qıyıqlıq
qıyıcılıq, qıyaq, sərtlik, rəhimsizlik. qəddarlıq.
ey türk çərisi: yağıya alplığı qıyıqlıqı unutmuyasan.
|
|
qıyılmaq
|
alçalmaq, balqurmaq, istəmək
|
|
qıyılmaq
|
alçalmaq, balqurmaq, istəmək.
tanrıya tapınıb qıyılın
|
|
qıyın vermək
|
qıyıncılık, cəza vermək.
qıyın verici kişi.
qıyıncı oğlan.
qıyıncı qancıq
|
|
qıyına
|
qırağına. yanına
çay qıyına gəldi.
|
|
qıyında
|
yanında, qırağında.
şarab qıyından uzaq ol.
|
|
qıyışmaq
|
qızışmaq, ürək eləmək, ürək vermək
yardıma qıyışmadılar: ürəklənmədilər.
düşmanı yıxmağa qıyışmalı.
pulludu, gərçi xəşləməyə qıyışmır.
|
|
qıyışmaq
|
cəsarət etmək
qıyışıb dağa vurdular.
|
|
qıyqım
|
qızmıq: qızqınlıq, çalım, qozuq, itilik, şiddət, hay küy, ifrat. böyüklük
şol qıyqımla təpindi ki….
qatı qıyımla durdular.
qıyqımından nərrə divlər vəhm alır.
çox qıyqımlı bir kişi.
|
|
qıyqımlı
|
çalımlı, iti.
qıyqımlı kafir kopoyoğlu.
qıyqımlı baxışlı.
|
|
qıyma
|
qırmaq eyləmi. qiymə
|
|
qıyma qöz
|
böyük, aydın, açıq, iti, çalımlı, alışıq, parraq, aşıqlı ışıqlı olan qöz .
|
|
qıymaq
|
rəhm edmək
qıydı verdi.
qıyan allahım mənə bağışlasın.
|
|
qıymaq
|
qırmaq, parçalamaq, bölmək, qırdamaq(> xord), qırdalamaq.
|
|
qıymaq
|
< qızmaq: alışmaq, alışıqmaq, əli gəlmək, ürək eləmək, ürək vermək, əsirgəmək.
puluva qıysan çatarsan.
bu quzuya necə qıydı.
|
|
qıymamaq
|
çəkinmək, uçqunmaq, əsirgəmək, verməmək, verməmək üçün geri çəkmək.
|
|
qıymıcaq
|
qırıq, tikə, (tişə<) dişə
|
|
qıymıcıq
|
(< qırmaq). qırımcıq, qıymıcıq1
|
|
qıynaq
|
uca gəmiyi: qalça sümüyü, qıynak. yumru gəmik, omca gəmiyi, büzdüm
|
|
qıynaq
|
(< qay. gay: əyriligi göstərən kök. qayqı)qaynaq, dırnaq cıynaq,
vurub qıynağın ürəyin yarar.
boğa buynuzun ilişdirir; qağan aslan qıynağıynan didir.
qıynağiynən yıtdı diddi dağıddı.
qanatilə üzündəm vurub, qıynağıynan gözün çıkarram.
bin isən(min olsanda belə) bir qıynağım yırta səni; kimduğum biləsin ol dəm bəni.
tamah qanağı.
qınaq issi quşlar: dırnaqlı quşlar.
qaynağın keçirdi.
şahin qıynaqsız olmaz.
qıynaqla qanqaqla oraq.
sıvışıb qıynağından düşdü
|
|
qıynaqtarama
|
götü: qıçı1 : dalını araya gətirən qaba ətlər. oturaq yeri. bacaq, ucatarama(uyluğun üstündəki qoğzağlığa diyilir. uyluğun gəmiyinə ''uca gəmiyi'' deyilir.)
qıynaqın yuxarısına ’’pöç’’ deyilir.
|
|
qız
|
qıt, az, tapılmayan. baha. bahalı, qiymətli. qıtlıq, darlık,
bulunanda bolluqda qız yok.
çalış qızı ucuz al.
can dediyin ucuzmudur yoksa qız.
ərlik dedin çox qızımış, sanma malın ucuz ey qız.
oğul qızım; ucuz alın , qız satın.
qız olmaq: baha olmaq.
qız var qız, qız var çok ucuz.
bahadı, qız şeydi.
qızıl öylə qızdır ki dirəllərsə dartılır.
qızlığı: qıtlığı: bahalığı, azlığı.
ucuz alıb qız satan dünya.
|
|
qız çıkarmaq
|
qız gəlin etmək.
|
|
qız qızan
|
çoluk cocuk.
|
|
qızaçı
|
qızarcı, mızıkçı. qumarda pozucu adam.
|
|
qızan
|
qıtlıq
qızan illər.
|
|
qızartmaq
|
ifşa etmək
mən qızatmaq diləməm bu sirri.
|
|
qızıl
|
bu söz kəlməyə artılıraaq açıqlığı, bu söz tütlügü göstərir.
qızıl şaka. çok ilərləmiş şuxlux.
|
|
qızıl ağac
|
qızıl söğüt
|
|
qızıl
|
- qızıl çıkarmaq :qızılın açmaq, ifşa etmək, yoxluğa uğratmaq.
|
|
qızıl qonğur
|
sığır donlarından olan qızılı andıran əsmər boya.
|
|
qızıl süci
|
qırmızı şarab
|
|
qızılca
|
allık, alğın, qızıllıq. ənnik. gülgünə(gül rəngli). qancar, altun.
qadınlar üzlərinə qızılca dürtüb, sürtüb.
|
|
qızılca ikindi
|
axşama yaxın vaxıt
o zaman qızılca ikindi keçmişdi gün enə dururdu.
|
|
qızılca
|
- qızılca üğəyik: dişi tavusa bənzər bir quş.
|
|
qızılcıq
|
zoğal, gürən
|
|
qızılcuq
|
həsbənin yumşağıdır.
|
|
qızılqanat
|
apalaq, sarı tük. hələ tükləri çıkmamış, tükləri tikən tikən olan quş balası.
|
|
qızıllıq
|
qızlıq, qıtlıq, bahalık
qızıllıq gəlmək: bahalıq, qıtlıq düşmək.
|
|
qızılsağı
|
qırmızçıl.
|
|
qızılsu
|
qan
|
|
qızılünğlüq
|
qızıl bağırsak, meri.
|
|
qızırqanılmaq
|
baha görünmək.
|
|
qızırqanmaq
|
qısqanmaq, azımsamaq, azıqsamaq, çox qiymət vermək, qısqanmaq. qız görmək, çoksunmaq.
|
|
qızqı
|
çok qızıl, qırmızı.
|
|
qızqıl
|
qırmızımtıl
qızqıl qumral saçlı arvat
|
|
qızqu
|
səmbə, qızıl
o bir qızqu bənizli akçıl əriydi, sakık saçlı.
|
|
qızqunça
|
- qızqunça çav: ivədi, əcələ xəbər.
|
|
qızlanmaq
|
bahalanmaq, baha görünmək.
|
|
qızlığı
|
qıtlığı: bahalığı, azlığı
|
|
qızlık
|
qıtlıq, qıslığ, bol olmayan
kızlığ illəri; ölkə; kişi;
|
|
qızmış
|
qağan, qaqan, kükrəş, kükrəmiş, hirsli
|
|
qoca başı
|
oba başı, kahya, kətxuda
|
|
qoç
|
qoç başlı
|
|
qoça
|
< qaç. qaça, araba
|
|
qoçaş
|
qoçaçı: qoçaşı: qoçacı: arabaçı, sürücü.
|
|
qoçmacık
|
qucmacık, öylə bir qucaklamaq
|
|
qoçmaq
|
qoşmaq, qocmaq, qucaklamaq, sarılmaq. bağrına basmaq.
kəmər qoçar belini , yelin(astin) öpər əlini.
|
|
qoçunmaq
|
qocunmaq, qaçınmaq, köçünmək, əsirgənmək, çəkinmək, qorunmaq, qorkmaq, sakınmaq,
günahdan qoçun
iyini sakın, könünü qoçun: qov
|
|
qoduğ
|
sıpa, supa
|
|
qoğ
|
qıvılcım.
|
|
qoğuncu
|
tə’qib edən, qoğucu
bunlar qaçqınçımı yoxsa qoğucu
|
|
qoxarlık
|
məni, mundar ilik, nüxa’.
|
|
qoxmaq
|
qaxlamaq
|
|
qoxşamaq
|
pozulmaq, əriyib xarab olmaq(≠ oxşamaq: yumşatmaq) mətanətin əldən vermək.
həm həbibim deyib anı oxşadi, o gəlicək cümlə dinlər qoxşadi.
|
|
qoxturmaq
|
qoxlatmaq
|
|
qoxu
|
< qoxumaq
çirkin qoxu.
qoxu ilədi onun burnuna(çatdı).
qoxu iləşdi burnuna.
qoxu irişir burun qanır!.
qoxusu gözəl, səsi gözəl.
qoxuyub balarım gəncinələr, mənə uyanlar haçan incinələr.
mən yeyim sən qoxula.
müsülmanlıqdan qoxu qalmadı, məçitdər qapandı.
yeddi dərə qoxuların tülkü bilir.
|
|
qoxu ağac
|
öd ağacı
|
|
qoxuaq
|
ödü oda qoy, qox denə.
