13
3-rasm
Buxoro naqqoshlik
maktabi
.
Buxoro amaliy bezak san‘atiga mansub bo‗lgan naqqoshlik san‘ati
ish
uslublari
ham
naqsh
kompozitsiyalarining
mukammal
va
jozibadorligi, girih va o‗simliksimon, gulli girih naqsh namunalarining
yorqin ranglarda ishlanishi bilan o‗ziga
xos mazmun va xaraktеrga
egadir.
Buxoro naqshlarida ko‗proq namoyon naqsh kоmpоzitsiyalari
shuningdek kosamon, kitoba mehrob shakli
naqshlariga xos namunalar
ko‗plab ishlanadi. Bu yerda qad ko‗targan me‘moriy yodgorliklarning
aksariyati Buxorocha uslubda naqshlangan. Buxoro me‘morchiligida ham
naqqoshlik asosan shiftlarni, saroy ustunlarini, madrasa va masjidlarning
ichki qismi, yog‗ochdan yasalgan buyumlarni bezashda qo‗llangan.
Naqshlar nozik islimiy o‗simliksimon va geometrik ko‗rinishdagi
naqshlarda ifoda etilgan gullarning ritmik harakati
orqali tuzilgan naqsh
kompozitsiyalardan tashkil topgan. Bu milliy me‘morchiligimizdagi
bezaklarda Mahmud Muzahhib (XV-XVI 60-yillari), Usta Nabi Hafizov
(1893), Salimov Majid (1950),
Hamroyev Muhammadali, Husanov
Saidjon, Husanov Salim kabi Buxorolik ustalarning mohirona sana‘ti
mujassam. Ark (
XI - XX
a.) , Bolohovuz ansambli (
XVIII-
asr
boshlari -
XX
a.) ,
Bola Hovuz masjidi (1712y.), Ismoil Somoniy maqbarasi (
IX-X
a.),
Chashmai Ayub maqbarasi (1380 yoki 1384/85yy.), Abdullaxon
madrasasi (1596/98yy.), Modarixon madrasasi (1556/57 yy.),
Baland
masjidi (
XVI
a. boshlari), Govkushon majmuasi - Masjid, Minora,
Madrasa (
XVI
a.), Xoʻja zaynuddin majmuasi (1555 y.), Poi
Kalon ansambli (
XII—XIV
a.), Labihovuz ansambli (
XVI-XVII
a.),
Ko‗kaldosh madrasasi (1568/69 yy.),Nodir Devonbegi madrasasi
(1622—
23 yy.),
Nodir Devonbegi xonaqohi (1620), Ulug‗bek madrasasi
(1417y.),
Abdulazizxon madrasasi (1652), Sayfiddin Boharziy maqbarasi (
XIII
a.
ikkinchi yarmi—
XIV
a.), Bayonqulixon maqbarasi (
XIV
a.
ikkinchi