fazoviy munosabatlar oʻrnata olishdan 
tashqari bolalar doimiy ravishda rasm solish, loy va plastilindan
narsalar yasash, konstruksiyalash va boshqa mashgʻulotlarda 
foydalanishlari 
lozim. 
Bolalarning 
bilimlari 
borgan 
sari 
mustahkamroq va taʻsirchanroq boʻlib boradi, yangi sharoitlarga 
oʻtkaziladi, bolalar ularni mustaqil qoʻllashga oʻrganadilar. Bolalarni 
sanashning, oʻlchay olishning muhim ekaniga ishonch hosil 

---

170 
qilishlarida ularga yordam berish zarur. Kattalar oʻzlarining
matematik 
bilimlaridan 
qanday 
foydalanishlari 
(masofani
oʻlchashlarini, oʻlchovni qanday olishlari buyumlarni sanashlarini
va h. k.) ni kuzatish tashkil qilinadi. Tarbiyachi bolalarga nima 
uchun hayotda oʻlchay olish, sanash va hokazolar kerakligini 
tushuntiradi. Maktabgacha taʻlim yoshdagi bolalarda matematik
bilimlarga va ularni egallashga qiziqish uygʻotish zarur.
Bolalar 
(oʻrta, katta va maktabga tayyorlov guruhlarida) buyumlarni va 
geometrik figuralarni har xil alomatlari boʻyicha guruhlarga ajratishni, 
oʻyinchoqlar, figuralar, jadvallar toʻplamiga «qancha» soʻzi bilan 
savollar oʻylab topishni mashq qiladilar. «Ilk qadam» oʻquv dasturida
taʻlim 
muassasasida rivojlantiruvchi 
muhitni tashkil etishda 
bolalarning oʻziga xos belgilarga ega boʻlgan yoshga doir 
xususiyatlari va ehtiyojlarini hisobga olish muhim ahamiyat kasb 
etishi qayd etiladi. Shu bilan birga rivojlantiruvchi muhit mazmuniga 
quyidagilar koʻrsatiladi:
- taʻlim muassasasining koʻrgazmali - rivojlantiruvchi muhiti 
mazmuni madaniy-tarixiy qadriyatlar: milliy va mintaqaviy anʻanalar; 
tabiat, iqlimdan kelib chiquvchi xususiyatlarga mos boʻlishi lozim;
- muhit mazmuni birlamchi dunyoqarash asoslarini shakllantirish, 
bolaning muvaffaqiyatli ijtimoiy moslashuviga yordam berishi lozim.