T ü rkmenistany ň Bilimministrlig I Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk instituty

Gurbannazar Ezizowyň ömri we döredijiligi
(1940-1975)
Terjimehal maglumatlar. Ýiti zehinli şahyr Gurbannazar Ezizow 1940-njy ýylda Gökdepe etrabynyň Söwütli obasynda dogulýar. Aşgabat şäherindäki 29-njy orta mekdebi tamamlap, Magtymguly adyndaky Türkmen döwlet uniwersitetiniň türkmen filologiýasy fakultetine okuwa girýär we ony 1964-nji ýylda gutarýar.
Okuwyny tamamlandan soň, ol «Mydam taýýar» gazetinde edebi işgärlik wezipesini ýerine ýetirip ugraýar. Ol 1964-1965-nji ýyllarda harby gullukda tälim alýar.
G.Ezizow 1965-1970-nji ýyllarda «Edebiýat we sungat» gazetiniň redaksiýasynda poeziýa bölüminiň müdiri bolup işleýär.
Şol ýyllar şahyryň döredijiliginiň hakyky ösüş ýoluna düşen ýyllary boldy. Ol bu ýyllarda ymykly döredijilik işine geçýär. Durmuşy çuňňur öwrenmek maksady bilen dogduk obasyna, Gäwers sebitlerine ýaşamaga, işlemäge gidýär. Obadan gaýdyp gelenden soň, şahyr ömrüniň ahyrky ýyllarynda (1972-1975) Türkmenistan Ýazyjylar birleşiginde edebi maslahatçy bolup işleýär. G.Ezizow 1975-nji ýylyň 30-njy sentýabrynda pajygaly ýagdaýda aradan çykdy.
Döredijilik häsiýetnamasy. Gurbannazar mekdepde okap ýören ýyllarynda goşgy ýazyp başlaýar. Ol talyplyk ýyllarynda öz döredijiligine has-da uly üns berýär. Rus şahyrlarynyň eserleri bilen giňden tanys bolýar we olardan Puşkiniň, Lermontowyň, Týutçewiň, Nikitiniň, Fetiň, Ogarýowyň we beýlekileriň eserlerini türkmen diline terjime edýär. Terjime bilen meşgullanmagy ýas şahyr üçin döredijilik mekdebi bolýar.
Gurbannazar hem zergärçilïk bilen meşgullanypdyr, dutar çalypdyr, saz sungatyndan gowy baş çykarypdyr.
G.Ezizowyň pikirlere, duýgulara baý, täze manerada, özboluşly stilde ýazylan goşgulary bada-bat okyjylaryň, edebiýatçylaryň ünsüni özüne çekdi.
Altmyşynjy ýyllaryň başlarynda A.Agabaýew, H.Kulyýew, K.Ylýasow ýaly galamdaşlary, deň-duşlary bilen poeziýamyza gelip giren G. Ezizowyň goşgulary tizlikde okyjylar köpçuliginiň gözüne ilipdi. Ol türkmen şygryýetine nätanyşrak prozalaç goşgulary bilen girip, az salymyň içinde altmyşynjy ýyllaryň türkmen poeziýasynda şahyrana hadysa öwrülipdi. Ol baý şahyrana gözlegleri bilen galamdaşlaryndan ep-esli öňe saýlandy, olary öz yzyna düşürip ugrady.
Şahyr durmuşyň dürli meseleleri babatda özüniň garaýşyny orta atýardy. Şol garaýşynda, iç dökmede, zeýrenmede, begenmede, ýigrenmede, söýmede ýürekdeşlik, syryňy ynanmaklyk, guwanmaklyk bardy. Şonun üçin Gurbannazaryň söz açan temasynyň hemmesi möhüm tema öwrülýärdi, orta atýan pikirleri okyjylary gyzyklandyrýardy.
