Taramadan dərləmə sözlər

yarcımaq

yarımaq
yarçu	dedi qodu, yar qara.
yarçu qılıp	bəsə bəs eləmək, dartışmaq səfehlərlə yarçu qılıp, bəsə bəs eləmə. indi biyol sən mənilə yarçu qılırsan.
yarçulaşmaq	yarçu qılmaq, söz çapışp atışmaq. dartışmaq. icəşmək, dolaşmaq, söz qarşılamaq. gurlamaq. yarçulşmaqdan nəçıxar gülüm.
yardaq	yardımçı, yamaq, müavin
yardan uçurmaq	birini qızdırıb(təhrik) yarqıya(xətərə) salmaq yardan uçurmasın yaşamda, tanrım səni.
yardı	cəza, günah yardıdan qaçan, yarqıya düşər.
yardımçı	yardaq, yamaq, müavin
yardımlanmaq	yararlanmaq. faydalanmaq
yarı	yar, buyruq, qismət.
yarı	sığndım sana yarı qıl, haçan yoxsul olur sığınan sana. yarı qıl yıxılmışa cananım, dikələn nə edir sənin yarı. yazından yarı(bəxt) olmazsa, ulduzdan görmə onu. tanrım sənə yarı gəlsin, pis günü əsir gəsin. +yarı qldım, yarandın yarıdandan, kordur görməyən yaraddığın yaradandan.
yarı qılmaq	yardım olmaq gər qılır isə sana ağlın yarı. umaram ki yarı qıla yaradan. dar günə yarı qılan kimsə sənə?. kimsədən umma yar qıla, olmasın ki yaradan. düşmüşə yarı kim qıla?. yazından yarı gözlə. sığındım sənə yarı qıl mana, qalmışlar umar yarı sana. sığındım sana yarı qıl, haçan yoxsul olur sığınan sana.
yarıcı	yardımcı, şəfaətçi inanclara yarıcı. düşənlərə haq çələpdir yarıcı. düşənlərərə çələb yarıcı, hamı azmış işlərə onarıcı. yalnız yarıcım bir allahdır. bu işdə yarıcın kimdi. bu yükün çəkməyə yarcın kimdi. tanrın olsun yarıcın.
yarıcı	həmkar bu işin yarıcıları kimdir. igid olsun yarıcın.
yarıcı	kömək, açıcı. yarıcın allah olsun
yarıdam	ağardam, parlatam. arıtmaq
yarılmaq	dəlinmək, yırtılmaq
yarım sügü	qıssa neyzə.
yarımaq	yarcımaq, kamilləşmək, tam olmaq, bir şeydə üstünlük tapmaq. tanrının yardımın qazanmaq. görüm yarımayıb, yarcamıyasın. bir çiçəklə yarmaz yaz
yarımsar	xoşbin
yarın	qiyamət
yarın	sans
yarın gün	sabahın günü.
yarındası	yarın günü, ertəsi, sabahısı. yarındası vardı qalanın aldı. yarındası yarqıya çəkdilər anı. bu gün olmadı yarındasın gözlə bala. o gün keçdi yarındası xana sav(çav, xəbər) verdilər. yarındası od üstünə qoyun ılıcaq qala. dedim yarın gəl, yarındasında gəldi. türk ellərinin yarndası necə olmalıdı. yarındası toy olacaq. yarındasına söz vermiş. yarından ötrü su, para sakla. yarındası çün doğdu gün. bu gün diləçiyə verdin.
yarındası	yarını, sabahı, sabahısı gün yarındası geddi daha dönmədi
yarış	təqsim yarım günə yarış yoktur.
yarışmaq	keçişmək
yarışmaq	varışmaq
yarışmaq	arışmaq dağla yarışan tavarından çıxar.
yarqacı	yarqılayıcı, amuzqar.
yarqı	xətər birin qızdırıb(təhrik) yarqıya(xətərə) salmaq.
yarqı	da'va14, təhdid, yasak yarqıçı14: qazi, hakim.
yarqı14	hükm yarqını yerinə gətirmək. hamı bəylər yarquya oturdular.
yarqılanmaq	bağışlanmaq. yarlıqanlar, bağışlananlar.
yarquç14	yarqı yeri, divan.
yarlı	cayiz tanrı yarlı(cayiz) işləri qəbul edər.
