Шүбһә доғуран суаллар

Sual 52: Nə üçün İmam (ə) Mədinədə qiyam qaldırmadı? 
Cavab: İmam (ə) Mədinədə olduğu vaxt Müaviyənin ölümü 
ümumi şəkildə e`lan olunmamışdı. Bundan əlavə hələ ki, xalq 
Yezid hakimiyyətinin necə olacağını dərk etmirdi. İmam Hüseyn 
(ə), Əbdüllah ibn Zübeyr, Əbdüllah ibn Ömər, Əbdürrəhman ibn 
Əbubəkr kimi şəxslər Yezidin şərabxor, itbaz və meymunbaz 
olduğunu bilsələr də, xalqın çoxu Müaviyənin təbliğatının tə`siri 
ilə hələ o ölməmiş oğluna bey`ət etmişdilər.
76
İkinci bir tərəfdən Mədinə qiyam üçün münasib yer deyildi. 
Mədinə əhlinin böyük bir hissəsi Əhli-beyti sevsə də, bu sevgi 
fədakarlıq həddində deyildi. Maraqlıdır ki, bey`əti pozanlarla da 
döyüş üçün Mədinə əhlindən kömək istəyən həzrət Əli (ə) də 
onlardan müsbət cavab almamışdı. Həzrət (ə) bir neçə minlik 
müxaliflərə qarşı dörd yüz nəfərlik dəstə ilə vuruşmağa məcbur 
olmuşdu. 
Həzrət Peyğəmbərdən sonra Mədinə Əbubəkr və Ömərin 
siyasətinə tabe olmuşdu. Belə ki, Peyğəmbərdən sonra Ömərin 
şurasında Mədinənin nümayəndəsi olan Əbdürrəhman ibn Of belə 
bir şərt qoydu: hökümət həzrət Əliyə (ə) bu şərtlə verilə bilər ki, o, 
Əbubəkr və Ömərin yolunu getsin. Lakin həzrət Əli (ə) bununla 
razılaşmadı.
77
Həzrət Əlinin (ə) xilafətə çatmasında da Mədinə əhli elə də 
mühüm rol oynamadı. Müxtəlif İslam ölkələrindən, xüsusi ilə, 
Kufədən gələn mühacirlər Həzrətin (ə) xilafətini israr edirdilər. 
Qüreyşin müxtəlif qəbilələrindən olanlar, eləcə də, Mərvan və 
ailəsi kimi əməvi quldurları Mədinədə böyük nüfuza malik idilər. 
76
“Əl-imamət vəl-siyasət”, c. 1, s. 161-164. 
77
“Tarixe Yəqubi” , c.2,s. 162. 

---

34 
Şübhəsiz ki, bu adamlar imam Hüseynin (ə) hər bir hərəkətinə 
qarşı tədbir görürdülər. 
Kufə, Bəsrə, Şam kimi böyük şəhərlərlə müqayisədə 
Mədinənin əhalisi çox az idi. Bu cəmiyyətin kiçikliyi böyük və 
taleyüklü bir qiyam qaldırmaq üçün maneə idi. 
Tarixi gerçəkliklər sübut edirdi ki, Mədinə qiyam qaldırmaq 
üçün əlverişsiz yerdir. Bu şəhərdə mərkəzi hökumət əleyhinə 
qaldırılan qiyam elə əvvəcədən məğlubiyyətə məhkum idi. Qəməri 
tarixi ilə 63-cü ildə Mədinə də Yezid hökumətinə qarşı qaldırılmış 
qiyam az bir zamanda yatırıldı. Eləcə də H.Q. 165-ci ildə ələvi 
Məhəmməd ibn Əbdüllahın, H.Q. 169-cu ildə Hüseyn ibn Əlinin 
qaldırdığı qiyamlar məğlubiyyətə düçar oldu. 
Mədinə əhlinin keçmişi açıq-aşkar bildirirdi ki, onlar Əhli-
beyti (ə) əməvi hökumətindən qorumağa hazır deyillər. İllər uzunu 
bu şəhərin minbərlərindən Müaviyənin təhriki ilə həzrət Əlinin (ə) 
lənətlənməsi, Mədinə hakimlərinin imama ünvanlanmış çirkin 
sözləri öz işini görmüşdü. Mədinə əhli deyilənlərin yalan 
olduğunu bilsə də, səsini qaldırmağa cür`ət etmirdi. Əməvi 
quldurlarının siyasətinə Əhli-beyt üzvləri, xüsusi ilə də imam 
Hüseyn (ə) müqavimət göstərirdi. Bununla belə, onlara yardım əli 
uzadan tapılmadı.
78
Mədinədəki əməvi hakimi Vəlid ibn Ütbə şəhəri ciddi nəzarət 
altında saxlayırdı. Bir qiyamla cilovu onun əlindən almaq 
mümkünsüz idi.