Altmyşynjy ýyllaryň başlarynda G.Ezizow «Alada», «Çaga», «Das güli», «Danko», «Atamyň pendi», «Adamlaryň ýüregi», «Ballada», «Sergide» ýaly goşgulary bilen täzeçe pikirlenýän, täzeçe ýazmak isleýän, özüne täze ýol gözleýän zehinli ýaş şahyr hökmünde edebiýat meýdanyna gelýär. Altmyşynjy ýyllaryň ortalarynda Gurbannazar eýýäm «Seni söýdüm», «Arman», «Soldat ýüregi», «Basgançak», «Ýalňyşlyk» ýaly belli goşgularyny ýazýar. Soňra şahyryň «Otuzynjy ýyllaryň goşgularyna», «Gaplaň», «Sungat», «Myhmançylykda aýdylan tost» ýaly goşgulary oňa şöhrat getirýär.
G. Ezizowyň «Türkmen sährasy», «Ýazlarym», «Sähram», «Gözüm düşdi» ýaly goşgulary türkmen tebigatynyň gözelligi, oňa bolan söýgi baradaky eserlerdir;
Bahar meýlisinde çyksaň seýrana,
Türkmen sährasynyň aldyr gülleri.
Başyň sypap seni goýar haýrana
Belent daglaryndan öwser ýelleri.
Gara bulut gelip, zemine çöker,
Al-asman gübürdäp, depregin kakar,
Daglardan sil akar, ýene Gün çykar,
Gyz-gelin doldurar reýhan çölleri.
Şahyr tebigat gözelligini ynsan duýgulary, ynsanyň tebigata gatnaşygy bilen baglanyşyklylykda suratlandyrýar. Şeýle baglanyşygy şahyryň «Ýazlarym» goşgusynda-da görmek bolýar:
Durna, jümjümeli, älemgoşarly,
Ülkäme toý bolup gelen ýazlarym.
Edepli-ekramly, gunduz goşarly,
Bäs edişdiň gyzlar bilen, ýazlarym...
Sen bir jadygöý sen, giden bir many,
Özüň bilen ýazlaşdyrdyň ynsany,
Maňa il-günümiň şöhraty-şany
Nesip etsin seniň bilen, ýazlarym...
G.Ezizowyň döredijiliginde güýz temasy aýratyn orun tutýar:
Ak asmanyň giňligm,
Güýzüň reňkin halaýan...
Söýýän güýz paslyny,
Sarylygyny.
Göwnüme hoş ýakýar onuň pes päli...
Güýz -bu kämilligiň alamatydyr,
Kämillikden dogan sadalykdyr ýaz. G.Ezizow Beýik Watançylyk urşy temasyndan «Ballada», «Uruş», «Gödek soldat», «Aýakda gabarçak, maňlaýynda der...», «Uruş gidip otyrdy...», «Urşa ýüzlenme», «Soldat ýüregi», «Asatur aga», «Geliň, özümizi köşeşdirmäliň...» ýaly ençeme özboluşly goşgulary ýazýar.
Ogluny urşa ýollan ene, ogluny urşa aldyran ene, ýarynyň uruşda wepat bolandygyna ynanman, ony diri hasap edýän we onuň ýeňiş bilen dolanyp geljegine ynanyp ýaşaýan gelin, «Uruşda wepat boldy» diýlip obasynda ýadygärlik oturdylan, hakykatda ölmän, obasyna dolanyp gelip, özüne dikilen ýadygärligi synlap duran esger, açlyk ýyllarynda çörek dükanynda nobatyny, soňra bolsa elindäki çöregini aldyran çaga, front ýollarynda ýer astynda galan soldat ýüregi, urşa gatnaşmadyk, emma urşuň nämedigine belet, gazaply uruş ýyllarynda taplanan nesliň wekilleri G. Ezizowyň uruş temasyndan ýazan goşgularynda ýatda galyjy keşpler bolup göz öňüňde janlanýar.
Şahyr öz eserlerinde enä aýratyn hormat we mähir bilen ýüzlenýär. Enäni päkligiň, mukaddesligiň gözbaşynda duran, balasyny belentlige, gözellige, ýollaryň içinde iň dogry ýola gönükdirýän gudrat hasaplaýan «Eneme», «Eneler», «Ene», «Uzak ýaýlada enäniň hüwdüsi» we beýleki birnäçe eserleri muňa anyk mysallardyr.
