Tarixdan hikoyalar umumiy o‘rta ta ’lim maktablarining

Bug‘ mashinasining ixtiro qilinishi. 
Fabrika ishlab chiqarishning 
yanada unumliroq bo‘lishi uchun faqat suv bor joy da emas, istagan 
joyda ishlatish mumkin bo‘lgan texnika kerak edi. Tez orada bunday 
texnikani angliyalik Jeyms U att ixtiro qildi. Bu — birinchi dvigatel 
(motor), ya’ni harakatga keltiruvchi texnika edi.
Hozirgi zamon yengil avtomobili dvigateli (motori)ni ko‘z oldingiz - 
ga keltiring. Dvigatel o‘t oldirilgach benzin yoki gaz bilan harakatga 
keladi. Jeyms U att yashagan davrda benzin yoki gazdan foydala- 
nish hali kashf etilmagan edi. Shuning uchun dastlabki dvigatel bug‘ 
bilan harakatga keltirildi va u bug‘ mashinasi deb ataldi. Bug‘ suvni 
qaynatish yo‘li bilan hosil qilindi. Ip yigiruvchi va mato to ‘quvchi 
texnikalar shu bug‘ mashinasi bilan harakatga keltirildi. Bu hodisa 
o ‘sha davr uchun katta muvaffaqiyat edi. Bug‘ mashinasining ixtiro 
qilinishi keyinchalik transport texnikalari uchun ham dvigatel 
yaratilishiga turtki bo‘ldi. XVIII asrda amalga oshirilgan bu kabi ixtirolar 
Angliyani dunyoning eng rivojlangan davlatiga aylanishiga sabab bo‘ldi.
Atamalar mazmunini bilib oling
Mexanik 
— texnika yaratuvchi, texnikani nazorat qiluvchi va ishga 
soluvchi kishi.1
Fabrika (ustaxona) 
— texnika uskunalari yordamida xomashyodan 
tayyor mahsulot ishlab chiqaradigan sanoat korxonasi (ishxona).2
1 0 ‘TIL. - Т.: «УзМЭ». 2006. 2-jild. 584-bet.
2 0 ‘TIL. - Т.: «УзМЭ». 2008. 4-jild. 317-bet.
69

---

Bug4 
— suvning (suyuqlikning) gazsimon holati.
Transport 
— yuk va yo‘lovchi tashuvchi vositalar (masalan, avtomobil,
kema, poyezd, samolyot va boshqalar).
Savol va topshiriqlar
1. «Ishlab chiqarish texnikasi» tushunchasining mazmunini izohlab bering.