Sport va harakatli

partiyadan iborat bo`lgan o`yin 2:0 hisobida bizning voleybolchilarimiz 
foydasiga hal bo`ldi. 1961 yili afg`on voleybolchilari Toshkentga 
ikkinchi bor tashrif buyurishdi. Birinchi kuni mehmonlar 0:3 hisobida 
«Mehnat rezervlari», ikkinchi kuni esa 2:3 hisobida «ODO» jamoalariga 
uchrashuvni boy berishdi. Shu yili O‘zbekistonga Mongoliyaning 
erkaklar va ayollar jamoalari kelishdi. Mehmonlar respublikamizning 
«ODO», «SKIF» va «Buravestnik» jamoalari bilan kuch sinashdi va 
barcha uchrashuvlarda mag`lub bo`lishdi. 1961 yilning dekabrida 
O‘zbekiston voleybolchilari Indoneziyaga o`rtoqlik uchrashuvlari 
o`tkazish uchun jo`nashdi. Ular Suratayya shahrida qator uchrashuvlarda 
ishtirok etib bitta o`yinda mag`lub bo`lishgan bo`lsa, qolganlarida 
mezbonlar jamoasidan ustun kelishdi. 1962 yil iyun oyida 
O‘zbekistonning erkaklar va ayollar jamoalari Mongoliyagajo`nashdi va 
barcha uchrashuvlarda g`oliblikni qo`lga kiritishdi. 1964 yil avgust 
oyida O‘zbekistonga javob safari bilan Indoneziyaning erkaklar va 
ayollar jamoalari tashrif buyurishdi. Mehmonlarning erkaklar jamoasi 
O‘zbekistonning «Dinamo» (Toshkent) jamoasi bilan o`ynab, 

---

62 
uchrashuvni 0:3 hisobida boy berishgan bo`lsa, Indoneziyaning ayollar 
jamoasi Toshkentning «Spartak» jamoasi qizlariga 2:3 hisobida 
yutqazishdi.
Mazkur 
halqaro 
o`yinlarda 
erkaklar 
voleybol 
jamoasidan 
G.Xudyakov, G.Bagirov, R.Xusainov, Yu.Simonov, V.Kucherov, 
V.Ananich, ayollar jamoasidan esa M.Katasonova, Ye.Sklyarova, 
L.Raxmanqulova, Yu.Xoliqnazarova va L.Korchaginalarning alohida 
mahorat namoyish etganliklarini ta’kidlash lozim. 1970-72 yillarga kelib 
o‘zbek voleybolchilari Bangladesh, Hindiston va boshqa xorijiy 
davlatlarda xalqaro o`rtoqlik uchrashuvlari o`tkazib yuksak mahorat 
ko`rsatishdi.
1970 yildan to 1991 yillargacha o‘zbek voleybolchilari talaygina 
xalqaro rasmiy va o`rtoqlik musobaqalarida ishtirok etib kelishgan. Bu 
davr ichida yuqori malakali voleybolchilar doirasi kengaya bordi. Bular 
qatoriga Olimpiada chempionlari V.Duyunova, L.Pavlova, yoshlar 
o`rtasida Ovrupa chempionlari L.Ishmayeva, L.Suleykina, O.Belova, 
L.Lepilina, O.Dubyaga, S.Myachin kabilar kiradi. Shuni ham alohida 
ta’kidlash joizki, Respublikamizning erkaklar va ayollar jamoalari 1934 
yildan deyarli 1988 yillargacha “Ittifoq” Chempionatida va 1956 yildan 
to 1986 yilgacha “Ittifoq” xalqlari Spartakiadasida ishtirok etib biron 
marta yuqori pog`onalardan joy olmagan.
Erkaklar bir martadan 6 o`rin (1967) va 8 o`rinlarni (1975), ayollar 
esa 6 o`rin (1971) va 5 o`rinlarni (1975) egallashgan. Vatanimizning o`z 
mustaqilligini qo`lga kiritishi o‘zbek voleybolining xalqaro miqyosdagi 
o`rniga ham ijobiy ta’sir ko`rsatdi. Chunonchi, 1993 yil 24-31 iyulida 
Shanxay (XXR) shahrida o`tkazilgan Osiyo Chempionatida mustaqil 
O‘zbekistonning ayollar milliy terma jamoasi voleybol tarixida birinchi 
bor ishtirok etib, faxrli 6 o`rinni qo`lga kiritdi. Mazkur chempionatga 
qadar ushbu musobaqalarga tayyorgarlik maqsadida Amerika Qo`shma 
Shtatlarining bir necha shaharlarida bo`lib, turli universitetlar voleybol 
jamoalari bilan o`rtoqlik uchrashuvlarini o`tkazishdi va o`yinlarda 
muvafaqqiyat qozonishgan edi.
1994 
yilda 
Tailandda 
o`tkazilgan 
«Prinsessa 
Kubogi» 
musobaqalarida L.Ayrapetyants rahbarligida tashkil etilgan «SKIF-
Interkross» klubi qoshida tarkib topgan ayollar voleybol jamoasi ishtirok 
etib, maqtovga loyiq o`yin namoyish etishdi.
1997 yil 21-28 sentabrda Manila shahrida o`tkazilgan Osiyo 
Chempionatida ayollar terma jamoasi 6 o`rin, 1998 yilda o`tkazilgan 
Qozog`iston Respublikasi Prezidenti Kubogi xalqaro turnirda 3 o`rin, 