Şahyryň ynsana bolan söýgüsiniň başy mukaddes enelerden başlanýar:
Eneler jomartdyr, giňdir eneler,
Olar kyn pursatyň kömege geler.
Ömurboýy oňa beren jebriňi,
Ahyr bir söz üçin bagyşlap biler.
Bagyşlar-da baky ýumar gözüni,
Agaç ata müner, zemine siňer.
Diňe özi gitmez, beren jebriňi,
Sutemiňi ýany bilen äkider.
«Uzak ýaýlada enäniň hüwdüsi» atly şygrynda ýaňy dunýä inip, ene mährini duýmaga başlan çaganyň şanyna aýdylýan şirin huwdiniň owazynda ýyly ene mähriniň tarypy ýetirilýär:
Ýaryň geler ýanyňa,
Eneň geler zaryňa.
Sen maňa az bakarsyň,
Köp bakarsyň ýaryňa...
Jorama duşan ýerim,
Balam, seni öwerin.
Gelniň ýuwar köýnegňi,
Men dolagňy ýuwaryn.
Daş oba düşse ýoluň,
Gyş bolsa sagy-soluň,
Ilki eneň ýat eder
Soňra ýatlar aýalyň.
Miwe köp bolsa eger,
Bag başyn aşak eger.
Saňa zyňylan dalar
Eneň pahyra deger...
Bu setirlerde Ene ýüreginiň perzende bolan çäksiz söýgüsi, mähri, guwanjy, şatlygy, gam-gussasy, hasraty, bary jemlenipdir.
Gurbannazar Ezizowyň poeziýasynda söýgi goşgulary aýratyn orun tutýar. Biz bu şygyrlarda ýene-de adam, tebigat gözellikleri bilen duşuşýarys. Eger şahyryň tebigat hakyndaky goşgularynda liriki gahryman tebigat nepisliklerine maýyl bolup, bu ajaýyp dünýä ni öňküsinden köp esse güýçli söýüp, dag-depeleriň, gün geçmez baglaryň arasynda gezip ýeren bolsa, yşk dogrusyndaky şygyrlarynda ol söýginiň ajaýyplyklaryndan gana-gana doýup bilenok. Şahyr liriki gahrymanynyň söýgi, onuň jadylaýjy guýji hakyndaky ruhy baýlygyny, durmuşa, dunýä has çuňňur göz ýetirmekdäki ähmiýetini goşgularyna siňdirmäge çalyşýar.
Şahyryň «Seni söýdüm», «Aýralyk pursady», «Maňa seniň gözleriňden gitme ýok...», «Sen örtenme aýralykdan, ezizim...» ýaly goşgularynda, «Söýgi» atly sonetler çemeninde, «Mukaddes ýalan» ýaly poemalarynda yşk-söýgi hakda söz açylýar.
Seni söýdüm.
Söýüp bir gez beýgeldim.
Seni söýdüm.
Has giňedi bu dünýäm.
Öz ýeňles gylygma gazaply boldum,
Öz durmuş ornuma indi düşünýän...
Liriki gahryman bu setirlerde söýgi duýgusynyň belentligini, adamyň kalbyny baýlaşdyryjy, häsiýetini özgerdiji gudratyny uly joşgun bilen wasp edýär. Goşgynyň soňky setirlerinde bu pikir has hem nygtalýar:
Seni söýüp, göz ýetirdim bir zada:
Kynçylyk ýok,
Ejizlik bar dünýäde...
Şahyryň aýdyma öwrülen «Maňa seniň gözleriňden gitme ýok...» goşgusynda söýgä wepalylyk, päk söýginiň adamyň ykbalyna öwrülýändigi, ömürlikdigi barada pikir ýöredilýär.
Sahyr söýgi temasyndan döreden goşgularynda adam, dünýä, durmuş, ömrüň manysy, söýgi hakdaky pelsepelere hem uly orun bermek bilen, olary many taýdan has hem baýlaşdyrýar.
Sahyr «Meniň neslim» liriki poemasynda öz döwürdeşleriniň -uruşdan soňky nesliň döwre, urşa garaýşyny, geçmişiň, geljegiň öňündäki borjuna düşünişini teswirleýär.
Eserde aýry-aýry goşgularyň ündeýän pikirleri logiki yzygiderlilikde berilýär. Hut şol logiki yzygiderlilik hem eseriň bitewi gurluşyny emele getirýär.
Şahyr bu poemasynyň esasynda «Nesiller poemasy» pýesasyny ýazýar.
«Mukaddes ýalan» poemasy G. Ezizowyň iň uly göwrümli eseridir. Watan goragyna gidip, jeňden başy dik dolanyp gelen, çölde burawda işleýän Myrat, onuň synpdaşy Sona hem-de žurnalist poemanyň baş gahrymanlarydyr.
Myrat öz synpdaşy -«Ähli oglanlaryň arzuwynyň täji, hoş gylykly gyzlaryň şasy» Sona söýgi bildirýär, emma jogap alyp bilmeýär. Ol ele attestat alan güni gyzyň göwün beren ýigidiniň bardygyny bilip galýar. Mekdebi tamamlan Myrat çopançylyk edýär. Soňra... uruş turýar, ol Watan goragyna gidýär. Frontdaky Myrat günlerde bir gün duýdansyz ýerden Sonadan hat alýar. Hatda «söýýän» diýlip ýazylmasa-da, ol mylaýym äheňli, göwün göteriji. Bu hatdan ganatlanan Myrat urşuň başyndan gören ähli bela-beterlerinden üstün çykyp, ýeňiş bilen oba dolanyp gelýär. Sona bilen bolan duşuşykda gyz özüniň hiç mahal ony söýmändigini, diňe kyn pursatda göwnüni götermek üçin hat ýazandygyny aýdýar we munuň üçin ötünç soraýar.
Sonanyň söýýän ýigidi Aşyr uruşda wepat bolan eken. Şonuň üçin hem ol synpdaşy Myradyň uruş odundan aman galyp, dolanyp gelmegine azajyk-da bolsa hemaýat etinek isläpdir... Soňra Myrat Sonaly obada ýaşap bilmejegine düşünip, ejesini alyp şähere gidýär. Sona bolsa garyndaşlarynyň birine durmuşa çykýar.
Myrat ak göwünli, päk söýgä berlen oba ýigidi, Watan goragçysy.
Söýgi meselesinde ykbaly şowlamadyk hem bolsa, Myrat başyna düsen kysmaty «esgere mynasyp mertlik bilen» çekýär. Belent adamkärçiligi, paýhaslylyk bilen pikir ýöredişi, gözellige baha berşi onuň kämil şahsyýetdiginden habar berýär.
Sona ýaşlygy uruş ýyllaryna gabat gelen owadan oba gyzy. Ol edepli-ekramly gyz. Sona Myrady söýmese-de, duşmany ýeňip, sag-aman obasyna dolanyp gelmek islegini güýçlendirmek maksady bilen, oňa hoş sözleri aýdyp, göwün göteriji hatlary ýazýar. Ol hatlar ganym urşuň hupbatly ýollarynda Myradyň ruhdan düşmezligine sebäp bolýar.
G. Ezizowyň «250 000 000» publisistik poemasy temasy, gozgaýan meseleleri taýdan şahyryň „Meniň neslim― liriki poemasy bilen utgaşýar. Bu eserde watany söýmek, ynsanperwerlik, döwrüň öňe çykarýan meselelýerine düşünmek we ol meseleleri çözmäge işjeň gatnaşmak ýaly pikirler öňe sürülýär.
«Daş gyz» romantik poemasynda söýginiň, sungatyň jadylaýjy, gara daşa jan beriji ägirt uly güýji şahyrana fantaziýanyň üsti bilen wasp edilýär.
G.Ezizow «Söýgi», «Güýz» atly sonetler çemenlermiň awtorydyr. Ol liriki poemanyň bu formasyny türkmen edebiýatyna ilkinji getiren şahyrdyr.
