T una b ulgar t ürkleriNİN

 

pil-e: “bil-, yapabil-, becer-“ fiilinden türemiş bağlayıcı bir zarf-fiildir ~ Çuv. pəl-, 

Türk. *bil-. 

ʒopan: “kaftan” ~ Balkanlarda yaygın kullanılan bir kelimedir. Aynı kelime, Slav 

dillerinde *župan biçiminde kullanılmaktadır: Yunan. zупан, İtalyan. giuppane. 

alKa-si: “kulak küpesi, kolye” 3. şahıs iyelik eki ile ~ Çuv. alga id. < en eski Türk-

çe  *elke;  ~  Çuv.  -žə,  Türk.  *-si/ɨ.  Bu  yazıt, š  ve  s  harflerinin  yazılışında  bir  farklılığın 

olmadığına işaret etmektedir ki, ünlülerin gelişimine göre burada son ses, palatalize 

olmuş bir s’dir (aşağıda bk.). 

Klubr-in: (belki de zarf türemesinde mevcut olan arkaik bir vasıta hâli ile) ~ Çuv. 

lüprən, lüppərən “ağırca (halsizce), tembelce” (Bulgarca kelime başındaki K- pek anla-

şılmıyor. Belki de kelime başındaki akıcı sonant öncesi protetik bir h-’dir? 

 Kelime incelemesinden sonra yazıtın yeni çevirisini şöyle verebiliriz: 

Yedi gün özenle çalışıp (= özenli olup); 

455 [ürün] kepçe türünden 540’a kadar artmıştır; 

427 [ürün] toka türünden 854’e kadar artmıştır (yani tam 2 katı!); 

Zamanı uzatabilip // Pazarlık yapabilip; 

20 [ürün] kaftan tokası türünden 40’a kadar artmıştır (yani tam 2 katı!); 

1 [ürün] kulak küpesi türünden (= kolye) tembellikten [kaldı]. 

Bu  yazıt,  küçük  madenî  ürünlerin  üretimi  veya  teminini  anlatan  bir  hatırlatma 

veya eğitici bir nottur. Yazarı ya bir tüccar ya da bir demircidir (kuyumcu?). Birinci 

durumda  turtuna  “pazarlık  ederek”,  ikinci  durumda  ise  “işi  uzatarak,  oyalanarak” 

şeklinde tercüme edilmelidir.  

Ses uyumlarını şöyle verebiliriz: