67
67
fikran solishtirib ko’rish yo’li bilan ham bo’ladi. Masalan, biz o’zimiz
turgan binoni boshqa ko’chadagi binolar bilan taqqoslab ko’rib, ularning
o’rtasidagi o’xshashlik va tafovutni topishimiz mumkin.
Analiz — narsani (buyumlarni, hodisalarni, jarayonni) tarkibiy elementlarga,
qismlarga yoki tarkibiy belgilarga bo’lish demakdir.
Analiz jarayonida butunning uning qismlariga uning elementlariga bo’lgan
munosabati aniqlanadi. Biror moddiy narsani
uning moddiy elementlariga
ajratib bo’lish eng oddiy shakldagi analizdir. Stolni ayrim qismlarga bo’lish
uning oyoqlarini, yashiklarini va boshqa shu kabilarni biridan ajratib olish
mumkin. boshqa ko’chadagi binolar bilan taqqoslab ko’rib, ularning
o’rtasidagi o’xshashlik va tafovutni topishimiz mumkin.
Sintez — analizning aksi yoki teskarisi bo’lgan tafakkur jarayonidir. Bu
jarayon obektning ayrim elementlarini,
qismlarini, belgilarini bir
butun qilib qo’shishdan iboratdir. Sintez jarayonida murakkab bir butun
narsa, yoki hodisa tarkibiga kirgan elementlar, yoki qismlar
tariqasida olingan
buyum yoki hodisalarning shu murakkab bir butun narsa yoki hodisaga bo’lgan
munosabati aniqlanadi.
Sintez elementlarning, narsa va hodisalarning qismlarini bir butun qilib
qo’shishdan iboratdir, amaliy analiz bo’lgani singari,
sintez ham amaliy
bo’lishi mumkin. Chunonchi, mashinaning ayrim detallari bir-biriga tegishli
tarzda biriktirilganda, ya’ni
ular sintez qilinganda, yaxlit, butun mashina,
masalan, odimlovchi ekskavator hosil bo’ladi. Kislorod bilan vodorodning
kimyoviy birikishi natijasida suv hosil bo’ladi. Mana shu va shunga o’xshash
hollarning hammasida sintez fikr qilish jarayon-larida va ish-harakatlarda sodir
bo’ladiki, bu ish-harakatlar natijasida
bir butun, yaxlit moddiy narsa hosil
bo’ladi.
Dostları ilə paylaş: