Sh. Sh. Olimov, Sh. X. Samiyeva

Rolli oʻyinning
oʻziga xos xususiyati - bu muloqotni jonli va 
hayajonli qiladigan harakatlarning mavjudligidir. Oʻyinlarning 
maqsadi bilimlarni chuqurlashtirish emas, balki koʻnikmalar va 
munosabatlarni rivojlantirish boʻlib hisoblanadi. Rolga kirish usullari 
orqali tanqidiy fikrlash, muammolarni hal qilish, muammoli 
vaziyatlarda turli xil hatti-harakatlarni amalga oshirish va boshqalarni 
tushunishni rivojlantiradi. Oʻyin orqali ishtirokchilar oʻzlarining 
haqiqiy hayotdagi harakatlarini yaxshiroq oʻrganadilar, kerakli 
xulosaga keladilar. Bolalarda jtimoiy xulq-atvorning mazmunli 
tajribasini olish uchun sharoit yaratiladi. Interfaol oʻyin nafaqat 
maktabgacha yoshdagi bolalarning bir-biri va tarbiyachi bilan oʻzaro 
munosabati, balki ijtimoiy yoʻnalishdagi birgalikda tashkil etiladigan 
kognitiv faoliyat hamdir. Bunday oʻyinlarda bolalar nafaqat yangi 
narsalarni oʻrganadilar, balki oʻzlarini va boshqalarni tushunishni ham 
oʻrganadilar. Interaktiv oʻyinlar uchun koʻplab variantlar mavjud, 
ularni oʻynash usuli ham turlicha. Ammo ular quyidagi ketma ketlikka 
asoslanishi muhim: 
•
Tarbiyachi tomonidan bir guruh bolalar uchun vazifalar va 
rollarni tanlash (tayyorgarlik bosqichi) 
•
Maktabgacha yoshdagi bolalarni hal qilinishi kerak boʻlgan 
muammo bilan tanishtirish 
•
Bolalarga oʻyin qoidalari haqida maʻlumot berish, oʻyin 
davomida aniq koʻrsatmalar berib borish 
Oʻyin davomida bolalar oʻz maqsadiga erishish uchun bir-birlari 
bilan muloqot qilishadi. Agar baʻzi bosqichlar qiyinchilik tugʻdirsa, 
tarbiyachi bolalarning harakatlarini tuzatadi. 
Oʻyin yakunida natijalar tahlil qilinadi va umumlashtiriladi. Tahlil 
eʻtiborni hissiy jihatga qaratishdan iborat - maktabgacha yoshdagi 
bolalarning his-tuygʻularini qayta koʻrib chiqish (ular nima yoqdi, 
nima qiyinchilik tugʻdirdi, vaziyat qanday rivojlandi, ishtirokchilar 

---

26 
qanday harakatlar qildi, natija qanday boʻldi) asosida kamchiliklar 
birgalikga tuzatiladi. 
Oʻyinli taʻlim juda jonli, hissiy jihatdan qulay psixologik muhitda, 
xayrixohlik, erkinlik, tenglik muhitida, oʻtkazilishi zarur. Oʻyin 
texnologiyalari bolalarning erkin boʻlishiga yordam beradi, bolada 
oʻziga ishonch paydo boʻladi. Tajribalar shuni koʻrsatadiki, 
maktabgacha yoshdagi bolalar haqiqiy hayot sharoitlariga yaqin oʻyin 
sharoitida harakat qilib, har qanday murakkablikdagi materialni 
osonroq oʻrganadilar. Bolalar oʻzlarini yangi vaziyatda sinab koʻrish 
orqali oʻyindan zavq olishlari muhimdir.