Taraqqiyot psixologiyasi va differensial psixologiyasi

Bolalardagi diqqatning etishmovchiligi sindromi. Giperdinamik va gipodinamik sindromlar.
Katta bogcha umr davrlariida sujetli-rolli uyinlar rivojlanadi,lekin enda bu uyinlar uz mazusining boyligi va xilma-xilligi bilan farklanadi.Bu uyinlar jarayonida bolalrda liderlik yuzaga kela boshlaydi,shuningdek tashqillotchilik kunikma va malakalari rivojlana boshlaydi.
Bu maktabgacha umr davrlaridagi bolalar shugullanadigan ijodiy faoliyatlar orasida tasviriy sanhatning xam axamiyati juda katta. Bolaning tasavvur etish xarakteriga kura uning atrof xayotni kanday idrok etishi, xotira, tasavvur va tafakkur xususiyatlariga baxo berish mumkin. Katta bogcha umr davrlariidagi bolalar chizgan rasmlar ularning ichki kechinmalari ruxiy xolatlari, orzu, umid va extiyojlarini xam aks ettiradi.
umr davrlaridagi bolalar rasm chizishga xam nixoyatda kizikadilar Rasm chizish bolalar uchun uyin faoliyatining o’ziga xos bir shakli bo’lib xisoblanadi. Bola avvalo kurayotgan narsalarini, keyinchalik esa o’zi biladigan,xotirasidagi va o’zi uylab topgan narsalarni chizadi.
Katta maktabgacha umr davrlaridagi bolalar uchun musobaka juda katta axamiyatga ega bo’lib,aynan shunday uyinlarda muvafakkiyatga erishish shakllanadi va mustaxkamlanadi.Bu umr davrlaridagi bolalar uchun eng yokimlm vakt- yutish va muvaffakiyat bo’lgan musobaka uyinlarining xam axamiyati juda katta.
Katta maktabgacha eshdagi bolalar uchun musobakalar juda katta axamiyatga ega bo’lib, aynan shunday uyinlarda muvaffakiyatga erishish motivlari shakllanadi va mustaxkamlanadi. Bu umr davrlaridagi bolalar uchun eng yokimli vakt-yutish va muvaffakiyat bo’lgan musobaka uyinlarining xam axamiyati juda katta.
Katta bogcha umr davrlariida konstruktorlik uyinlari asta-sekinlik bilan mexnat faoliyatiga aylanib boradi. Uyinda bola elementar mexnat kunikma va malakalarini egallay boshlaydi, predmetlarning xossalarini anglay boshlaydi, amaliy tafakkur rivojlana boradi.
Muxina tadqiqotlari. Maktabgacha yoshdagi bolalarni tadqiq etishda qo`llaniladigan asosiy psixodiagnostik metodikalar.
3-7umr davrlarili bolalar psixik rivojida badiiy-ijodiy faoliyat bo’lgan musikaning xam axamiyati xam juda katta. Musika orkali bolalar ashula aytishga, musika oxangiga mos ritmik xarakatlar qillishga o’rganadilar. 3-7 umr davrlari davrida bolalar asosiy faoliyati kuyidagi ketma-ketlikda keladi:

• 
  predmetlarni o’rganish,
  
• 
  individual predmetli uyinlar, kollektiv sujetli-rolli uyinlar,
  
• 
  individual va guruxiy ijod,
  
• 
  musobaka uyinlar,
  
• 
  mulokot uyinlar,
  
• 
  uy mexnati.
  

Bogcha umr davrlariidagi bolalarning o`yin faoliyatlari xaqida gapirar ekanmiz, albatta ularning o`yinchogi masalasiga xam to`xtab o`tish kerak.
Bolalarga o`yinchoklarni berishda ularning umr davrlari xususiyatlarini, tarqkiyot darajalarini va ayni paytda ularni ko`prok nimalar qiziqtirishini xisobga olish kerak.
Malumki, 1-3 umr davrlari bolalar xali tashki muxitni juda oz uzlashtirganlar. Ular xali xattoki narsalarning rangini, xajmini xam yaxshi ajrata olmaydilar. Shuning uchun ularga kugirchok bilan birga xar xil rangli kiykim, laxtak matolar xam berish kerak. Ayniksa. kiz bolalar uz kugirchoklarini xar xil rangli matolarga urab, rumol qillib uratib mashk qilladilar. Ugil bolalarga esa, xar xil rangli, bir-birining ichiga sigadigan kuticha uyinchoklarni berish foydalidir.
Uyin faoliyati bolalarni insoniyatning ijtimoiy tajribasini egallashning faol shakli bo’lgan ta’lim faoliyatiga tayyorlaydi. Odam birdaniga ijtimoiy tajribani uzlashtirishga kirisha olmaydi. Ijtimoiy tajribalarni faol egallash uchun odam avvalo etarli darajada nutkni egallagan bo’lishi, ma’lum malakalar, o’quvlar va elementar tushunchalarga ega bo’lishi kerak bo’ladi. Bo’larga bola yukorida batafsil kursatib utganimizdek uyin faoliyati orkali erishadi.