Шүбһә доғуран суаллар

MÜAVİYƏNİN NÜFUZU 
Həmin dövrdə Müaviyə xalq arasında, xüsusi ilə, şamlıların 
gözündə çox müsbət bir sima kimi tanınırdı. Müsəlmanlar 
Müaviyəni peyğəmbər səhabəsi, Peyğəmbərin (s) arvadının 
qardaşı kimi tanıyır və onun İslamın möhkəmlənməsində (Şam və 
Dəməşqdə) böyük rola malik olduğunu düşünürdülər. 
Hakimlik təcrübəsi və yaşının çox olması Müaviyəni imam 
Həsən (ə) və imam Hüseyndən (ə) daha çox nəzərə çarpdırırdı. 
Müaviyə imam Həsənə (ə) yazdığı məktublarda daha ləyaqətli 
olduğunu isbat etmək üçün bu iki xüsusiyyəti xatırladırdı. Bu iki 
xüsusiyyət Müaviyəyə imam Hüseynə qarşı daha çox manevr 
imkanları verirdi. 
73
“Nəhcül-bəlağə”, x.125. 

---

32 
MÜAVİYƏNİN SİYASƏTBAZLIĞI 
İmam Həsənlə (ə) sülh müqaviləsi bağladıqdan sonra Əhli-
beytə zərbə vurmaq üçün bütün vasitələrə əl atan, hətta imam 
Həsənin (ə) şəhadətinə nail olan Müaviyə zahirdə özünü bu ailənin 
dostu kimi göstərir, onlara tez-tez hədiyyələr göndərirdi. İslam 
büdcəsindən (beytül-mal) göndərilən bu payları imamlar ona görə 
qəbul edirdilər ki, bu büdcəyə sahiblik və onun xərci məhz onların 
haqqı idi. Müaviyənin bu münasibəti o yerə gedib çıxır ki, ölüm 
astanasında oğlu Yezidə imam Hüseyni (ə) tapşırır, onu qətlə 
yetirməməyi tapşırır. 
Belə bir siyasətin səbəbləri aydındır. İmam Həsənlə sülhə nail 
olmuş Müaviyə öz hökumətini qanuniləşdirmiş, özünü qanuni 
xəlifə kimi tanıtdırmışdı. O, əlini imamın qanına açıq-aşkar 
bulaşdırmaqla nüfuzunu itirmək istəmirdi. Əksinə, özünü bu ailəyə 
yaxın verməklə daha çox nüfuz qazanırdı. 
Müaviyə imam Həsən (ə) və imam Hüseynə (ə) qiymətli bir 
hədiyyə göndərərkən onlara minnət qoyaraq belə yazmışdı: “Bilin 
ki, mən Hindin oğluyam. And olsun Allaha, məndən əvvəl sizə 
belə hədiyyələr verən olmayıb və məndən sonra da olmayacaq.” 
İmam Hüseyn (ə) ona belə cavab verir.” And olsun Allaha, nə 
səndən əvvəl, nə də səndən sonra heç kəs bizim kimi fəzilətli 
qardaşlara hədiyyə vermək imkanına malik olmayıb və 
olmayacaq.”
74
Digər bir tərəfdən Müaviyə tünd rəftarın ciddi reaksiyalara 
səbəb olacağını bilirdi. İmamlarla kəskin rəftar xalqın diqqətini 
Peyğəmbər (s) ailəsinə cəlb edər, Müaviyə hökumətinə nifrət 
yaradardı. Ən əsası Müaviyə həmin vaxt imam Hüseyn (ə) 
tərəfindən ciddi bir təhlükə hiss etmirdi. Beləcə, öz siyasəti ilə 
yaranmış mühiti yaşatmağa çalışırdı. Digər bir tərəfdən imam 
Hüseyn (ə) Müaviyə hökumətinin qeyri-qanuniliyini xalqa 
çatdırmaq üçün bütün fürsətlərdən faydalanırdı. İmam (ə) 
Müaviyəyə yazdığı məktublarda onun cinayət və bid`ətlərini 
xatırladır, Yezidin canişinliyinə e`tiraz edirlər.
75
Əlbəttə, imam 
gözəl başa düşürdü ki, Müaviyəyə qarşı qiyam onun təbliğatları 
nəticəsində xalq tərəfindən dəstəklənməyəcək. 
74
“Tarixe ibn Əsakir”. 
75
“Biharül-ənvar”,c 44, s. 212; Tarixe Yə`qubi, c. 2,s 228. 

---

33 
MÖVCUD ŞƏRAİT 
Bir qrup Kufəli imam Həsənin (ə) şəhadətindən sonra dərhal 
imam Hüseynə (ə) məktub yazıb onun əmrini gözlədiklərini 
bildirsələr də, imam mərkəzi Şam hökumətinin Kufəyə tə`sirindən 
və kufəlilərin həzrət Əli (ə) və imam Həsən (ə) ilə bir zamankı pis 
rəftarından xəbərdar idi. Belə bir şəraitdə qiyam qaldırmaq az 
saylı dostları qiyamçı kimi tanıtdırmaq və nəhayətdə məhv 
edilməkdən başqa nəticə verə bilməzdi. Yezidin hakimiyyəti 
dövründə isə vəziyyət tamam başqa idi.