Şahyr giň dünýä dogduk mekanynyň, öz ýurdunyň şatlyklary, gaýgylary arkaly gözýetirýär, älem-jahana bolan söýgüsi ene topragyna bolan yşkyndan başlanýar. Kiçijik zat arkaly uly söýgi, şahsy ýürege ýakynlykdan umumyaşyklyga geçilip gidilýär. Şahyryň liriki gahrymany köp uly zadyň içinden gowyny saýlamagy başaryşy ýaly, uly hadysanyň, predmetiň içinden erbedini hem saýgarmagy, saýlamagy başarýar. Şahyr üçin erbet ýurt ýok-da, özleşdirilmedik, sana salynmadyk ýer bar, erbet il-halk ýok-da, ýaramaz adamlar bar:
Il diýenin – işçi, daýhan, şahyrdyr,
Iliň elmydama oňatdyr päli.
Ýöne adam diýen ýalňyşýar käte,
Olar perişde däl ýalnyşmaz ýaly.
Olar ýalňyşýarlar, boýun alýarlar,
Emma ýürekleri oňat pällidir.
Giden ildir-işçi, daýhan, şahyrlar,
Il diýeniň bolsa ýalňyşýan däldir.
Şahyr toprak hakyndaky goşgularynda ene ýeri bar zada düşünýän edip görkezmek, «dil bitirmek» bilen ony ynsanlaşdyrmak bilen onun dünýäniň bezegi bolan adamlar bilen ruhy birliginý nygtamakçy bolýar.
Toprak, tebigat bilen liriki gahrymanyň gatnaşygy çuňlaşyp, ol ene ýere adagly bolup galýar. Onun duýgulary anyklaşyp, umumylykdan konkretlige geçip gidýär. Ol özünin ruhy ahwalatynyň derejesini, ruhy päkligini sähranyň, howalasy belent daglaryň keýpi, howasy bilen baglaýar:
Men-men diýip daga köňçl bagladym,
Seni görüp kiçiligime agladym.
Boýumy boýuňa deňän halatym,
Toba edip öňüňde çökerin daglar...
Şahyryň döredijiligine çuňňur aralaşyp, onuň poeziýanyň beýikliginiň sadalykdadygyna, zor aýakdan original boljak bolmaklygyň formalizme eltýändigine akyl ýetirendigini aňlamak mümkin.
Ussat şahyr goşgularynyn formasyny sadalygyň çuňlugyna aralaşyp, has-da kämilleşdirdi, düşnükli, akgynly etdi.
G. Ezizowyň peýzaž, tebigat hakdaky goşgularynyň içinde altyn güýz hakdaky goşgular özbaşyna aýratyn saýlanyp dur. Onuň «Güýz», «Güýz peýzažy», «Asmanyň manysyn...» ýaly goşgularynda ýeňiljek gamgyn mukama ýugrulan, durmuş, adam ömrüniň manysy hakyndaky oýlar, gözlegler şahyryň çeper-filosofik pikirlenmesiniň süňňüni kemala getirdi. Gurbannazaryň güýz paslyna söýgüsi onuň az-kem gamgyn tutuksy şahyrana tebigylygyna, şahsyetine çal bulutly güýz günleriniň tebigatynyň gabat gelýändigi üçindir.
Şahyr elmydama adamlara päk ýürekli bolmagy, ýagşylygy ündeýär. Tebigat, söýgi, çaga päkligini tämizligiň simwoly hökmünde orta çykarýar.
Säher turup, syl ýüzüňe çagany,
Päkligiňde bolup bilseň şonça bol.
Sen sanama gara saçyň agyny,
Sen sag-aman öreniňe monça bol...
Säher turup, syl ýüzüňe dünýäni,
Giňligiňde bolup bilseň şonça bol.
Bu dünýäme mahsus ähli zatlaryň,
Senden sowlup geçmeýänne monça bol.
Şahyryň ideýasy ynsany çaga dek päkligiň eýesi etmek, dünýä dek giň göwrumlilige çagyryp, ruhuny belende götermekdir.
