Sua Astronomiya elmi və onun inkisaf mərhələləri

Teorem. Dünyanın şimal qütbünün riyazi üfüqdən hündürlüyü h_p müşahidə nöqtəsinin çoğrafi enliyinə (-yə) bərabərdir.

İsbatı: fərz edək ki, NPZQS göy sferinin, P_NqP_Sq' isə Yer kürəsinin meridian müstəvisinin kəsiyidir (Şəkil 6). O nöqtəsindən qaldırılmış şaquli xətt göy sferini Z nöqtəsində, Yer kürəsinin isə O nöqtəsində kəsir və Yerin T mərkəzindən keçir. Dünyanın oxu PP' Yerin fırlanma oxu P_N P_S -ə paraleldir . Ona görə də Yer və göy ekvatorları da bir-birinə paralel olacaqdır. Məlumdur ki, OTq= -O nöqtəsinin çoğrafi enliyidir, NOP=h_p dünya qütbünün üfüqdən hündürlüyüdür. Tərəfləri qarşılıqlı perpentikulyar olduğundan  Otq= NOP. Beləliklə alırıq ki, h_p = .

Bu teoremdən nəticə kimi aşağıdakı kəmiyyətlərin də -ə bərabər olduğunu alırıq.

4. 
   Zenit nöqtəsinin meyli δ_z =;
   
5. 
   Şimal nöqtəsinin qütb məsafəsi P_N=;
   
6. 
   Ekvatorun yuxarı nöqtəsinin (Q) zenit məsafəsi z_p=90⁰ –h_p=90⁰-
   

z+h =90º olduğundan dünya qütbünü (P) zenit məsafəsi z_p=90º+h_p=90º-.

Onda aşağıdakı kəmiyyətlər də 90º--yə bərabər olur:

4. 
   Zenit nöqtəsinin qütb məsəfəsi p_z=90º- ;
   
5. 
   Şimal nöqtəsinin meyli δ_N = 90º- ;
   
6. 
   Ekvatorun yuxarı nöqtəsinin (Q) hündürlüyü h_Q =90º-.