|
|
qoxulamaq
|
1) iyləmək ) iyləndirmək, qöxulatmaq, qoxu sürmək.
paltarın gövdəsin qoxuladi: ətirlədi.
|
|
qoxulmaq
|
soxlanmaq.
|
|
qoxutmaq
|
iyləndirmək, ətir səpmək.
burnuna bir nəsnə qoxudub səni səndən alır.
|
|
qol
|
qoşun, alay, dəstə
qol-qol gəmilər durna alayı kimi düzülüb.
|
|
qol bağı
|
ulaşıq, peyvənd
|
|
qol
|
- qol dolaşdırmaq : qol dolamaq qol sarmaq.
|
|
qol
|
- qol dolaşmaq : qaraqalçuluq., gəzmək, gəzik, keşik. dönəm1
qoldolaşmaqda ulaşmaqda işi şai səhər.
|
|
qol qol
|
qollu-qolunca, darax-darax
dəsdə-dəsdə, əl-əl.
|
|
qol salmaq
|
barmaqlamaq, əl ilə işarə etmək. əl sallamaq1
|
|
qolaçlamaq
|
qollarını tavlayaraq yerimək
|
|
qolağ
|
< kovlağ (met<>) kovğal, qazıntı, kəpək. oğuq.
|
|
qolaqtaraa
|
çolaq, bir əli qurumuş kiməsnə,
qolaq əlli, qolaq əl , quru əl
|
|
qolay
|
yol, usul.
cəng qolayı: cəng usulu.
|
|
qolay
|
rahatlıq.
qoy məni kəndi halımda olayım, ki yeğ bilər kişi kəndi qolayın.
|
|
qolay
|
şərait.
qolaya bağlı.
qolaya bağlıdı diyə çələbim.
|
|
qolay
|
fürsət, çalım
qolay tapmaq: fürsət tapmaq.
qolay tapsan öldür: şərait cür olsa öldür.
qolay ələkeçirmək: fürsət tapmaq.
|
|
qolay
|
uyğun, əlverişli.
bir qolay uğurka(vaxt) gəzətmək (gözətdəmək) gərəkir.
|
|
qolayın
|
şərait icazə verdigi kimi, olduğu kimi, qolayınca, olayınca, qolayına, ağlınca, düşünmədən, boş boşuna, əbəs. bihudə.
qolayın gəzmək: avara gəzmək, havayi gəzmək.
qolayına gəzmək belə
qolayın gözləmək: fürsət gözləmək.
|
|
qolayına
|
şərait icazə verdiginə görə, olduğu görə, qolayıncasına, olayıncsına, ağlınca, düşünmədən, rahatcasına.
öz qlayına: öz başına.
mən ki onu dinləmirəm qoy desin qolayına: istəyən kimi.
qolayına gəzmək belə.
qolayına böyümək. atadan anadan qapt ü qısu yok, qolayına böyümüş qorxusu yok.
kəmanını çəkti bir ahu gözətdi, qolayına gəlincək anı attı.
qolayına gəlmək: rahatına gəlmək, uyğun görmək.
qolayına qoymaq: sərbəst burakmaq.
qolayına yerimək: istədiyi kimi yerimək. sütdə gəzmək.
|
|
qolaylamaq
|
k(x)orlamaq, kiçiksətmək. qınamaq, fürsət tapmaq(düşürmək) ) hazırlamaq, onarmaq
qolaylayıb vurdu.: fürsət tapıp vurdi.
özünü bu işə qolayladı.
|
|
qolaylanmaq
|
önəm verməmək. qolay(rahat) saymaq(görmək). cürətlənmək
qolaylanıp işə başla.
qolaylalanıp diş bilədi, atın meydan təpip ər dilədi.
|
|
qolaylı
|
rahat, gərəyincə iş görən.
bir qolaylı kişidi.
|
|
qolaysız
|
çətin, güc, zor. işgil( > müşgül)
incə çıxıp yoğuna girmək rahat(qolay), yoğundan incəyə girmək çətin.
|
|
qolbağ
|
qolbağ inci : inci qolbağ
|
|
qolbağı
|
biləzik
|
|
qolçaq
|
qola keçirilən tağılan qılıf.(< qılap, qalıp, qablağ< qab) qolluk, qola geyilən şey(nəsnə)
|
|
qoldaş
|
yardımçı, arkadaş, ma’avin
yığmışıdi qatına(yanına) yoldaşların.
|
|
qollaşmaq
|
əl ələ verib işləmək.
qollaşın bu dəngi(tayı) götürün.
|
|
qollu
|
- qollu qolunca: qol-qol, darax-darax
dəsdə-dəsdə, əl-əl.
çəkildi hər yemək yollu yolunca, düzüldü süfrələr qollu qolunca.
|
|
|
|
