Шүбһә доғуран суаллар

Sual 60: İmamın (ə) şiə keçmişə malik Yəmənə üz 
tutmamasının səbəbi nədir? 
Cavab: İbn Əbbas kimi şəxsiyyətlər imama (ə) qiyam üçün 
daha münasib olan Yəmənə getməyi məsləhət görüblər. İmamın 
bu təklifi qəbul etməməsini səbəblərini anlamaq üçün bir neçə 
məsələyə nəzər salmaq lazım gəlir: 
102
“Təzkirətul-xass”, s. 138. 

---

43 
1. Yəmən əhli Peyğəmbər zamanından həzrət Əliyə (ə) xoş 
münasibətdə olsalar da, heç vəchlə onları şiə mərkəzi kimi 
tanınmış Kufə əhli ilə müqayisə etmək olmaz. 
2. Həzrət Əli (ə) hökuməti dövründə Müaviyənin azsaylı 
dəstəsinin qarşısında geri çəkilib, öz başçıları Übeydullah ibn 
Əbbası tənha qoyan həmin yəmənlilər idi. Çarəsizlikdən 
Übeydullah Kufəyə qaçdı. Müaviyənin qansız silahlıları şəhəri 
işğal edib, Übeydullahın iki körpəsini də daxil olmaqla əhalinin 
bir hissəsini qətlə yetirdilər.
103
3. Həmin vaxt Yəmən İslam məmləkətinin mərkəzi 
şəhərlərindən sayılmırdı. Kufədə olan tərəfdarlarla müqayisədə 
Yəməndəki tərəfdarlar olduqca az idi. 
4. Həzrət Peyğəmbərin (s) vəfatından sonrakı ilk aylarda 
Yəmən əhli arasında İslamdan üz döndərənlər çox oldu. Onların 
bu hərəkəti Yəmən əhli haqqında mənfi təsəvvür yaratmışdır. Əgər 
imam Hüseyn (ə) öz qiyamı üçün Yəməni mərkəz seçsəydi, həmin 
mənfi təsəvvür əməvilər tərəfindən qiyamı gözdən salmaq üçün 
istifadə oluna bilərdi. 
5. Yəmənin digər şəhərlərdən uzaq olması qiyamın rahatlıqla 
yatırılmasına şərait yaradırdı. 
6. İmam Hüseyn (ə) yəmənlilərdən ciddi bir də`vət almamışdı. 
Kufəlilərdə imama olan münasibətin yəmənlilərdə yüzdə biri yox 
idi. 
Sual 61: İmam Hüseyni (ə) böyük həvəslə Kufəyə də`vət 
edənlər nə üçün ondan üz döndərdilər? 
Cavab: Kufədən imama gələn də`vət məktubları o qədər çox 
idi ki, Kufədə inqilabi əhvali-ruhiyyə olduğunu güman etməyə 
əsas vardı. Məktubların sayı on iki mini keçmişdi.
104
Amma 
hadisələrin gedişatından mə`lum olur ki, bu məktubların böyük bir 
hissəsi maddi təmənnalı insanlar tərəfindən yazılıbmış. Bu 
admların çoxu Yezidin təzyiqləri və şirin və`dlərindən sonra imam 
Hüseynə (ə) qarşı mövqe tutdular. Bəli, bu adamların qəlbi imam 
Hüseynə meyl etdiyi halda, qılıncları ona doğru uzanmışdı.
105
103
“Əl-kamil fit-tarix”, c.2s. 431. 
104
“Biharul-ənvar”, c,44 s. 344. 
105
“Tarixe Təbəri”, c. 4, s. 306. 

---

44 
İmamı də`vət edənlər arasında Həbib ibn Məzahir kimi xalis 
şiələr azlıq təşkil edirdi. Kufə əhlinin çoxunu imama üz tutmağa 
vadar edən son iyirmi ildə əməvilərdən gördükləri zülm-sitəm idi. 
Bə`ziləri isə, sadəcə, Kufənin əvvəlki əzəmətini geri qaytarmaq 
üçün imamın (ə) gəlişini dəstəkləyirdilər. 
İmamı də`vət edənlər arasında öz nüfuzunu qorumaq uğrunda 
çalışan qəbilə başçıları da vardı. 
İbn Ziyad Yezidin əmri ilə Kufəyə daxil olduqdan sonra rahat 
nəfəs alan Əməvi tərəfdarları onun başına toplaşdılar. İbn Ziyad 
Kufəyə daxil olan xalqın an imam Hüseynə (ə) olan rəğbətini hiss 
etmişdi. O, şəhərə başında qara əmmamə, üzü örtülü şəkildə 
girdiyindən əhali onun imam Hüseyn (ə) olduğunu zənn edib, 
qarşılamağa çıxmışdı.
106
Təhlükəni dərindən hiss edən ibn Ziyad Bəsrə təcrübəsini işə 
salaraq, tərəfdarlarının köməyi ilə qiyamı yatırmaq üçün fəaliyyətə 
başladı. Qəddar hakim üçün həqiqi şiələrin azlıq təşkil etdiyi 
cəmiyyəti susdurmaq çətin olmadı.