Taramadan dərləmə sözlər

yaş ağlamaq

göz yaşı tökmək.
yaş uşaq	gənc uşaq
yaşa doymaq	uzu yaşıyıb, uzun sürək yaşamda olmaq, yaşa dolmaq yaşda quruda, suda qarada. bu günə qalıb necə ölməyədim, çevrəndə(cihanda) mən kaşki olmayadım, ki dürlü bəlalar mənim başıma, yazılmayadı dolmadan yaşıma.
yaşadolmaq	yaş dolmaqtarama qocalmaq dişin aşınuptur titrərir başın, yaşun doldu gözdən tökülür yaşın.
yaşar	yaş, yaşında. neçə yaşar qızıdı beş yaşar bir gənc oğlan. bir arvat gördüm əli bağlı, ciyəri dağlı, bir yaşarca oğlancıq, əlində tutup ağlar. neçə yaşar sürdün bilinməyir hələ.
yaşdaş	yaşıt, əmsal.
yaşıl baş tatar	özbək
yaşın yaşın	için için, gizli gizlii nə ağlar için için, yaşın yaşın.
yaşında	yaşar
yaşınmaq	gizlənmək, saklanmaq, örtünmək yaşınmaqıl , oturmaqıl anaru(qıraqda). üzün örtüb, yaşıyıb, yaşınan arvad.
yaş-quru	yaxcı pis, iyi-kötü, dərli-dərsiz, dəğərli-dəğərsiz, dəniz-qara
yaşmaq	qanad qapı yaşmağı: qapı qanadı
yaşmaq	gizləmək, örtmək, qapamaq
yaşmaq yaşınmaq	örtük örtünmək. yaşmaklanmaq.
yaşrak	körpə, pek taza, gənc. gəncraq.
yaştamaq	yaşlanmaq, qocamaq, çox yaşamaq.
yaştamış	qocalmış bir yaştamış qadın kişi.
yaşurmaq	gizləmək, örtmək, saklamaq. qapatmaq. sırrın bizdən yaşurdi. yaşur gözlərimdən gül üzünü.
yat	usul, təhər, yol, adab kişi ki gözlədi dirilik yatın(yolun), gərək ki oxşaya yad obanın itin. qulluq yatı: yolu dirlik yatı
yat	vəziyyət, durum halı yatı necədi. axşa oldu haldan yatdan düşdü əsgərlər.
yat	arac, vəsilə, ləvazim, hazırlıq yatdan, oxdan nə varızıdı savaşmağa. yatınmaq: hazırlanmaq
yat	yataq yatına girip yatmaq
yat yaraq	yaraq, don ətək, şey şüy, hazırlıq, təchizat, düzəddi yatın, yarağın. donatdı atın. yatlanın, yaraqlanın, saldırın atı kəsərdən, bıçakdan, yataqdan, yaraqdan, yatım yarağım olansan tanrım. yat yaraqlanıb donanıp, girdilər.
yatakçı	yasakçı, gözətçi, bəkçi, qorucu
yataq	mərkəz
yataqdır	bu yerlər yava otlara yataqdır.
yatan	yatar, yatmış olan
yatıq	ağzı dar, boğazı qıssa, qarnı yassı su qabı. tüng
yatım	qılıq, oluq, adət, əsgi yatımına bükmək: olmuşuna, keçminə, bükümünə bükmək.
yatınmaq	hazırlanmaq geyinib yatındıq geddik.
yatırmaq	bükmək
yatışdırmaq	təbsəyləmək, təskinləmək
yatlu	kötü, pis, yaman, xarab haram, yaramaz, boş, məhv, fəna, xain, günahkar başı iyli, halı yatlu bir adam. dadlı varmı sonu olmaya acı, varmı xoşluk yatlu olmaya ucu. dəğiştir onun yatlu xuyunu, itin olmaz çomaxla oyunu. düşman dili dadlı olursada, işin düşsə nə yaman yatludu. düşmanın yatlu sanıları sanmağın düşün, çarə qıl. işi iyinin iyi olur işi, yatlı edər yoldaşı yatlı kişi. iyi işlər görün, sonun iyi olsun yatlu olmasun. iyidə, yatcıda səndəndi, məzacım, sən vurmusan acını, eylə əlacım(n). iyiləri yapurdun yatluları yaturdun. iyini yatlunu unutma sən. iyisin alasın, yatlusun atasın. iyisin yatlusun gözən tanrım. iyiyə qaç, yatludan qaç. iyiynən yatlu hara, altnıla tunc hara. iyiynən yatlu, acıynan dadlu. kələkin sonu yavuzdur, aldamağınki yatlu. könlü dağlu yadı yatlu. nə yatlu halə düşdün sən. olur yatlu duran yatlu yanında, ki yaş dahi yanar quru yanında. özünü gey sakın yatlu sıfatdan. sana yavuz sananlar yatlu(məhv) olsun. sənə hər kimki yatlu söylərisə, nə qarşı söylə sən nə qaqınsən sözdə iyidə olur, yatluda olur. sözlü kişi iyidə olur, yatluda olur. su yatlusu olur ki daş bitirir, söz ağduğu olur ki baş itirir. sucuq kimi dadlı durur dadlı söz, zəhər kimi acıdurur yatlu söz. tanrı haqda yatlu söyləyən tamudan qurtulmaz. topu alan dili dadlı, yavuz xuylu, işi yatlu. üzün qutlu, işin devlətli olsun. yaranmış öz yatlusun bilir, necə ola ki yaraldan onu bilməyə. yatlu adamdan nə gözləmək olar. yatlu işli, duyğulu. yatlu kişi yatlu arvat. yatlu mal bizə düşməz. yatlu malınan ev basanlarda(quranlarda) var. yatlu sanı: xəyanət. yatlu sözdən, yatlu gözdən allah qorusun. yatlular yox olsun, düşman qovulsun. yatlunu iyidən seçip, uslan oğul. zamana yatlu oldu, halal yenməz, haram qıymətli oldu.
