Taraqqiyot psixologiyasi va differensial psixologiyasi

Bolaning maktabga ruxiy tayyorgarligi muammosi. Kommunikativ tayyorgarlik. Kognitiv tayyorgarlik.
Mashxur rus pedagoglaridan biri Lesgaftning fikricha insonning bogcha umr davrlaridagi davri shunday bir davrki, bu davrda bolada kelgusida kanday xarakter xislatlari paydo bo’lishi belgilanadi va axlokiy xarakterning asoslari yuzaga keladi.
Bogcha umr davrlaridagi bolalarning kuzga tashlanib turuvchi xususiyatlaridan biri ularning serxarakatligi va taqlidchanligidir.Bola tabiatnining asosiy konunini shunday ifodalash mumkin:bola uzluksiz faoliyat kursatishni talab qilladi,lekin u faoliyat natijasidan emas, balki faoliyatning bir xilligi va bir tomonlamaligidan charchab koladi.Mana shu suzlardan bogcha umr davrlariidagi bola tabiatning asosiy konuni bo’lmish serxarakatligini ortik cheklab tashlamay,balki maksadga muvofik ravishda uyushtirish keraqligi yakkol kurinib turibdi.
Kattalar va tengdoshlari bilan bo’lgan munosabat orkali bola axlok normalari, kishilarni anglash, shuningdek, ijobiy va salbiy munosabatlar bilan tanisha boshlaydi. Bogcha umr davrlariidagi bola endi uz gavdasini juda yaxshi boshkara boshlaydi. Uning xarakati muvofiklashtirilgan xolda bo’ladi. Bu davrda bolaning nutki jadal rvojlana boshlaydi. U yangiliklarni egallashga nisbatan o’zi bilganlarini mustaxkamlashga extiyoj sezadi. O’zi bilgan ertagini kayta-kayta eshitish va bundan zerikmaslik shu davrdagi bolalarga xos xususiyatdir
Bogcha umr davrlaridagi bolalar extiyoji va kizikishlari jadal ravishda ortib boradi. Bu avvalo keng doiraga chikish extiyoji, munosobatda bo’lish, uynash extiyojlarinig mavjudligidir. Bogcha umr davrlariidagi bolalar nutkni bir muncha tula uzlashtirganlari va xaddan tashkari xarakatchanliklari tufayli ularda uzlariga yakin bo’lgan katta odamlar va tengdoshlari bilan munosobatda bo’lish extiyoji tugiladi. Ular tor doiradan kengrok doiradagi munosobatlarga intila boshladilar. Ular endi kuni-kushnilarning bolalari bilan xam jamoa bo`lib o`ynaydilar.
Xamma narsani bilib olishga bo’lgan extiyoj kuchayadi. Bogcha umr davrlariidagi bola tabiatiga xos bo’lgan kuchli extiyojlardan yana bir uning xar narsani yangilik sifatida kurib bola uni xar tomonlama bilib olishga intilishidir.
Bogcha umr davrlaridagi bolalar xayotida va ularning psixik jixatidan usishida kizikishning roli xam kattadir.Kizikish xuddi extiyoj kabi bolaning biror faoliyatga undovchi omillardan biridir. Shuning uchun xam kizikishni bilish jarayoni bilan boglik bo’lgan murakkab psixik xodisa desa bo’ladi.
Bolaning kamol topishida kizikishning axamiyati shundaki, bola kizikkan narsasini mumkin kadar chukurrok bilishiga intiladi va binobarin uzok vakt davomida kizikkan narsasi bilan shugullanishdan zerikmaydi. Bu esa uz navbatida bolaning dikkati xamda irodasi kabi muxim xislatlarni ustirishga va mustaxkamlashishga yordam beradi.