---

63 
shu yili Tailandda o`tkazilgan IX «Prinsessa Kubogi»da 6 o`rin, 1998 yil 
24-28 mayda o`tkazilgan X Osiyo Chempionatida 3 o`rin va 1999 yil 
Toshkentda o`tkazilgan «Kubok Mikasa» halqaro turnirida 1 o`rinlarni 
olishga sazovor bo`lgan. E’tiborga loyiq joyi shundaki, istiqloldan so`ng 
o‘zbek voleybolining taraqqiyoti respublikamizda yangicha yo`nalishda 
davom etishi ko`zga tashlanayotir.
Jumladan, 1992 yildan boshlab muntazam o`tkazilayotgan 
O‘zbekiston milliy Chempionati voleybolning yanada rivojlanishiga va 
ravnaq topishiga katta ta’sir ko`rsatmoqda. Ayniqsa, so`nggi yillarda 
tadbiq etilgan o`quv muassasalari o`rtasida o`tkazilayotgan 3 bosqichli 
musobaqalar «Umid nihollari», «Barkamol avlod» va «Universiada» 
voleybolni o`quvchi-talaba yoshlar o`rtasida keng rivoj topishiga muhim 
turtki bo`lmoqda. Shuni ta’kidlash o`rinliki, so`nggi yillarda respublika 
miqyosida o`tkazilayotgan musobaqalarda professional jamoalar doirasi 
kengayib bormoqda. Bular qatoriga «Kinap» (Samarqand sh.), 
«Viktoriya» (Navoiy sh.), MHSK (Chirchiq sh.), «SKIF» (Toshkent sh., 
O`zDJTI) va hokazo jamoalar kiradi. Mazkur voleybol jamoalarining 
a’zolari bo`lmish o`yinchilar, sport ustalari A.Sovich, Sh.Muslimov, 
I.Vlasov, A.Popovkin, S.Juravlev, I.Tambiyev (hammasi «Viktoriya» 
jamoasidan), S.Banov, A.Ribalkin, A.Serebryannikov, S.Myachin 
(Toshkent-Samarqand jamoasidan), A.Kolesnikov, K.Pak, A.Jirnov, 
V.Petrov, M.Mamatyuk, F.Bavatov, D.Sultanov, S.Siddiqov, («SKIF»), 
A.Qosimov, R.Knyazev, I.Ermish («MHSK»), V.Domnidi (Qo`qon) 
barcha musobaqalarda o`zlarining yuqori saviyadagi mahoratlarini 
namoyish etganlar.
Ayollar 
jamoalaridan 
«SKIF» 
(Toshkent) 
o`yinchilari 
Ye.Lebedyanskaya, P.Kibardina, S.Ashurkova, Ye.Shpachuk, M. 
Martinenko 
(xalqaro 
toifadagi 
sport 
ustalari), 
S.Grigoryeva, 
N.Xomenko, N.Xodjayeva va boshqalar O‘zbekiston sport ustasi degan 
nomga sazovor bo`lishdi.
Bu borada trener-mutaxassis va tashkilotchilarni ham xizmati 
hurmatga sazovordir. Jumladan, A.Kim (Samarqand), T.Abramova 
(Toshkent), 
G.Ponomarev 
(Toshkent), 
A.Asqarov 
(Qo`qon), 
L.Ayrapetyants (Toshkent) va boshqalarni alohida ta’kidlab o`tish 
o`rinlidir.
Musobaqa o`yinlarining mazmunli, qiziqarli va shu bilan bir qatorda 
talab doirasida o`tkazishda O‘zbekiston voleybol Federatsiyasining bosh 
kotibi, xalqaro toifadagi hakam L.Ayrapetyants, milliy va respublika 
toifalaridagi hakamlar V.Shnurov, V.Bardin, N.Yaparov, V.Bausov, 

---

64 
A.Po`latov, 
I.Zohidov, 
N.Mamajonov 
va 
shu 
kabi 
ko`pgina 
mutaxassislarning xizmati katta.
O‘zbekiston voleybolini yangicha yo`nalishda taraqqiy ettirishda 
uni viloyatlarda «harakatga» keltirish, xorijiy davlatlarni voleybol 
jamoalari bilan aloqa bog`lashda, ular bilan rasmiy musobaqalarni 
tashkil qilishda O‘zbekiston voleybol Federatsiyasining Prezidenti 
E.M.G`aniyev hamda federatsiyaning barcha a’zolari ibratli faoliyat 
ko`rsatib kelmoqdalar. Istiqloldan so`ng o`tkazilgan O‘zbekiston milliy 
chempionatlari natijalari 3 jadvalda keltirilgan. Xulosa o`rnida shuni 
aytish lozimki, O‘zbekiston voleyboliga oid tarixiy lavhalar mazkur 
o`yinni qanday yo`nalishlarda shakllantirishga, uning ommaviyligini 
yanada oshirishga hamda istiqbolini ta’minlashga katta yordam beradi.