Technological solutions and innovative digital tools

---

International scientific-online conference: INTELLECTUAL EDUCATION 
TECHNOLOGICAL SOLUTIONS AND INNOVATIVE DIGITAL TOOLS 
23 
http://interonconf.com
 
ABU RAYHON BERUNIYNING ASARLARIDA XRONOLOGIYAGA OID 
MA’LUMOTLAR 
Raxmatullayev Diyorbek Uralovich 
Mahmudov Xudoyberdi Alisher o’g’li 
Allamurodov Akbar Ravshan o’g’li 
Esanov Hayitali Juma o’g’li 
Denov tadbirkorlik va pedagogika institutining 2-bosqich tarix yo’nalishi talabalari 
 
Annotatsiya: Istiqlol yillarida ko’hna tariximiz, boy madaniy-ma’naviy merosimiz, 
milliy davlatchiligimiz, urf-odat va an’analarimiz qayta tiklandi, aziz-avliyolarimizning 
qarovsizlikdan nurab, deyarli yo’q bo’lib ketish arafasiga kelib qolgan maqbaralari, masjid va 
madrasalar tubdan ta’mirlandi. Bugungi kunda mehr-oqibat, bag’rikenglik, hamjihatlik kabi 
olijanob fazilatlar, milliy va umumbashariy qadriyatlarga hurmat, Vatan taqdiri va 
kelajagiga daxldorlik tuyg’usi yuragimizning tub-tubidan o’rin oldi.Darhaqiqat, mustaqillik 
tufayli biz o’zligimizni angladik, ozod xalq, mustaqil davlat sifatida O’zbekistonning bor 
bo’y-bastini, ulkan salohiyatini butun dunyoga namoyon qilish imkoniga ega bo’ldik 
Kalit so’zlar: Abu Rayhon Beruniy , «Qonuni Ma’sudiy» «quyi planetalar» 
«Ptolomey Almajistiy»si, «Qadimgi xalqlardan qolgan yodgorliklar», metereologiya, 
xronologiya 
 
Abu Rayxon Muhammad ibn Axmad Beruniy (973-1048) o‘rta asrning buyuk 
enqiklopedist, jahon bo‘yicha eng peshqadam olimlaridan biridir. Beruniy o‘z 
zamonasining deyarli barcha fanlarini, avvalo, astronomiya, fizika, matematika, 
geodeziya, geologiya, mineralogiya, geografiya, tarix filologiya kabi fanlarni puxta 
elalladi. Alloma mazkur fanlar taraqqiyotiga shu qadar katta hissa qo‘shdiki, 
natijada uning nomi jahon ilm-fanining eng ulug‘ siymolari qatoridan mustahkam 
o‘rin oldi. Beruniy ushbu asarni yozishdagi asosiy maqsad va vazifalari haqida 
bunday deydi: «Men har bir insonning o‘z san‘atida amalga oshirishi lozim bo‘lgan 
ishni qildim. U esa: o‘zidan oldingi kishining ijtihodini (tirishish, g‘ayrat ko‘rsatish) 
minnatdorchilik bilan qobil etish, u ijtihodda biror xalal borligi ma‘lum bo‘lsa-
ayniqsa (planetalar) harakatlari miqdorlarining xuddi o‘zini bilish mumkin 
bo‘lmasa-qo‘rqmay uni tas‘hih etish va ravshan bo‘lgan fikrni o‘zidan bir qancha 
vaqt keyin keluvchi kishilar uchun estalik qilib qoldirishdir. Men har bobdagi har bir 
amal yonida uning illat va sabablarini keltirdim, fikrlovchini o‘zimga taqlid 
qilishdan uzoqlashtiradigan, to‘g‘ri ish qilgan bo‘lsam, uni tasdiqlaydigan, agar 
yanglishgan yoki hisobda xato qilgan . Shunday qilib, «qonuni Ma‘sudiy»ni 
Beruniyni o‘z vatani – O‘zbekiston xalqlariga yetkazish kun tartibidagi muhim 
masaladir. Bu masalani «qonuni Ma‘sudiy»ni o‘zbek va rus tillariga tarjima qilish 

---