Taramadan dərləmə sözlər

ürü

hasıl, bərə
ürükmək	çoxalmaq. özəlliklə çibanın sıçrayıb çoxalmağına deyilir.
ürün	hasıl, törün, törə, ürə, tuxum(töküm)
üründü	seçgin
üründü	elçi, seçgin, seçilmiş, nümayəndə, üründü iyidlər. üründü pəhlivanlardan Buğa xan. ol ''qırxların'' üründüsüydü. el üründüləri. ustazlardantarama, üründülərdən tutuldular. üründü çərilə doğruldular. elin üründüləri iyiləri toplandılar. üründü saltar(salt+ ər> sərdar). o el üründüsü böylə söylədi ki.
üründü edmək	ürüləmək, seçmək. düzmək. çinləmək. tanrım yalacları kişiyilər içindən ürün qıldı(lədi). otları ürünləyib düzdülər.
üründüləmək	iyisin, arısın seçmək; düzmək.
üründüləmək	Qılavuzlamaq, yöndərmək, göndərmək,
ürünğ	(< ürmək: seçmək) ürün, üründü, elçi, seçgin, nümayəndə, el ürünğlərin: ürünləri. devlət ürüni.
ürüsüz	ürün verməyən, hasılsız, bərəsiz. sazlı(qamışlı) ürüsüz yerdə bitənlər.
üsküf	başlıq, örtük, börk. üsküflü quş
üskürə	ağzı yayvan topraq qab.
üsmək	yetişmək
üstələmək	yenğmək, dözmək, qarşı durmaq, dayanmaq,. yenmək
üstübəc	ağlıq ağlıq üstübəc ənnik-kirşan qadın düzgünlərindəndi
üstün gəlmək	utmaq, yenmək, yemək, qazanmaq
üşəgəlmək	üşüşmək, toplanı gəlmək, toplanıvermək.
üşələmək	kişələmək, kiş diyə qoğmaq
üşəndirmək	usandırmaq, utandırmaq, çəkindirmək, qorxutmaq
üşəngən	təmbəl, çox üşəngən
üşənmək	tədirgin olmaq, üzülmək, rahatsızlanmaq, sıxılmaq, qorxmaq, bıkmaq, küsmək, qısılmaq. çəkinmək, pərhiz edmək, usanmaq nədən üşəndin kimdən qaçdın. yel əsməklə dağ üşənməz.
Üşərmək	yığışmaq
üşiləmək	yelləmək
üşmək	yığışmaq üstünə üşmək
üşümək	axışmaq, hicum edmək
Üşümək	yığışmaq uçunup titrəyə düşdü, bəlanın ağrısı başına üşdü. yörəsinə üşdülər. çağırıb yığışıb toplaşdılar.
üşür	yığ cinləri üstünə üşür
üşürmək	yığmaq, birikdirmək. dil üşürmək: hamı bir ağızdan bir sözü demək.
üşürmək	üşüşdürmək, yığmaq, toplamaq, üsdələmək.
üşürmək	yığmaq, bilətmək ağız üşürmək: söz birligi ağız üşürün əl bir edin.
üşüşmək	uşuşmaq, yumulmaq, hər tərəfdən bir yerə yumulmaq
ütgən	yürügən, yüğrək, yorqa, kəsgin, iti.
ütmə	sütül, fırıx, yaş taza buğda arpa noxudu qabığı sünbüldə ikən qılçıqları qılları ilə alov içinə atıb pişirib oğub yiyərlər.
ütülmək	utulmaq, yenilmək, sınmaq, məğlub olmaq.
üyəz	mığmığa, sivrisinək, at sinəği, eşşək sinəği, tatarcıq, büvələk, pəşşə
üyüktarama	1) təpəki ki içini qazdıqda əsgi tapıntılar çıxar. təpə. ) qorxuluq, oyuk üyüklər, tapıntı yerləri olmuşlar. key ulu gövdəsi san bir ürüktür. iki ulu üyüklər, ortası alçaklar.
üz	yan bu dirinti əsgərlər mənim üzümə(yanıma) toplandılar. düşman üzünə savaşa geddi. hançı məhkəmə üzünə siz cavab verəcəksiz. xan üzünə şikayətə geddilər.
üz	qarşı	.hançı məhkəmə üzünə siz cavab verəcəksiz
üz	yön, yan, tərəf hançı üzə geddi. hançı üzdən geddi. özünü qonduğun üzdən tez aşur, oturma, yol əri yolda yaraşur.
üz dürmək	üzünü burmaq asmaq qırışdırmaq.
üz eyləmək	göndərmək, həvalə etmək
üz olmaq	zamin olmaq, boyun olmaq.
üz yazan	gəlinin üzün bəzəyən, donatan.
üz yazma	arayişqah
üzdən	yöndən, cəhəddən, səbəbdən. nə üzdən belə dedi. nə üzdən düzəlməz işlərimiz.
üzəngi gərmək	üzəngini darmaq, sərtcə qarşı qoymaq saltərlər üzəgi gərib durdular. üzəngi dartıb yola çıxdı.
