Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra en sıcak çatışmaların yaşandığı, istikrarın sağlanamadığı

Dr. Ali Asker

21. YÜZYIL

[26]

Ekim ’10 • Sayı: 22

dığı üzere Erivan psikolojik olarak bir hayli rahatlamış, artık Bakü’nün yaptığı “gerekirse top-

raklarımızı savaş yoluyla geri alırız” açıklamasının gündeme gelmediği ifade edilmiştir. 

Etkisiz Tepkiler

Silahlanma öncelikle bölge ülkeleri olarak Gürcistan ve Azerbaycan, ayrıca Türkiye açısın-

dan bir tehdit oluşturmaktadır. Buna rağmen bu ülkeler arasında da etkin bir tepki mekanizması

bulunmamaktadır. 

Anlaşmanın imzalanmasından önce Azerbaycan tarafı yeterli tepki göstermemiştir. An-

laşma imzalandıktan sonra Azerbaycan resmi kurumlarının yaptıkları açıklamalar çok yumu-

şaktı. Bakü’den yapılan açıklamada, “Rusya’nın Ermenistan’daki askeri üssündeki silahların

Azerbaycan’a karşı kullanılmayacağına dair Moskova’nın taahhütlerine sadık kalacağına ina-

nıldığı” ifade edilmiştir. Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı Sekretaryası İçtimai-Siyasi Şubesi-

nin Müdürü Ali Hasanov’un yaptığı açıklamada, Avrupa Konvansiyon  Kuvvetler Anlaşma-

sı gereğince belirlenmiş kotanın yıllardır ihlal edildiği, Dağlık Karabağ’daki silahların ve si-

lahlı kuvvetlerin kontrolünün yapılmadığı, Rusya askeri üssünün de Ermenistan kotasına da-

hil olduğu vurgulanmıştır.  Ali Hasanov’a göre Azerbaycan’ın askeri uzmanları ve AGİT’in

bu konuyla uğraşan yetkilileri halihazırda kotanın ihlal edilip edilmediğini araştırmaktadır-

lar. Buna göre, Azerbaycan araştırma sonuçlandıktan son-

ra resmi açıklama yapacaktır.

12

Bu gelişmeler karşısında

Gürcistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Nino Kalandadze

açıklamada bulunarak, Rusya ile Ermenistan arasında im-

zalanan askeri anlaşmanın ve Gümrü’deki askeri üssün

süresinin 2044 yılına kadar uzatılmasının bu iki devletin iç

meselesi olduğunu, Gürcistan`la Ermenistan’ın dost ve

komşu devletler olduğunu, dolayısıyla Ermenistan’ın Gür-

cistan aleyhine bir girişimde bulunmasını beklenmediğini

ifade etmiştir.

13 

Bu açıklama Ermenistan yönetimini ra-

hatlatırken, kısa süre sonra Tiflis`ten bir farklı değerlen-

dirme yapılmıştır. Dışişleri Bakanı Grigol Vaşadze Azer-

baycan’ın APA Ajansına yaptığı açıklamada, “Gümrü`deki

Rus askeri üssünün imkanlarının artırılması, Gürcistan,

Azerbaycan ve Ermenistan için tehlike oluşturuyor” uya-

rısında bulunmuştur.

14

Neden İttifak?

Bu gelişmeler karşısında Türkiye’nin sergilemesi gere-

ken tutuma ilişkin farklı yorumlar bulunmaktadır. Bazı yo-

rumcular, Türkiye’nin Azerbaycan’la askeri ittifaka girmesi

ve Nahçivan’da üs açması gerektiğini dile getirirken bazıları, Türkiye’nin bu süreçte taraf olma-

ması gerektiğini, aksi bir durumun cepheleşmeyi daha da artıracağını söylemektedir. İşin aslı,

Türkiye zaten burada doğal taraftır. Bu gelişmeler, bir kanat ülkesi olan Türkiye’yi de yakından