yatlu sanı	xəyanət
yatlu söz	boş söz.	qoy yatlu sözü ki vardır ziyanı, çıxarır yaxşu söz indən ilanı
yatluluq	fənalıq	yaşır yavuz günlər, yatlu adam.
yatsun	yatmaq vaxdı
yattarama	yaraq, yol, usul, tərz yatsız kişi yaraqsız oğlan. savaşa yatlandı yaraqlandılar. iş yatın öyrənmək özü ustad gərək. hər işin bir yatı, bir yarağı var. yataqlı adam: hünərmənd.
yatuq qabaq	yassı enli şarab qabı. məntətarama.
yatur durur	canlı cansız
yava	itmiş, batmış, oturur gözədir dağdan yuvadan, ovada gördüyün yaddan yavadan.
yava	havayı, başı boş: özbaş, iyəsiz, sahabsız bu adaları yava gəmilər gəzirlər. qoşundan bir neçə yava gedip qələni aldılar.
yava	qolay, rahat. hasat. indiki zamanada yava əkmək tapmaqda zordur. bir tikə yava əkməyə möhtac.
yava	pis, kötü, yararsız, dəyərsiz.
yava	mə'muli, normal
yava qılmaq	yavu qılmaq yavuqlanmaq, yavalanmaq, yavuq olmaq, yava qılınmaq, itmək, ölmək, görülməz olmaq. axşam irişür gün dolunur, uca dağların başı yav qılınır. tüm varı yavıqlandı. bu arvad ərin itirmiş, yavu qılmış. yaşı yetmiş, altında dəvə itirmiş. dindən yavmış, elindən qalmış. yolun yavu qılmış, özn həp itirmiş. nə tapdım, nə yavldum(itirdim). sevgi onun usun almış yavuqlamış. əyriyə girən düzü yavılar. gəh bulub gindini, gəh yavı qılıb. eldən yavlanmış: eldən olmuş. tanrıçıllar, kəndindən dönər. səni sən yavu qıl, külli dilərsin bularsın anı, olmayayacaq, anı bulmaq, itirmədən , sən səni. azmış, yolun yavu qılmış. xan tapına(hizuruna) vardı hörmətlə, yavı qıldı özü heyrətlə. qorxusundan ağlını yavı qılır. eşittim sözünü etdim yavuz(unutdum).
yavacı	boş mala iyəlik edən. bu malları yavacıya burak.
yavalık etmək	pis işləmək
yavaş	yumşaq, həlim, usul
yavaş	yumşaq, anğıl, sakin.
yavaş baş	yavuz baş: danqaz, qudurqan, quduz.
yavaşa	burunduruq ki yavuz atlara vurular.
yavaşca	anğılca. gizlicə.
yavaşmaq	yaxınlaşmaq yavuz günlər yavaşır yatlu adəm.
yavıqlı	imli, nişanlı, tə'yin olunmuş, namzəd qara gözlü yavuklum(nişanlım)
yavınçılıq	ziyançılıq, kötülük1.