yarlığ	1) önlük, cocuk göğüslüyü ) qarıların göğüsləri ) buyruntu, fərman,
yarlığanmaq	keflənmək
yarlığanmaq	ləzzətlənmək, keflənmək,
yarlıqamaq	bağışlamaq. boşuqlamaq, suçdan keçmək. allah sizi yarqılasın. ey çələbim yazuqları yarqaqıl. ey yarlıqan tanrım, kəsmə bizdən yağışın. günahdan yarqılanmış. günahlarım yarqulayan allahım. gündə tanrını anadurqıl, yarqılanmaq diləyu durqıl. inancın olsa əgər, tanrı qarqılasın. keçmiş gələn suçlarımızı yarqulayan tanrım. mən sənin yazuqların yarqularım. olsunki bir işlə tamam günahlarından yarlıqlansın. sizləri bu suclarilə necə yarqanmaq gərək. suçumuzu yarqılayan tanrım. tamu(cəhənnəm) əhlin yarqula sən. tanrı yarlı(cayiz) işləri qəbul edər. tanrım səni yarqılasın. türk elin tanrım yarqulasın; yarquladı; sona qoysun işin, çəksin bu qaralıqı, yaratsın ağı . yaramaz işi tərk qılmayınca yarlıqamaq olmaz. yaraşır tanrım yaratdığına, yarqa hamısın bir kərə səndə. yarlıqadım inanın buna. yarlıqarmış yüksədilmiş aləmi. yarlıqaya həp suçumuz çələp tarnrım. yarlıqayan tanrım. yazuqlarım nə ilə yarlqularım. yolu doğru varanı yarlıqaya.
yarlıqayan	bağışlayan. yarlıqayan tanrı. yarlıqan hüküm sürən araram.
yarmaq	irəliləmək, keçmək, ötəkini geridə bıraqmaq onun oxu mənim oxumu yardı(keçdi)
yarmaq	qazmaq, dəlmək, deşmək, ayırmaq, uzaqlamaq. yardı məni yarımdan, yad yerlərə düşdüm. tanrım bizi yalığasın, tamudan ayırsın.
yarmurmaq	yərmürmək, sızlamaq, sızıldamaq, inləmək, ağlamaq, yalvarmaq
yarmuru yarmuru	yalvara yalvara acıdıq yarmuru yarmuru ağladıq
yarpız	oğul otutarama
yarsamaq	meyillənmək, maraqlanmaq. küysəmək, isdəmək. Vətən yolunda ölümə küysəyin, yarsıyın, rəğbət edin, meyl edin
yaruqluq	sazlıq, hazırlıq. durub etdi yaruqluq yol yarağın.
yas	(< yasmaq: yazmaq: açmaq, boşatmaq). haqqın görmək istərsən kibriyasın, riyanın sıy(qır) oxun, yas kibr yasın
yasa	yasaq, türə. yarqu
yasa dəgirmk	yasağa yetirmək, qanunu icra etmək, yasaklamaq, cəza vermək. yasaya dəğür qıldılar, boynun vurdular. suçlular yasağa yasaqlansınlar.
yasağ etmək	buyurmaq, əmr etmək.
yasakcı başı	baş otaq başı, çarkacı, subaşı, baş çavuş, baş çukadar. baş mə'mur. baş bakan. yol qılavuzu bəkçisi.
yasakçı	mahafiz, baxıcı, mə'mur, yasavul, mahafiz el yasaçısız olmaz, bağ bağbansız. yasavul diyərdi ana qırakdan dur(yaxın gəlmə).
yasakçılıq	mə'muriyyət. beş ay yasakçılığa qodular.
yasaq	iş, önəv, görək, yasa, türə. yarqu nəfs solundadır, ağıl sağında, hər birisi öz yasağında.
yasaqlı	yarqalı, düzənli, intizamlı
yasal düşmək	gəvşəmək, pozulmaq.
yasalamaq	cürləmək.
yasamaq	düzmək, curlamaq, düzətmək, sıralamaq, tərtipləmək.
yasamaq	əzib düzətmək. düşmanı vurub yasadıq
yasamaq	yaşamaq, qanunlaşmaq, yasmaq. düzənləmək, düzmək, yamyassı etmək, yaymaq, yassılatmaq, yerə sərmək, tasarlamaq, yığmaq, qurmaq, hazırlamaq, tənzimləmək çərilər yasandı, qurşaqlar qurşandı. yasadılar atlıyı yayanı. yasadı xalqını, sordu çərisin, bir araya gətirdilər varısın.
yasandırmaq	qurulu şeyin yaynıı kamanı açmaq, qaşların çatığın açmaq.
