Tayyorlash va ularning malakasini oshirish instituti
Yüklə 0,62 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
birinchidan, jamoat fikrida huquqning mavqyei, nufuzi, yuridik institutlar, prinsip va normalari mustahkamlanadi va tarbiyalanadi; 5 ikkinchidan, shunday muhit yuzaga keladiki, unda huquqiy talablarni nazarga ilmaslik va buzish g‘ayritabiiy holat sifatida baholanadi, u umum e'tirof etgan jamoat tartibiga mos kelmaydi; uchinchidan, jamiyat orqali yuridik mexanizmni to‘ldiruvchi huquqni amalga oshirishning muayyan ijtimoiy mexanizmlari ishlab chiqiladi. Ularga insonlarda fuqarolik jamiyati sharoitida shakllanadigan shaxsiy sifatlar – ahloqiy burch, fuqarolik tuyg‘usi, o‘ziga nisbatan talabchanlik, adolatsizlikka murosasizlik, ijtimoiy faollik kabilarni misol qilib keltirish mumkin. 3. Davlat nima? Davlat, huquq va jamiyat muayyan aloqadorlikdadir. “Jamiyat” nisbatan keng tushuncha. Davlat jamiyatning ichida mavjud bo‘ladi. Davlat huquqni keltirib chiqaradi, ammo huquq ham davlatni shakllantiradi va yo‘naltiradi. Jamiyat davlat va huquq ta'sirida u yoki bu tomonga o‘zgaradi. Davlat jamiyat rivojining muayyan bosqichida yuzaga kelgan. Ya'ni davlatning vujudga kelishiga sabab bo‘lgan asosiy omil bu, yirik ijtimoiy mehnat taqsimoti natijasida mehnat unumdorligining oshishi, natijada ortiqcha mahsulot paydo bo‘lib, hususiy mulkchilik va jamiyatda mulkiy jihatdan tabaqalashuvning vujudga kelishi hamda asosiy mashg‘uloti mulkdorlar manfaatini himoya qiluvchi kishilarning maxsus guruhlarining yuzaga kelishidir. Davlat – jamiyat ichidan chiqqan, ommaviy hokimiyatning siyosiy tashkiloti. Davlat – suverenitetga, boshqaruvning hamda fuqarolar huquq va erkinliklarini himoya qilishning maxsus apparatiga ega, bo‘lgan, shuningdek, huquq me'yorlari (qoidalari)ni yaratishga qodir bo‘lgan ommaviy hokimiyatning siyosiy – hududiy tashkilotidir. Davlat – bu jamiyatning birligi, yaxlitligini ta'minlaydigan, davlat mexanizmi orqali jamiyat ishlarini boshqaradigan suveren ommaviy-siyosiy hokimiyatni amalga oshiradigan, insonlarning huquq va erkinliklarini, qonuniylik va huquqiy tartibotni kafolatlovchi umummajburiylik maqomini beradigan siyosiy tashkilotdir. Davlat – butun mamlakat miqyosidagi hokimiyatning maxsus boshqaruv va majburlov apparatiga hamda barcha uchun umummajburiy qonunlar chiqaradigan va suverenitetga ega bo‘lgan yagona siyosiy tashkilotdir. Davlat – jamiyat siyosiy tizimining odamlar, guruhlar, sinf, tashkilot, hamkorlikdagi faoliyat va o‘zaro munosabatni tashkil etuvchi, yo‘naltiruvchi va nazorat qiluvchi asosiy institutdir. Davlat – hokimiyatning bosh instituti. Hokimiyat davlat orqali o‘z siyosatini amalga oshiradi. “Hokimiyat”, “davlat”, “siyosat” tushunchalari bir–biriga juda yaqin bo‘lib, bir–birlarini belgilab beradi. Hokimiyat – o‘zga kishilar xulq – atvori va faoliyatini butun jamiyat yoki alohida ijtimoiy guruhlar irodasiga bo‘ysundirish qobiliyati. Siyosat esa yunoncha “polis” so‘zidan olingan bo‘lib, “davlat ishlari”, “davlatni boshqarish san'ati” degan ma'noni anglatadi. Hozirgi zamonda “siyosat” boshqaruv bobida oqilona qaror qabul qilish san'ati va qobiliyati, degan ma'noni bildiradi. |