Nesil, adamynyň geçip barýan ömrüniň manysy hakynda şahyr beýleki käbir goşgularynda-da pikir ýöredýär. Onuň «Atalar we ogullar», «Ýaşlyk», «Meniň aslyýetim», «Nobatlar» we beýleki goşgularynda döwrüň adamlarynyň ruhy dünýäleri suratlandyrylýar. Şeýle-de şahyryň uruş hakyndaky «Ballada», «Uruş», «Gödek soldat», «Soldat ýüregi», «Asatur aga» şygyrlarynda geçen uruşda sowet halkynyň görkezen gahrymançylygy wasp edilýär.
Gurbannazar Ezizowyň türkmen poeziýasynda üýtgeşik bir hadysa bolup gelendigi barada, onuň şygryýetiniň özboluşly aýratynyklary barada türkmen edebiýaty öwreniş ylmynda dogry bahalandyrmalar boldy. Bu ugurda şahyrana şahsyýetiň türkmen poeziýasyna getiren şahyrana tapyndylary barada edebiýatçy Osman Öde has hem giňişleýin çykyş edip, şahyryň poeziýasynyň hakyky edebi keşbini janly deliller arkaly açyp görkezdi. Osman Öde türkmen poeziýasynyň ägirtleri Rehmet Seýidowyň, Gurbannazar Ezizowyň, Nobatguly Rejebowyň öz eserlerinde türkmen poeziýasynyň intellektual, estetiki gözleglerini beýan etmäge çalşandyklaryny, şahyrlaryň döredijiliginde dürli obrazlaryň sepleşip, bitewileşip, dürli tendensiýalary emele getirýändigini edebi teoretik taýdan açyp berdi. Edebiýatçy Gurbannazar Ezizowyň şahyrana döredijiliginiň türkmen poeziýasyndaky ornuny kesgitläp, oňa şeýle baha berdi (Şu ýerde O.Ödäýewiň şahyryň doredijiligine bagyşlanan işiniň jemleýji makalasyndan bölegi getirmegi makul bildik):
«...G.Ezizow we N.Rejebow türkmen liriki poeziýasyna nähili täzelikleri getirdiler? Olaryň getiren täzeliklerini gysgaça-tezis görnüşinde aýdanyňda şu aşakdakylardan ybarat:
♦ G.Ezizow XX asyr türkmen realistik lirikasyny kämil derejä ýetirdi. Ol poeziýany senetden sungata öwürdi.
♦ «Bir goşgynyň çäginde ikileme, gazal, dörtleme, sekizleme» formalaryny ilkinji bolup ulanyşyga girizdi7.
♦ Şahyryň döredijiliginiň baş pafosy durmuşa döredijilikli gatnaşykdyr. Munuň özi şahyryň estetikasynyň tüýs realistik manylydygyny görkezýär.
♦ G.Ezizow dürli ipostasly liriki gahrymany getirdi. O1 liriki gahryman özüniň mazmunynda türkmen adamynyň XX asyrdaky taryhy aňynyň hem ruhunyň alamatlaryny jemleýär.
Diwangulyýew H. Kalbymda galan keşpler. A., «Ruh». 1995, 138 s.
♦ Şahyr durmuşa, dünýä hem adamlar arasyndaky arabaglanyşyklara täzeçe garaýşy getirdi.
♦ G.Ezizow poeziýa ölüm duýgusyny getirdi. Ol fıziki ölümiň ruhy kompensasiýasyny berdi.
♦ Şahyr söýgi, sungat hem durmuş motiwlerinde döwrüň türkmen ruhunyň tipiki, anyk taryhy aýratynlyklaryny açyp görkezdi.
♦ G.Ezizow türkmen poeziýasynyň dörtleme - murapbag şygyr formasyny özbaşdak žanr derejesine ýetirdi.
♦ Şahyryň eserleri türkmen estetiki aňynyň soňsuz metaforik potensialyny oýardy.
♦ G.Ezizowyň çeper dili realistik mazmuny açmaga hyzmat edip, ol anyk taryhy döwrüň çeper pikirlenmesini alamatlandyrdy.
♦ G.Ezizow şygryň ritmine owaz köpdürlüligini getirdi.
♦ «G.Ezizow «Söýgi» atly sonetler çemenini ýazyp, goşgy bilen ýazylan liriki poemanyň bu formasyny türkmen sowet poeziýasyna ilki sapar girizdi».
