160 |
O . A . Mud ra k / G a z i T ü rk i y a t , G üz 2 0 1 4 / 1 5 : 1 5 5 - 1 7 4
Başa gelmeyen ünlüler
No
Bulgar
Türkçesi
Çuvaş
Türkçesi Türkçe
En Eski
Türkçe
11
-e/-či, -Si
ə/ъ
-I
*-I
12
-e
-ə
-ü
*-ü
13
-u-
ъ
u
*-u
14
a
a
a
*-a
15
-in
-in
-VjIn
* -VjIn
Ünsüzler
No
Bulgar
Türkçesi
Çuvaş
Türkçesi Türkçe
En Eski
Türkçe
16
ӡ
́-
ś-
j/ӡ
̌-
*j-
17
-ć-
-ź-
-š-
*-łč-
18
či
čə
čI
*čI
19
či
čə
tI
*tI
20
si
šъ
sI
*sI
Bu karşılaştırmaya bakılırsa Bulgar Türkçesi, Çuvaş Türkçesine çok yakındır ve
sadece Çuvaş Türkçesine özgü ses gelişimlerine sahiptir: No 1, 2, 3, 4, 5 (“gün” keli-
mesinde leksik alternatif *ü ~ *ö), 10, 15, 17-20. Bazı durumlarda fonetik değişiklikler
tespit edilmiştir: *sr > *str, *-i, *-ɨ, *-ü > -e. Burada *aʷ, *o, *-u- > u geçişi, sadece imlâda
olabilir ve spesifik tarihi bir gelişimi olmayabilir (karşılaştırınız: Run yazısında o ~ u,
ö ~ ü çiftlerindeki durum; Uygur, Mani ve Arap yazılarında olduğu gibi). Eğer bu,
sadece Bulgarların kullandığı bir imlâ düzeni ise, bu durum aynı şekilde Runik yazı-
ya geçme geleneğine de işaret etmektedir. Demek ki, aynı dönemde Türkçe Runik
işaretlerinin başka işlevleri de vardı. O zamanlarda ünlü uyumu, görünüşe göre
vardı; ancak imlâya tam yansımamıştı.
Sınırlı malzemeye rağmen Bulgar Türkçesinin Grek harflerle yazım kurallarının
çok iyi verildiğini görebiliyoruz (karşılaştırınız:
ligatürlerin kullanımı ve
sistematik olarak
harflerinin çıkarılması). Bu da Yunan imlâsının maişet
ihtiyaçları için Bulgarlar (o dönemde kısmen Hıristiyanlaşmışlar) tarafından kullan-
ma zorunluluğunu (çok uzun sürmeyen?) tahmin ettirmektedir. Geriye ise sadece
Grek harfli yeni Bulgar yazıtlarının bulunmasını ümit etmek kalıyor.
Dostları ilə paylaş: 
