“Щяр бир алим гиймятлидир. Анъаг нязяриййяни тяърцбя иля бир



Yüklə 42,94 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə30/125
tarix02.01.2022
ölçüsü42,94 Mb.
#1003
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   125
18

ELM DÜNYASI

/ Elmi­kütlәvi jurnal / №03 (03) 2013

KИMYA ЦZRЯ NOBEL MЦКAFATЫ

LAUREATЫ ЯHMЯD ZEVAYLЫN

HЯYAT FЯLSЯFЯSИNЯ БAXЫШ

1999-cu il islam ölkələri tarixində ən

əlamətdar günlərdən biridir. Belə ki, məhz

həmin gün islam ölkələri tarixində 2-ci dəfə

elm üzrə Nobel mükafatı müsəlman alimə

verilirdi. Əslən misirli olan Əhməd Zevayl

bu şərəfli ada layiq görülmüşdür. 1999-cu il

oktyabrın 12-də ABŞ vaxtilə səhər saat 5:30-da

İsveç Elmlər Akademiyasının baş katibi

telefon zəngi edərək onu təbrik etmiş və belə

bir ifadə işlətmişdi: “İyirmi dəqiqədən sonra

biz laureatları bütün dünyaya elan edəcəyik.

Bu sizin sakit həyatınızın son 20 dəqiqəsidir”.



Əslində, onun öz-özünə verdiyi suallar bu

yola nəzər salmağı və öyrənməyi tələb edir:

“Mən özüm bilikləri necə əldə etdim? Necə

alim oldum? Mənim həyati irəliləyişlərimi

hansı qüvvələr müəyyən edirdi? İnam, qismət,

bəxt həyatımda hansı rolu oynayırdı?”

Əhməd Zevayl öz ömrünə səyahətdə

həyatında müəyyənedici addımları belə qeyd

edir: “Kitab bu səyahətin altı məntəqəsini: Nil

sahillərində keçmiş, valideynlərimin sevgi və

etibarı ilə nurlanmış uşaqlığımı; hələ tələbəlik

illərindən məni elmə cəzb etmiş və elmi

karyeramı müəyyənləşdirmiş İsgəndəriyyə

Universitetinin elmlər fakültəsinə daxil

olmağımı, mənə yeni dünya açmış Birləşmiş

Ştatlarda təhsili, Kaltexdə keçmiş, zaman və

materiya haqqında təsəvvürlərimizi dəyişmiş

elmi kəşflər illərini, qrupumuzun elmi

xidmətlərinin ilk dəfə tanınması faktı kimi

dəyərləndirilən, həmçinin məni yeni bir

ailənin yaradılmasına gətirib çıxaran Beynəl -

xalq Kral Feysəl mükafatının alın masını, elm

tarixində yeni mərhələyə nişan vurmuş Nobel

mükafatına layiq görülməyimi ehtiva edir”.

Əhməd Zevayl əmindir ki, həyatının

inkişaf marşrutunda inam, qismət və intuisiya

əsas hərəkətverici qüvvə olub.

Onun uğur haqqında fikirləri də

maraqlıdır. “Çoxları düşünürlər ki, uğur yalnız

yüksək intellekt sahiblərinə, yaxud dahi

insanlara qismət olur. Mənim həyat yolum

asan olmayıb – tale dəfələrlə məni sınağa

çəkmiş, qarşıma maneələr çıxartmışdır. Lakin

lap əvvəldən işə olan həvəsimin gücünü dərk

edirdim. Mən həmçinin nikbin təbiətimə və

inamıma, yaxşı genlərə və bəsirət qabiliy -

yətinə irsən varis olmağıma minnətdaram”.

Əhməd Zevayl elm haqqında 1825-ci ildə

Xemfri Devidin dediyi aşağıdakı sözləri

birmənalı olaraq qəbul edərək, əslində,

özünün də bütün dünyaya məxsus olduğu

fikrinə gəlir: “Xoşbəxtlikdən elm mənsub

olduğu təbiət kimi, nə zaman, nə də məkanla

məhdudlaşıb. O, ölkənin və ya əsrin deyil,

dünyanın bir hissəsidir”.

Dünya şöhrətli alim öz uğurlarında ailə -

sinin müstəsna rolunu xüsusi vurğulayır:

“Mənim ailəm. O mənim həyatımda həmişə

sevgi və sevinc mənbəyi olmuşdur, ona

minnətdarlığı ifadə edə biləcək sözlər yoxdur”.

Əhməd Zevaylın doğulub böyüdüyü Disuk

şəhəri haqqında yazdıqları, əslində, Şərq

yaşam fəlsəfəsinin bölgə, ölkə məkanına

sığmayan ümumi modelidir: “Disuk ailəmizin

evi idi, lakin bizim daha geniş başqa bir

ailəmiz də vardı – o, Disukun bütün sakinləri

idi. Onların ailələri bir-birini yaxşı tanıyır,

kədəri də, sevinci də paylaşır, qarşılıqlı

dəstəyi və köməyi yüksək dəyərləndirirdilər.

Disukda bank olması yadıma gəlmir, insanlar

hamısı qruplar şəklində birləşir, pul yığır və

onu növbə ilə bütün ailələrə verirdilər. Başqa

ailələr kimi, mənim ailəm də şəhər icmasının

prinsiplərinə hörmət edirdi. Məsələn, şəhər

sakinlərindən birinin ölümündən sonra qırxı

çıxanacan bizə radionu ucadan, küçədə eşidilə

biləcək tərzdə oxutmaq qadağan edilirdi.

Ətrafdakıların qayda və maraqlarına hörmətlə

yanaşmaq həyatda atdığın ilk addımların

vacib hissəsi idi”.

Əhməd Zevaylın bu qeydi, əslində, bütün

Şərqə, o cümlədən də Azərbaycana xas olan

davranış mədəniyyətinin inikasıdır. Əhməd

Zevayl, həmçinin qeyd edir ki, “Din bizə və

bizim davranışımıza müsbət təsir edirdi”.

“Heç kəs xuliqanlığın və küçə zorakılığının nə

olduğunu bilmirdi. Məscidin mənəvi-etik təsiri

sadə və xeyirxah atmosfer yaradırdı”. “Məsci -

din ətrafındakı bütün dükan sahibləri məni,

atamı, bütün ailəmizi adbaad tanıyırdılar. Mən

onlardan nə istəsəm nisyə ala bilərdim –

bilirdilər ki, atam hər şeyin haqqını verəcək.

BU CÜR İNAM İCTİMAİ DAVRANIŞ

STANDARTI İDİ”. Əhməd Zevayl həm də




Yüklə 42,94 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   125




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin