Tasdiqlayman O`quv ishlari bo`yicha prorektor

1. Ajdod: Xitridiomitsetsimonlar – Shytridiomysetes
Turkum Olpidium – Olpidium
Tur. Karam olpidiumi – O. brassisae
II Ajdod : Gifoxitridiomitsetsimonlar – Hyphoshytriomysetes
III Ajdod: Oomitsetsimonlar – Oomysetes
Qabila: Peronosporanamolar – Peronosporales
Turkum: Fitoftora – Phytophtora
Tur: Kartoshka fitoftorasi – Phytophtora infestans
IV Ajdod: Zigomitsetsimonlar – Zygomysetes
Qabila: Mukornamolar - Musorales
Turkum: Pupanak – Musor
Tur. Oq po`panak – M. Musedo
V Ajdod: Askomitsetsimonlar – Assomysetes
K-aj. YAlang`och xaltachakabilar – Hemiassomysetidae
1 Qabila: Endomitsetsimonlar – Endomysetales
Turkum: Achitqi – Sasharomyses
Tur: Non achitqisi – S.serevisiae
2 Qabila: Tafrinamolar – Taphrinales
Turkum: Tafrina- Taphrina
Tur: Tafrina – T. deformans
II. k/ ajdod. Haqiqiy mevatanakabilar – Euassomysetiadae
1. Qabila: Evrotsiyanamolar- Eurotiales
Turkum: Aspergill – Aspergillus
Tukrkum: Penitsill – Penisillium
2. Qabila: Un-shudringmanolar – Erisiphales
1. Turkum Erizife – Erisiphe
Tur: Boshoqlilar erizifesi – E. graminis
Turkum: Sferoteka – Sphaerothesa
Turkum: Mikrosfera – Misrophaera
Turkum: Untsinula – Unsinula
Turkum: Fillantsiniya – Phyllastinia
3. Qabila: Shox-kuyanamolar – Slavisipitales
Turkum: Shox-kuya – Slaviseps
Tur: Shox-kuya – Sl. Purpurea
VI. Ajdod: Bazidiomitsetsimonlar – Basidiomysetes
k/ajdod: Teleobazidionamolar – Teleobasidiomysetidae
Qabila: Qora kuya – Ustilago
1. Turkum: Tosh qora kuya – Tilletia
Tur: Bug`doyning toshщ qora kuyasi – T.tritisi
2. Turkum: Chang qora kuya – Ustilago
Tur : Bug`doy chang qora kuyasi – U.tritisi
Qabila: Zangnamolar – Uredinales
Turkum: Puktsiniya – Pussinia
Tur: CHiziqli zang zamburug`i – P.graminis
VII. Ajdod: Deyteromitsetsimonlar – Deuteromysetes



14-rasm. Meva tana tiplari
1-Kleytotetsiy, 2-Perititsiy, 3- Apotetsiy
7-Amaliy mashg ‘ulot
Mavzu: Oomisetsimonlar va zigomisetsimonlar sinfi.
Darsning maqsadi: fitoftora va mog`or zamburug`larini sistematik o`rni, tuzilishi va ko`payish xususiyatlarini o`rganish.
Ko`rgazmali qurol va jihozlar: kartoshka fitoftorasining gerbariy materiallari va mog`or zamburug`ining tirik materiali, preparoval ignalari, buyum va qoplagich oynalari, mikroskop, jadval, kitoblar.
ISHNING BAJARILISHI

