T. S. Malikov moliya
Yüklə 2,82 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- T.S.Malikov, N.H.Haydarov
|
8.4. Pensiya fondlari
Pensiyani rejalashtirish dastur (pensiya reja)larida ishtirok etish fuqaroning shaxsiy jamg‘armasi va mam- lakatda ijtimoiy ta’minot dasturida ko‘zda tutilgan pensi- ya imtiyozlari bilan bir qatorda pensiyaga chiqqan odamga pensiyaga chiqishdan oldingi daromadlarni o‘rnini bosadi- gan yangi daromad manbayi bo‘lib xizmat qiladi. Pensiyani rejalashtirish dasturlari ish beruvchi, kasaba uyushmasi yoki xodimning o‘zi tomonidan moliyalashtiriladi. Pensiya dasturlari ikki turga bo‘linadi: belgilangan ba- dallarga asoslangan pensiya dasturi yoki jamg‘arma (jam- 226 Ushbu masalaga doir mamlakatimizdagi holatni tahlil qiling-chi, ni- malarga duch kelar ekansiz? Mavjud sug‘urta kompaniyalari yil davomida qancha miqdordagi sug‘urta mukofotlariga ega bo‘libdilar-u, ularning qan- cha qismini moliyaviy aktivlarga joylashtiribdilar (aylantiribdilar)? Ularning samaradorlik darajasi qanday? Mustaqillik yillarida ancha yutuqlarga eri- shilgan bo‘lishiga qaramasdan mamlakatimizda sug‘urta munosabatlari- ning yetarli darajada durust rivojlanmayotganligining sabablari nimalardan iborat? Nega subyektlarda sug‘urtalanishga nisbatan “ishtaha” unchalik “karnay” emas? Mamlakatimiz sug‘urta bozoridagi umumiy ahvolni “5 bal- lik sistema bo‘yicha” qanday baholagan bo‘lur edingiz? Nega aynan shun- day baholadingiz? Bunga qanday asoslaringiz yoki argumentlaringiz bor? 160 T.S.Malikov, N.H.Haydarov g‘ariladigan, jamg‘arish) pensiya dasturi (definedcontribution pension plan) va belgilangan imtiyozlarga asoslangan pensiya dasturlari yoki rag‘batlantirish pensiya dasturi (definedbene fit pension plan). Jamg‘arma (jamg‘ariladigan, jamg‘arish). Pensiya dasturi bo‘yicha xodim hisob raqamiga ega bo‘lib, shu hisob raqamiga xodimning ish beruvchisi va odatda, xodim- ning o‘zi muntazam ravishda badal to‘lab boradilar. Pensiyaga chiqqandan keyin xodim o‘z pensiya jamg‘armasida to‘plagan mablag‘iga teng summaga ega bo‘ladi. Rag‘batlantirish pensiya dasturi xodimning pensiya im- tiyozlari muayyan formula asosida hamda ishlagan yillari sonini, shuningdek, ko‘p hollarda uning ish haqi yoki mao- shini inobatga olgan holda belgilanadi. Eng odatiy formu- laga ko‘ra xodim ishlagan har bir yil uchun u pensiya- ga chiqqan davridagi o‘rtacha ish haqidan 1% hisoblanishi ko‘zda tutilgan. Belgilangan imtiyozlar asosida pensiya dasturini moli- yalashtiradigan tashkilot (pensiya dasturi homiysi), yoki tashkilot yollagan sug‘urta kompaniyasi o‘zini sug‘urta qil- gan kishiga bo‘lajak to‘lovlarni kafolatlaydi va shu tariqa in- vestitsion riskni butunlay istisno qiladi. Ba’zi mamlakatlar- da, masalan Germaniya, Yaponiya va AQShda homiylar ning qarilik nafaqasi to‘lanishi borasidagi kafolatlari ma’lum darajada davlat va yarim davlat tashkilotlari tomonidan qo‘llab-quvvatlanadi 227 . Yüklə 2,82 Kb. Dostları ilə paylaş:
|