Tabiiy fanlar fakulteti botanika kafedrasi

O‘G‘ITNI YER HAYDASHDA SOLISH . Yerni kuzgi yoki baxorgi shudgor qilishda umumiy o‘g‘itning taxminan 2/3, 3/4 qismi tuproq ustiga sepilib, xaydash bilan ko‘miladi. Bu usul bilan asosan organik, fosforli, qisman azotli va kaliyli o‘g‘itlr solinadi. Nordon reaksiyaga ega bo‘lgan tuproqlarga oxak ham solinadi.

O‘G‘ITNI EKISH BILAN BIRGA SOLISH. O‘g‘itlarni ekish bilan bir qatorda o‘g‘it ham solinadi. Ekish paytida erga o‘g‘it solishdan maqsad yosh nixollarni mineral elementlar bilan oziqlantirishdan iborat. Chunki yerni ekish oldidan solingan o‘g‘itlar tuproqning chuqur qatlamiga tushganligi sababli yosh o‘simlik undan foydalana olmaydi. Bu muddatda asosan yaxshi eriydigan va oson o‘zlashtiriladigan o‘g‘itlardan oz miqdorda foydalaniladi. G‘o‘zalar bilan o‘tkazilgan tajribalarning ko‘rsatishicha, o‘g‘itni o‘g‘itlagich o‘rnatilgan maxsus seyalkada tuproq betidan 12-15 sm chuqurlikka va chigit tushgan joydan 5-7 sm chetga solish yaxshi natija beradi. Chigit ekish bilan bir paytda gektariga 10-20 kg fosfor, 5-10 kg azot solish yo‘li bilan xar gekgardan 3,5-4 sentnerdan qo‘shimcha paxta olish mumkin. O‘simliklarni o‘sish davrida o‘g‘itlash o‘sish va rivojlanishning eng muhim fazalarida mineral oziqlanishni kuchaytirish maqsadida o‘tkaziladi. Bu fazalarda oziq moddalarning o‘simlikka mumkin qadar tezroq o‘tib, to‘la o‘zlashtirilishi muhim ahamiyatga ega. Yosh o‘simlikning ildizlari uncha yaxshi rivojlanmagan, lekin yuqori konsentratsiyali oziq moddalarga muxtoj bo‘ladi, shuning uchun xam qo‘shimcha o‘g‘itlanib turilsa yaxshi rivojlanadi. Kuzgi g‘allalarni erta bahorda azot bilan oziqlantirish donlardagi oqsil miqdorini 0,5-1 foizga kqpaytiradi. Bunday dalalarda fosfor va kaliy o‘g‘itlarini har 2-Z yilda bir marta 2-3 me’yorni birdaniga solish mumkin. Umuman, mineral o‘g‘itlar o‘simliklar hosildorligini oshirishning va hosil sifatini belgilashniig muxim omillaridan biridir. Hisoblarga ko‘ra, umumiy hosilning 50 foizi o‘g‘itlar hisobiga ta’minlanadi. Lekin ulardan noto‘g‘ri foydalanish (talabdan oshiqcha, noto‘g‘ri qo‘llash va boshqalar) tuproq unumdorligini pasaytirishi, o‘simliklarning qurib qolishi va tabiatning ifloslanishiga sabab bo‘lishi mumkin.