♦ Gurbannazar Ezizow 1936-njy ýylda dogmatik galyba salnan türkmen dilini erkinlige çykardy.
♦ Şahyryň döredijiliginde realizmden başga-da, romantik äheňler gaty oňat bildirýär.
♦ G.Ezizowa çenli milli dili baýlaşdyrmagyň esasy çeşmesi bolup halk gepleşik dili hyzmat etdi. G.Ezizow hususy şahyrana döredijiligini şeýle çeşmä öwürdi.
♦ G.Ezizowyň realistik mazmunly poeziýasynyň dili türkmen şahyrana pikiriuıiň estetiki ösüşini alamatlandyrýar. Ol dil hususy hadysa hökmünde diliň özge formalaryndan düýpgöter tapawutlanýar. Realistik çeper aňyň anyk ösüş ýodalaryna düşen taryhy zamanynda munuň özi bütinleý kanunalaýyk ýagdaý.
G.Ezizow nusgawy şahyrlarymyz taparyndan ylahylaşdyrylan söýgini, söwer ýary ýönekeýleşdirdi, adamlaşdyrdy. Söwer ýarynyň hakyky keşbini beýan etdi. Söwer ýaryň owadan däldigini aýtdy. Yöne türkmen sowet poeziýasynyň sosrealizm metody esasynda dörän bu beýan ediş türkmen aňynda düýpli orun alyp bilmedi. G.Ezizowyň bu ýalňyşlygyny şahyr Nobatguly Rejebow düzetdi...»8
8 Osman Öde. Eserler ýygyndysy. 8 tom. Aşgabat, 2009. 368 sah.
Şahyryň «Oglan bilen deňiz», «Ynam», «Ýer-gögüň arasynda», „Güýz―, „Serpaý―, „Serdarym―, „Jadyly kepje―, „Gyzyl otrýad hakda ballada―, „Saýlanan eserleriniň― iki tomlugy, „Türkmen sährasy― ýaly kitaplary türkmen dilinde, «Iki agaç» kitaby rus dilinde, «Bahar säheriniň ak süýdi» kitaby eston dilinde neşir edilýär. G.Ezizowyň eserleri rus, ukrain, özbek, gazak, gruzin, garagalpak, eston, ýakut, moldawan, latyş, iňlis, fransuz, nemes, wenger, polýak dillýerine terjime edilýär.
G.Ezizow çagalar üçin «Oglan bilen deňiz», «Aşyr diýen oglanjyk» we beýleki birnäçe poemalarydyr goşgularyny döredýär.
G.Ezizow edebi proses, türkmen poeziýasynyň ösüşi, deň-duşlarynyň we özünden soňky ýetişip gelýän ýaş nesliň döredijiligi bilen içgin gyzyklanan şahyr. Onuň «Gözlegler barada dialog», «Şahyr.Okyjy.Talap», «Ýene-de poeziýa barada», «Şemmaryň bosagasynda oýlanma», «Şahyryň poeziýa hakda oýlanmasy», «Umydymyz» we beýleki makalalary dürli ýyllarda metbugatda çap edilýär. Ol A.Agabaýew, H.Kulyýew, I.Nuryýew ýaly galamdaşlarynyň, A.S.Puşkin, M.Ý.Lermontow, W.W.Maýakowskiý, A.A.Surkow, O.Tumanýan, G.Seýitliýew we beýleki birnäçe söz ussatlarynyň döredijiligi barada makalalar ýazýar.
Edebiýatçy alymlar, edebi tankytçylar, galamdaşlary, okyjylar G.Ezizowyň döredijiligi barada köp-köp makalalar, ýatlamalar ýazdylar. Şahyryň galamdaş dosty Annaberdi Agabaýewiň «Ezizowyň emri bilen» atly ýatlama-publisistik kitaby neşir edildi.
Türkmenistanyň halk ýazyjysy G.Ezizowyň ýokary çeperçilikli eserleri özüne mynasyp baha aldy. Şahyr Türkmenistanyň Ýaşlar baýragyna (1972), Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Döwlet baýragyna mynasyp boldy (1980).