T. S. Malikov moliya

T.S.Malikov, N.H.Haydarov
Everything Cards, Town & Country Cards, Midwest Bank 
Cards, Interbank Cards
kabi va boshqa o‘nlab unutilib ket-
gan nomlarni eslagan holda kredit kartochkalarini berish-
ni boshladilar. 1966-yildan 1970-yilga qadar bo‘lgan davr-
da bankirlar mamlakatni kredit kartochkalari bilan deyarli 
to‘ldirib tashladilar. Shu davrga qadar AQSh bu kabi holat-
ni ko‘rmagan edi.
Ushbu harakat faxriylarining ko‘pchiligi hozir o‘tgan asr 
60-yillarining oxiri haqida banklar katta miqdorda zi yon 
ko‘rgan, jamiyatda sarosima va federal
186
qonunchilikda 
chalkashliklar avjiga chiqqan axmoqona bir davr bo‘lgan-
ligini gapirishadi. Shu bilan birga ularning hammasi bu 
aqldan ozishning zaruriyat bo‘lganligi to‘g‘risida bir xilda 
fikrlashar edi. O‘sha yillarning tartibsizligidan elektron 
kredit kartochkalarning zamonaviy tizimi vujudga keldi. 
Usiz bank kredit kartochkalari bugundagiday: pul sohasi-
dagi inqilobning plastik ramzi sifatida hech qachon mavjud 
bo‘lmasligi mumkin edi.
Shunday qilib, kredit kartochkalarining yirik fir
-
ma-emitentlari o‘rtasidagi raqobat tufayli mijozlarga xizmat 
ko‘rsatish bo‘yicha xarajatlar deyarli katta emas. Hozir-
gi davrda sayohat qilishga jo‘nayotgan ko‘pchilik odamlar 
uchun kredit kartochkalaridan foydalanish nafaqat qulay, 
balki yo‘l cheklariga qaraganda foydaliroqdir.
Oxirgi mulohaza bizni moliyaviy innovatsiyalarga nis-
batan yana bir fikrga olib keladi. Odamlar ehtiyojining va 
moliyaviy xizmatlar ko‘rsatadigan tashkilotlar o‘rtasidagi 
ta’sirning tahlili, moliyaviy tizimda kelgusidagi o‘zga rish-
lar to‘g‘risida bashorat qilishga imkon beradi. Masalan, 
to‘lovning kredit kartochkalaridan foydalanish kabi usuli-
ning ulkan afzalliklarini hisobga olgan holda, yo‘l cheklari 
kelajagi to‘g‘risida o‘ylab ko‘rish kerakmikan? Bu cheklarni 
ham kalkulyator kashf qilingandan so‘ng logarifmik liney-
kaga kelgani kabi taqdir kutmayotganmikan? 
amalga oshirish uchun tuzilgan vaqtinchalik bitim. Qarang: o‘sha manba. 
J.II. - B.401.
186
«Federal» lotincha «federalis» - ittifoq, uyushmaga oid. Qarang: o‘sha 
manba. J. IV. –B.338.

---

Moliya
125
Kredit kartochkalari – bu shunchaki oxirgi 40-50 yil ichi-
da ishlab chiqilgan, iqtisod sohasida odamlarning faoliyat 
xarakterini tubdan o‘zgartirgan ko‘plab moliyaviy mahsulot-
lar misollaridan biridir, xolos. Barcha ushbu innovatsiyalar 
jami bo‘lib, risk va daromadlilik o‘rtasidagi samarali balans 
(muvozanat)ni topish, shaxsiy investitsiyalarni to‘g‘ri sarf-
lash, shuningdek, mehnatga layoqatli davrda mablag‘larni 
yig‘ish va ularni pensiyaga chiqqanda ishlatishni qo‘shgan 
holda, butun hayoti davomida o‘zining individual ehtiyojlari-
ga tuzatish kiritish imkoniyatlarini oshirdi(lar).