Щязряти Айятуллащцл-Цзма

3.Musavatla ədalətin fərqi nədir?

Diqqəti  cəlb  edən  başqa  bir  məsələ  bəzən  ədalətlə  musavat  arasında  anlaşılmazlığın 

olması  və  bu  iki  məfhumun  bir-biri  ilə  qarışmasıdır.  Belə  güman  etmək  olar  ki,  ədalət 

müsavata riayət etmək deməkdir. Əslində isə, belə deyildir.

Ədalətdə  müsavata  riayət  etmək  şərt  deyil.  Əksinə,  burada  ləyaqətlər  və  dəyərlər 

nəzərdə  tutulur.  Məsələn,  bir  sinfin  şagirdləri  arasında  ədalətə  riayət  etmək  o  demək 

deyildir  ki,  onların  hamısına  eyni  qiymət  verilsin.  Yaxud  iki  fəhlə  arasında  ədalətə  riayət 

etmək onların ikisinə də eyni məbləğdə maaş vermək deyildir. Əksinə , ədalətə riayət etmək 

budur ki, hər şagirdin bilik, savad və ləyaqətinə və hər fəhlənin zəhmət və işinə görə qiymət, 

yaxud maaş verilsin.

Təbiətdə də ədalət (geniş və birinci mənasına əsasən) bu mənadadır. 

Məsələn, balinanın bir tona yaxın ürəyi ilə bir qram ağırlığı olan sərçə ürəyi bərabər 

olsaydı, bu, ədalət olmazdı. Yaxud böyük və nəhəng bir ağacın kökü ilə kiçik və gənc ağacın 

kökü bərəbər olmaz. Əgər bərabər olsa, bu, zülm olar.

Təbiət də ədalətin mənası budur ki, hər bir məxluqa öz dəyəri və ləyaqəti qədər pay 

verilir.