T. S. Malikov moliya
Yüklə 2,82 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- T.S.Malikov, N.H.Haydarov
- 8.1. Banklar
|
Axborot xizmatlarini
ko ‘ rsatuvchi firmalar Venchur kom- paniyalariga kapital qo‘yuv- chi firmalar Sug‘urta kompaniyalari Pensiya fondlari Investitsion banklar 8.1-chizma. Moliyaviy vositachilarning eng umumiy tarkibi 218 Moliyaviy vositachilarning asosiylari sifatida banklar, investitsiya va sug‘urta kompaniyalarini ko‘rsatish mum- kin. Ularning moliyaviy mahsulotlariga, boshqalar qatori- da chek hisobvaraqlari, kreditlar, ipotekalar, o‘zaro fondlar- 218 Moliyaviy vositachilar eng umumiy tarkibiy qismlariga kiruvchi ayrim subyektlarning ba’zi bir sabablarga ko‘ra mamlakatimiz amaliyoti- da mavjud emasligi ularning shunday tarkibiy qismlardan iborat ekanli- giga rahna sola olmaydi. 156 T.S.Malikov, N.H.Haydarov ning qimmatli qog‘ozlari va keng ko‘lamli sug‘urta shart- nomalari kiradi. Moliyaviy vositachiga eng oddiy misol si- fatida o‘zaro fondni olishimiz mumkin. U ko‘pchilik mayda investorlarning moliyaviy resurslarini birlashtiradi va yig‘il- gan mablag‘larni qimmatli qog‘ozlarga qo‘yadi (joylashti- radi) 219 . Bunday fondlar o‘z operatsiyalari masshtabining kengligi tufayli qimmatli qog‘ozlar hisobi va savdosida sezi- larli darajada tejamkorlikka erishadi va tabiiyki, mijozlar- ga mablag‘larni qimmatli qog‘ozlarga investitsiya qilishning bevosita fond bozoridagi qimmatli qog‘ozlar oldi-sotdisidan ko‘ra samaraliroq usullarini taklif qiladi. 8.1. Banklar Hozirgi kunda banklar eng yirik (aktivlari nuqtayi na- zaridan) va qadimiy moliyaviy vositachilar hisoblanadi. Bi- rinchi banklar bundan yuzlab yillar avval Uyg‘onish davrida Italiya shaharlarida paydo bo‘lgan. Ularning asosiy funk- siyasi hisob va kliring operatsiyalarini amalga oshirish uchun to‘lov mexanizmlarini taklif qilish bo‘lib, bu o‘sha paytda keskin o‘sish davrini boshdan kechirayotgan sav- do-sotiqning tovar va xizmatlar bilan rivojlanishiga yordam bergan. Birinchi banklarni ayirboshlovchi (almashtiruvchi) lar ochgan 220 . Aytish joizki, “bank” so‘zi «banca» (italyancha- dan tarjima qilganda – suyanchiqli uzun kursi) so‘zidan ke- 219 Bu jarayonning mamlakatimizdagi holati nimalar bilan xarakter- lanadi? Haqiqiy hayotga nazar solib, ushbuni tahlil qilishga va tegishli xulosalar chiqarishga bir urinib ko‘ring-chi, manzara qanday bo‘larkin? Agar o‘zaro fondlarni tashkil etish va ularning xizmatlaridan foydalanish bilan bog‘liq bo‘lgan masala unchalik durust bo‘lmayotgan bo‘lsa, uning sabablari nimalardan iborat? Mamlakat iqtisodiyotini yanada rivojlanti- rish va aholi turmush darajasini yuqori pag‘onaga ko‘tarishning ma’lum bir zahiralari shu yerda emasmikin?! 220 Tarixchilarning bank ishi rivojlanish tarixi bo‘yicha juda qiziqarli tadqiqot natijalarini quyidagi xorijiy nashrdan bilib olish mumkin: Ray- mond de Roover, “New interpretations of History of Banking”, Business, Banking and Economic Thought in the Late Medieval and Early Modern Europe nomli 5-bobida (Chicago: University of Chicago Press, 1974). Moliya 157 lib chiqqan. Sababi ayirboshlovchi (almashtiruvchi)lar pul- lar ni suyanchiqli uzun kursida o‘tirib almashtirganlar. Bizning kunlarda bank, deb nomlanuvchi ko‘pchilik fir - malar 221 kamida ikkita: omonatlarni qabul qilish va qarz berish funksiyalarini bajaradi. AQShda bu turdagi muassa- salar Yüklə 2,82 Kb. Dostları ilə paylaş:
|