1. 
   Klassifikatsiyasi bilan tanishish.
   

Bo`lim: Zamburug`toifalar – Mysota
Ajdod: Oomitsetsimonlar - Oomysetes
Qabila: Peronosporanamolar - Peronosporales
Turkum: Fitoftora - Phytoptora
Tur: Kartoshka fitoftorasi – Ph. infestans
Ajdod: Zigomitsetsimonlar- Zygomysetes
Qabila: Mog`ornamolar-Musorales
Turkum: Mog`or-Musor
Tur: Ochiq po`panak – M. musedo - Mog`or zamburug`i
2. Fitoftora kartoshkaning bargi va tuganaklariga zarar keltiruvchi parazit zamburug`. Lupa orqali kartoshkaning fitoftora bilan zararlangan barglari qo`ng`ir rangda ko`rinadi. Bargning ostida qo`ng`ir rangli qismlari va sog`lom qismlari o`rtasida gifalardan iborat oq chiziq bo`lishiga e`tibor bering.
Nam ob-havo sharoitida konidiyalar zoosporalarga aylanadi va ulardan ikki xivchinli zoosporalar etiladi. Ular sog` barglarga tushib, rivojlanadi va ularni ham zararlantiradi. Preparatda fitoftorani gifalari hujayraaro bo`shliqlarda o`sib va gaustoriya (so`rg`ichlar)lari hujayraning ichida joylashganligini ko`rish mumkin.

15-rasm. Kartoshka fitoftorasi

1-Zamburug` bilan zararlangan kartoshka bargi, 2-zararlangan kartoshka tugunagi, 3-konidiy va uning ichidagi zoosporalarni o`sishi, 4- zoosporalar, 5-zoosporalarni o`sishi, 6-konidiy, 7- konidiylarni o`sishi.
Oq po`panakning (Musor musedo) – nonda, sabzavotlarda go`ngda va boshqa organik substratlarda bo`ladigan mitseliysi saprofitdir. Sporangiosporali mitseliyni bir bo`lagini predmet oynachasidagi tomchi suvga joylashtirib, qoplagich oynacha bilan asta qoplanadi, chunki sporangiylar zararlanmaslik kerak.
Mikroskopning kichik ob`ektivida mitseliy ko`rilganda, u ingichka va yo`g`on gifalardan iboratligi ko`rinadi. Ayrim joylarda bandli sporangiylar bor. Ko`p sporangiylar yorilib, bir hujayrali qo`llab sporalar preparatda aniq ko`rinadi. Sporangiylar o`sishining har xil fazalarda turlicha kattalikda va turli rangda bo`ladi maydalari rangsiz, yiriklari qora rangda, sporangiylarning shakli esa sharsimonligiga e`tiborni qarating. YOrilgan sporangiylarda gifaning oxiri burtib chiqqach, undan sporangiy – kolonka ajraladi. Uni atrofida qolgan sporalar joylashadi. Havoda mog`orning juda ko`p sporalari bo`ladi. Namlangan organik substratga tushsa, unib chiqadi.
Katta ob`ektivda mitseliylar gifalari to`siqsiz ya`ni bo`linmaganligini ko`rish mumkin. Gifalar hujayrasi protoplastida tsitoplazma, ko`p sochli mayda yadrolar va vakuollar mavjud.
Jinsiy ko`payishi - zigogamiya bo`lib, uni doimiy preparatda ko`rish mumkin. Ikkita har xil fiziologik (geterotallik) mitseliylarning gifalari plyus (+) va minus (-) belgilari bilan ifodalanadi. Ular bir biriga qarab o`sadi. Ularning uchi qalinlashib, bir biriga yaqinlashadi, uchrashgan gifalarni devorlari erib, ichki qismi qo`shilib ketadi. Hosil bo`lgan diploid yadroli zigota (zigospora) qalin qora qobiq bilan uraladi. Tinim davridan so`ng meyoz yo`li bilan bo`linib, unib chiqadi. Sporangiy murtak gifalar hosil qiladi va ulardan + va – belgili gaploid sporalar etiladi.
Mog`or zamburug`i zigotasini doimiy preparati mikroskopda ko`rganimizda uning ustki qismi g`adir budirligi ko`rinadi.

2. 
   Lupa va mikroskopda ko`rilganlarni barchasi al`bomga chizib olinadi.
   

16- rasm. Mog`or zamburug`i
A. mitseliy va undan o`sib chiqqan sporangiylar, V. Sporangiyda joylashgan sporalar. V. Mog`or zamburug`ining jinsiy ko`payishi tsikli.