Таълим вазирлиги гулистон давлат университети
Talabalarning xarakterning shakllanishi hakidagi fikri tinglanib, umumiy xulosalar chikariladi va to’g’riligi tekshiriladi. 3.4
Yüklə 425,85 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Mavzuga oid tayanch tushuncha va iboralar
- Identiv o’quv maqsadi
|
3.3. Talabalarning xarakterning shakllanishi hakidagi
fikri tinglanib, umumiy xulosalar chikariladi va to’g’riligi tekshiriladi. 3.4. Umumiy xulosani o’kituvchi bayon kiladi. O’ki tuvchi- talaba, 40 minut 4 Mustahkamlash va baholash boskichi: 1. Xarakterning shakllanish tarixini ta’riflang ? 2. . Xarakter aktsentuatsiyasini o’king va o’rganing. 3. Xarakter tipologiyasini tushuntiring. O’ki tuvchi, 15 minut 5 O’kuv mashg’ulotini yakunlash boskichi: 5.1. Talabalar bilimi tahlil kilinadi. 5.2. Mustakil ish topshiriklari beriladi. O’kituvch i, 10 minut 1.Xarakter tipologiyasi va xarakter aktsentuatsiyasi. 101
2. Xarakterni shakllanishi. 3.Xarakterni kasbiy sifatlari. Mavzuga oid tayanch tushuncha va iboralar: Xarakter, xaraktir, kalkik chizik, tanga, chaka bo’rtma tamg’a.. Birinchi savol bo’yicha darsning maqsadi: Talabalarga xarakter haqida tushuncha berish. Xarakterni temperamentdan farqlash. Xarakterni ta’riflash. Identiv o’quv maqsadi: 1.Xarakter haqida tushuncha beradi. 2. Xarakterni temperamentdan farqlaydi. 3. Xarakterni xususiyatlarini ta’riflaydi. Birinchi savolning bayoni Xarakter tipologiyasi va xarakter aktsentuatsiyasi. «Xarakter» yunoncha «xaraktir» degan so’zdan olingan bo’lib, «kalkik chizik» ma’nosini anglatadi. Bu erda tanga, chaka yuziga tushirilgan bo’rtma tamg’a ko’zda tutiladi. Xarakter deganda, shaxsda muhit va tarbiya ta’siri ostida tarkib topgan va uning irodaviy faolligida, tevarak-atrofdagi olamga (boshka kishilarga, mehnatga, buyumlarga), o’z-o’ziga bo’lgan munosabatlarida namoyon bo’ladigan individual xususiyatlarini tushunamiz. Shaxsning xarakteriga tegishli bo’lgan xususiyatlarni xarakter xislat-lari deyiladi. Xarakter xislatlari kishida tasodifiy uchraydigan xususiyat bo’lmay, balki kishining xulkidagi doimiy, barkaror xususiyatlar bo’lib, bu xususiyatlar shaxsning o’zigagina xos bo’ladi. Har bir odam ayrim paytlarda mardlik, salobatlilik, rostgo’ylik, sof-dillik ko’rsatishi mumkin. Lekin kishining hayoti va faoliyatida ayrim paytlardagina yuz beradigan bunday xususiyatlar hali uning barkaror xarakter xususiyatlari bo’la olmaydi. Biz kishi xarakterini ta’riflamokchi bo’lganimizda, bu odam mardlik kildi yoki rostgo’ylik, sofdillik ko’rsatdi demasdan, balki bu odam mard, rostgo’y, sofdil deb gapiramiz. Bu degan so’z, mardlik, to’g’rilik, sofdillik shu odamga xos fazilat, uning xarakter xislati degan so’zdirki, tegishli paytda mardlik, rostgo’ylik, sofdillik ko’rsatishni biz mukarrar ravishda bu odamdan kuta olamiz. Agar biz bir kishining xarakter xususiyatini bilsak, bu odamning tegishli paytda kanday xatti-harakat ko’rsatishni oldindan to’g’ri taxmin kila yoki ayta olamiz. Kishi xarakteri tarkibiga kiradigan ayrim xislatlari ijtimoiy munosa-batlarning tarakkiyotiga bog’lik holda, tarixiy ravishda vujudga kelgan va o’zgargan. Xarakter va uning shakllanishi, namoyon bo’lishi uchun kishilarimiz-ni o’rab olgan muhiti, turli faoliyatlarga turlicha munosabatlar, yashab turgan jamiyatimizdagi munosabatlar sabab bo’ladi. Bu esa xalkimizda yangicha xarakter xislatlarining shakllanishiga, asrlar davomida avlod-dan-avlodga o’tib kelayotgan saxiylik, samimiylik, o’zaro hamkorlik, bir-biriga yordam, iffat, sharm-hayo, kamtarlik, mehmondo’stlik kabi sifatlar barkaror xususiyatlarga aylanib kolmokda. Bu xususiyatlar yana avlod-dan-avlodga o’tadi va mazmun, 102
sifat jihatidan o’zgaradi va u kishilarni o’z-o’ziga, jamiyatga, mehnatga, narsalar va hodisalarga bo’lgan muno-sabatlarda yangicha xarakter xislatlarni shakllantiradi. Zahmatkash xalkimizning xarakteridagi irodaviy, axlokiy va fahm-farosatga bog’lik bo’lgan xislatlar mustakillikni mustahkamlashda yana ham rivojlandi. Xarakterning bu sifatlari terrorizmga karshi kurashda, diniy akidaparastlik, vahobizm, narkomaniya va shu kabi illatlarga karshi kurashda yakkol namoyon bo’ldi. Kancha begunoh kishilarning yostig’i kuridi, lekin xalkimiz o’zining matonati, kat’iyati bilan o’z xarakterini namoyon kildi. Hozirgi kunda laganbardorlik, xushomadgo’ylik, takabburlik, egaizm, tamoyilsizlik kabi salbiy illatlar o’rnini o’zaro muruvvat, hamkorlik, kishilarni hurmat kilish, ularga ko’llaridan kelguncha yordamlashish, mehr-saxovat, adolat, savobli ishlar kilish, halol va haromni, vijdonni his kilish yaxshi I ik kabi ijobiy sifatlar egallab bormokda. Bizda yangicha xarakter xislatlari tarkib topmokda. Bu kishilarning mehnatiga yangicha munosabat, jamiyat manfaatlariga sodiklik, mehr- muruvvatli bo’lish, yordamga muhtoj kishilarga iltifotli bo’lish kabi yuksak fazilatlar shakllanmokda. Kishidagi mustahkamlanib, uning shaxsiy xususiyatiga aylanib kolgan iroda sifatlari xarakterning iroda bilan bog’lik bo’lgan xislatlaridir. Kishining iroda bilan bog’lik bo’lgan xarakter xislatlari, odatda, undagi emotsional xususiyatlar bilan muayyan nisbatda namoyon bo’ladi. Ba’zi odamlarning irodasi tuyg’u-hissiyotlarida ustun turadi. Bunday odamlar o’z .maksadiga etishiga xalal berish mumkin bo’lgan har kanday his-tuyg’ularini darhol bostira oladi. Odatda, bunday odamlarni irodasi kuchli, mustahkam Yüklə 425,85 Kb. Dostları ilə paylaş:
|