Dikkat Da n kl A r Hareketlilik Bozuklu u Olan ocuklar n Anneleri i in Bir E itim Program [#51403]-43743
Araçlar Araştırmada niceliksel ve niteliksel yöntemlere dayalı geliştirilmiş bir dizi veri
toplama aracı kullanılmıştır. Niteliksel olarak toplanan veri, annelerin programın
kendilerine ve ailelerine etkileri üzerine açık uçlu yazılı ifadeleri ve grupları yöneten
birinci yazarın gözlemleridir. Bunlar izlenimsel olarak kısaca rapor edilmiştir.
Niceliksel araçlar ise, çocuk, anne ya da baba tarafından verilen bilgilere dayalı, çocuk,
anne ya da anne-çocuk ilişkisiyle ilgili bilgi toplamaya yöneliktir. Annelerle yedi,
babalarla üç, çocuklarla ise iki olmak üzere toplam on iki araç kullanılmıştır. Derginin
sayfa sınırları nedeniyle burada haklarında bilgi verilemeyecek olan bu araçlar (ayrıntılı
bilgi için, Öztürk, 2003) alanda yaygın kabul görmüş, Türkçeye uyarlaması yapılmış ve
psikometrik özellikleri uygun bulunanlar arasından seçilmiştir. Özgün isim kısaltmaları,
kaynak göndermeleri ve hangi araştırma sorularına yönelik kullanıldıkları bilgisiyle
niceliksel araçların listesi Tablo 1’de sıralanmıştır.
Kullanılan araçların başında yer alan Anne Çocuk İlişkisi Formu (AÇİF) bu
çalışmaya özgü olarak araştırmacılar tarafından geliştirilmiştir. Toplam 27 çoktan
seçmeli sorudan oluşan bu form, eğitim programında öğretilmeye çalışılan becerilerle
ilgili olarak oturum hedeflerine dayandırılarak hazırlanmıştır. Bu form daha önce pilot
çalışma olarak 10 kişilik bir anne örneklemine uygulanmış, gerekli bulunan düzeltmeler
yapılmıştır. Araştırma örneklemi üzerinde yapılan veri çözümlemeleri iç güvenirlik alfa
değerinin ön testte .72, son testte .94 olduğunu; tek ve çift sayılı maddeler arası ilişkinin
öntestte .63, son testte .86 olduğunu, tek tek madde güvenirlikleri düşük ya da orta
düzeyde olsa da toplam puan değerlerinin kabul edilebilir düzeyde olduğunu
göstermiştir. Bu çalışmaya özgü ve annelere erişilen ilgili hastane birimindeki araştırma
ekibince kullanılmak üzere geliştirilmiş olan ikinci araç, örneklemin demografik
özelliklerine yönelik sorulardan oluşan ve örneklemi tanımlamada yararlanılan Aile
Bilgi Formu’dur.
Sonnur Öztürk ve Deniz Albayrak-Kaymak
Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi Cilt 21 (2)
6