yavız sanqlı	içi əyri, içi qara, pis niyyətli, içi yatlı, yavız sananların üzü qararsın, içi yatlıların bənzi sararsın
yavızad	adsız, pis adlı
yavlak	<>yalva. çox, pek1, yağlı ata eydür(dedi) öz sözün yavlak eyü, yoxdurur bu danışıqda heç qayu. bu çevrə(dövlət) yavlak uykudan uyanmanmazmı. bu sözlərdən gələn yavlak əsərdi. bu yavlak bunalıq(bulanlıq) nədə bu, yavlaq(çox) alıpdı məni məndən, yaradmışdan yarandım(yaraklandım, mədəd aldım), ya Əli mədəd səndən. ət yeməmək yavlak onatdı(yaxcıdı). qələmə ağacları içində yavlak uzun ağac. nə xoş, bir sözü iki kişidən, ki yavlak bəyənir onu eşidən. sizə yavlak yaxcı olar ki.. söylədi kimi yavlak sevərsin, didi: səndən başqa sevdiyim kim olar yavlaq. tanrıya yalvar ki oldur yavlakın yavlalar uşacıq, oğlancıqlarım, acıktı qarıncıqları, yavla uğak(ufak) qaldılar. yazuq qılan, pis burakan , yavlak ayıb kişi. yavlak ayrım onda çıxır, yavlak qara, yavlak ağarır. yavlak çivik, yavlak biləq, birsi, yavlak bön avanak , obirisi. yavlak incə, yavlak uzun. yavlak qayğılar, pozdu ömrümü. yavlak savab eddi. yavlak savaşlar keçirdilər. yavlak ulu. yavlak yırtıcı, yavlak iğrənc, yavlak güclü, yavlak şənlik, yavlak sevindik. yavlaq dana(şaşıq) qaldım: şaşdım. yavlaq ulu, qatı böyük ada.
yavlak	boş, puç, hava, anlamsız yavlak dünya
yavlaq	çox yavlaq yaxcı
yavlaq	iti, zirək, bilgə
yavlaq	yaman, çox pis.
yavu varmaq	itmək, gedmək. görün ussunuzu gövdə içində, gecə yavru varır gündüz bulursuz. yavu vardım əməyimə(zəhmətimə): hədər geddi zəhmətim. haq yolunda xoş durur cəhd eyləmə, dürüşün kim yavu var varmaz əmək. kimsəni görmədim doğru yolda bir yavu varmış ola. üzün gördüm sənin yavu vardı dillə can. yavu varsın, unudulsun bu tənlə don, daşlar ara, yopraq ara.
yavuq	yakın.
yavuq olamaq	nişanlanmaq.
yavuqlamaq	nişanlamaq, namzəd etmək
yavunmaq	yalınmaq, itmək, qayb etmək.
yavur	(< yaşur: gizlənmək, özün itir mək). çaşqın, şaşqın, bayqın.
yavutmaq	itirmək, yoxatmaq başarmır işin, yaşur üzün, sanur pəri özün, yavur özün.
yavuz	kötü, pis, qolay, sərt, azqın, güclü, çətin, yaman. tünd. həşəri. çapıq. göy pərdəsi açlır, iyi yavuzdan seçilir, ol dəm hara qaçılır, baş gutarası ər gərək. yavuz işlilər, arısız canlılar. yavuzlara şeytan qılavuzdur. yavuz istək (≠qutsal istək) yavuzluq simgəsin iyilik simgəsin bildirən. tanrım! yavuz gözdən(niyyətdən) qoru bizi. çox ola oğlu qızı, arta soyu, nəfsinə uymuş, yavuz xuylu. yavuz havalı yerlər: tütün çəkilən, tüstülü. uslu ol dur ki iyilə yavuzu ayrı qıla. hava yavuz, gilavar, bürkütdü. zehni yavuz. iyi işlə üz ağarar, yavuzunda qararar. yavuz olsun iyi olsun, hamısın qulum dedin tanrım. qaramsər həp yauzluq görər, iyimsər iyilik görmək işidir. iyini iyidən yavuzu yavuzdan seç. kimin ki çox ola aqlın çırağı, yavuz olub olurmu haqqa yağı. bulara bir yavuz iş qılaram mən. bu oğlan yavuzluq qılır, bir öğüt ver buna. adı yavuz olur qurdun hamıdan, kəsər baş tülkülər var, demə əfsun. qurdun andın yavuz qulaq eşidər nə igən yavuz ol asıl, nə igən yavaş ol basıl. nə yavuz ol asıl, nə yavaş ol basıl. o bir yavuz canavardır. söylənib gümrəndi, yavuz köpək kimi qınrandı(mırıldamaq). yavuz etmə görməyəsin yavuz iş, iyi toxum verməyə yavuz topraq. yavuz savaş düşdü, qırqın oldu. yavuz sirkə küpünə ziyan eylər.
yavuz adlı	bədnam
yavuz anlatmaq	pis başa salmaq
yavuz baş	danqaz, qudurqan, quduz(≠ yavaş baş) yavuz baş issinə domuz başı götdürür
yavuz dil	yavuz söz: pis söz, pis nəzərli yavuz dillər, yavuz gözlər, yavuz izlər uzaq bizdən.
yavuz dua	ilənc, qarqış, lə'nət.
yavuz iş	günah, suc. tanrıdan qorx işləmə işbu işi, yavuz iş necə qılıasın ay kişi. özü alp, əli açıq, elmi çok, nə kim var yaxuzluq, biri anda yox. kişi kim yavuzluqdan qaça, gərək kim iyi fala(baxa, baxta) ağzın aça.
yavuz könüllü	pis; pozuq; kötü niyyətli.