üzər yer	üst tərf	burdan üzər yerdə bir qala var.
üzgün	əzgin
üzgün	içi qara, ümüdsüz.
üzləmək	izləmək bu bağları üzləyib gedəyin
üzlü	şərəfli, e'tibarlı.
üzlük	pəçə1, üz örtüsü.
üzmək	uzaqlaşdırmaq, pozmaq, ayırmaq, qoparmaq, qırmaq, kəsmək, sökmək
üzü bərk	sırtıq.
üzülmə	sıyırma, incimə, sancınma. ürəgin sıyırması: ürəgin üzülməsi.
üzüşmək	pozuşmaq, bir andı bağlantını pozmaq.
var yeməz	xəsis
varışmaq	yarışmaq
varmaq	ərmək, çatmaq, gedmək, varamaq, bacarmaq
varsak	ulaşudur ana bulqar dağı, ki Varsak qavmının oldur durağıhikmət.15.164(tarama.(948)
varya	çəkic, toxmaq.
vaz keçmək	yazmaq, açmaq, çəkilmək.
vəhşi	gürə
vəqf	sağav, dartış, dartık9, veriş atya, bağış
vərəm	iğ, incəağrı, sill.
vəsilə	yarağ, fürsət yarağsız yola çıkma nə yarağ ilə gəldiz. işin yarağın tap, istəyin marağın.
vəslət	ulaş, ulaşı, ulaşlıq.
vətən	qoptuq.
vəzifə	tapı, xidmət, ibadət, hörmət
vəzifə	ulaqlıq
vicud	yaradılış, gövdə
vilayət	ortac, mirasçı,
vur tut	alış-veriş, bazarlıq, üç yukarı beş aşağı.
vurmaq	taxmaq, qoymaq, geyinmək, geydirmək, qurmaq, sürtmək, bərpa etmək ad vurmaq: taxmaq. ata yavaşa vurun. başına börk vurmuş. başına tac vurdu. bu ölkənin işləri kopoyoğluluq, aldatı üstdə vurulub. əlivi saqqalıva vur təmizlə. xanın ayağına baş vurub.... mıncıqlar vurulmuş kaftan. nərdivən vurub ora çıkdılar. onun qapusunda baş vurub yalvardılar. səcdəyə baş vurub dilədi. siz bizə arxa vurun, bizdə sizə. taxmalar çiyninə vurmuş. üzün toprağa vurub dilədi. üzün yerə vur ondan dilə.
vurub tutmaq	alt üsd eləmək.
yada daşı	yağmır daşı
yadamaq	qarışmaq, pozulmaq, müztərib olmaq.
yağ bağır	ətlə yağilə dolmuş bağırsaq
yağcumur	yağlı əkmək
yağır	heyvanın sıtında oluşan yara
yağır	(< ağmaq: şişmək. ağuq: şişik). ağrıq, şişik, qoğzağ atın ağrıqı yağırı kürəyi
yağır	təğəlti, yünə: yəhərin altına qoyulan keçə
yağır	yağırğadan quyruq soxumuna gələn arka sümük.
yağırlıq	yəhərin altındaki keçə.
yağız	igit.
yağızdərləmə	əsmər, tox boyalı, buğdayı. bu atın qıç ayakları səkili, be. ya.ar, enenmi( əxtələnmiş) yağız rəngli(əsmər, tox boyalı
yağlı	yavlaktarama: çox
yağlıq	önlük, dəsmal
yağmır	yanqaq ölkə yağışdan çıxıp yağmıra düşüb
yağrıq	üzərində ət odun parçalanan kötük
yağrın	sırt, sırtın yuxarı kürək bölümü.
yağrın	atın bel kürək bölümü.
yağrınlaşmaq	bir birinə arxa durmaq.
yaxalaşmaq	yaxa yaxaya gəlməktarama: boğaz boğaza gəlməktarama: yaxa paça olmaq1. da'va etmək. iki qoşun yaxa yaxaya gəldilər.
yaxcı görməyən	kəhləz.
yaxıya vurmaq	qırağa, qırıya atmaq yel əsdi vurdu yaxaya.
yaxşurmaq	yerləşdirmək, yaraşdırmaq
yaxta	börkün təpəsinə tikilən düğmə
yaxtı	yanıq, ışıq, aydınlıq, nur, şö'lə
yaxtı	ışıq, yenur(> nur).
yaxtılı	ışıqlı, dadlı, gözəl
yaxtılıq	ışıqlıq, aydınlıq
yaxut	< ya ki. yahuztarama
yakı	yaku, altun.
yakı basmaq	dağlamaq
yakı otu	qındıra otu, həsir otu, bir qamış cürü.
yakışdırmaq	yaraşdırmaq gözüm yaraşığı; yakışı
yakışmaq	meyil etmək, yaraşmaq, ürkməmək
yaklanmaq	yaklaşmaq.
yaklaşdırmaq	yakışdırmaq tanrı duanı , yakışdırsın, dürüşdürsün
yakmaq(türkü)	düzmək(türkü), bəstələmək (türkü)
yaku	altun, yakı.
yaq	yaraq, hazır evlənməyə yaklı.