yasanmaq	(<> yat.) yatmaq(oturmaq). yasılmaq, düşmək, oturaq etmək. meyl etmək, dayanmaq, niyyətlənmək çərilər o yerdə yasansınlar.
yasar	ağrıyan yasar başım: ağrıyan başım.
yasatmaq	düzətmək, düzənləmək, yaptırmaq, qurdurmaq, tənzimləmək qalalar yasadub, ölkələr qurub........
yasavul	yasakçı, mə'mur, mahafiz. əsgərlərdən ayrılıb öndə gedən qaravul, qarakçı, qorucu yüz yasavulla gəldidə .... iki yanda çavuş yasavul, kimisi yürü dər kimisi savul.
yasdamaq	dayamaq, yaslamaq başıvı yastığa daya. baş üstə daşları yasmış. hara yastanısan. yastanan elə yıxlarmı məgər. ağıl tikilən başa, içi boş başlarada daş yastanır bir gün
yasdamaq	yaslamaq dayamaq
yasdanmaq	yaslanmaq, dayanmaq, özünə yastıq etmək, söykənmək. bir şaha qul olmaq gərək hərgiz mə'zul olmaz ola, bir eşik yastanmaq gərək kimsə əldən almaz ola. döşək döşənmiş yastıq yastanmış. eşiğin(qapusun) yastandıq aylar illər. əyilir qarşusunda xəstə bülbül xarə yastanmış. işim daş yaslanıp toprak döşənməkdir maşaqqatdan, ürəkdə gizli dərdim var soyuqdanda sıcaqdanda. mehraba yasdanup dururdu. ömür boyu daş yasdanıp topraq döşənip. örpək yaşıl, qonça yatur gülzarə yasdanmış, tanrı eşiğində(qapında) yatıp daş yastanmaq. sarpdaki yalçın qayalar, yastılın ayvaz gəliyor. sığıncağım tapıncağım tapundur (xitmətindir), yatancağım yastancağım qapundur. toprağa döşənib, daş yastanmaq. yastanmayacağa yasdandılar. yerə yastanıb bitən otlar.
yasdığac	taxta ki üzərində oxlavla çörək açılır.
yasdım	yassı, ucalığı olmayan, dikməz, yayvan, alçak, əğik ucu yastım: yayvan burunnu. yastı dağ yanı təpə kimi alçaq.
yasılmaq	açılmaq, yayın kirişi açılmaq dokuz kişi yatur başı kəsilmiş, qılıcları sınmış yayı kəsilmiş. kirişlər üzülə yaylar basıla. çürük ox atdı, yayı yasıldı.
yasınmaq	oynamaq. sən nə bunla asınırsan, bir öykən özüvə(sakın, fikirləş özüvə)
yaslamaq	təsliyət demək
yasmaq	yassamaq. asmaq: (assamaq: sallamaq). safatmaq.
yasmaq	> yasamaq(ikinci səsli düşür)
yasmaq	açmaq, yayın kirişin gəvşətmək. yay quran, yaylar yasdıran(basdıran). ay kaman qaşların yasılmasın(solmasın, açılmasın, tökülməsin.) belin bükmüş yayın yasmış. bilivən ol ağlıvilən nəfsivi bas, zorgınan güc eyləyib sən yayını yas(iti olma, yavaşla). çələp qaldırdığın kimsə basamaz, yayıkim haq basa kimsə yasamaz. haqqın görmək istərsən kibriyasın, riyanın sıy(qır) oxun, yas kibr yasın. qış soyuq yayın yasdı, yazımız yaylandı. ocman oldu )düşman oldu) yayını(yayıvı) yasmaq gərək, iki dillinin dilin kəsmək gərək. oxun atmış yayın yasmış. oxun gedər əlindən bir gün, yasılar yayın sənində belə. yasılsın yayın sənin, qurulmasın kamanın sənin. yayın yasub, silahın asub.
yasmaq	yaslamaq, yassılamaq (> raslatmaq), düzləmək, düz halə gətirmək.
yasmaq	yazmaq, yaymaq, açmaq
yasmık	mərcimək
yassanmaq	yastanmaq
yassı	yastım, ucalığı olmayan, yayvan, alçak, əğik, enik.
yassılmaq	yastılmaq, əğilmək
yaş	met<> şeh yaş hava: şeh hava.
yaş	taza, yeni, gənc, cavan. yaş yemiş, quru yemiş. yaş oğlan.
yaş	dəniz yaşda quruda, suda qarada