Telekommunikasiya sistemləRİNDƏ Sİqnallarin formalaşmasi və ÇevriLMƏSİ

Rəqəm-amplitud modulyasiyası (RAM). Baxılan modu­l­­yasiya xətti modulyasiya olub, kanal siq­nalı kimi belə yazılır:

(4.71)
Belə siqnalların tərkibi aparıjıdan və iki yan tezlik zolağından ibarət olub, hər biri ilkin siqnalın b_r(t) spektrini təkrar edirlər. Şəkil 4.20-də qəbul prosesi üçün RAM detektə olunma sxemi verilmişdir. Sxemdə AD - amplitud detektoru, HQ - həllediji qurğu və YQ - yaddaş qurğusudur.
Rəqəm faza modulyasiyası (RFM). Kanal siqnalını RFM zamanı aşağıdakı kimi yazmaq olar:


S(t)=U_RAM(t)+N(t)
Takt imp.

AD

HQ

YQ


Şəkil 4.20. RAM detektə olunma sxemi


. (4.72)
Belə modulyasiyadan və detektə etmədən istifadə za­manı sxemlər çox sadələşir və düzbujaqlı impulsların qəbu­lunda simvollararası interferensiya minimum olur. Qeyd edək ki, RAM və RFM vasitəsi ilə kvadratik modul­ya­siya təşkil oluna bilər və bu zaman asılı olmayan iki diskret məlumatın veriliş və qəbulunu yerinə yetirmək mümkündür.
Rəqəm tezlik modulyasiyası (RTM). Belə mo­dul­yasiya m-dən asılı olmayan harmonik siqnalların birbaşa seçimi ilə yerinə yetirilir və hər bir keçid i-dən c möv­qeyinə uyğun olmalıdır. Əgər, i – harmonik siqnalı belə təsvir olunarsa,
U_i(t) = U_mcos(_it + _i) (4.73)
onda kommutasiya momenti t_k = kT olar. Bu zaman (4.73) aşağıdakı kimi yazılar:
U_i(t) = U_mcos(_it + _i), _i(t_k) = _ikT + _i.
RTM-da fasiləsiz fazadan istifadə edilən zaman siq­na­lın ani tezliyinin dəyişmə qanunu belə ifadə olunar:
. (4.74)
Onda kanal siqnalı uyğun olaraq belə yazılır:
, (4.75)
burada U_T() – tezlik impulsu; U() – faza impulsu; ₀ – başlanğıj faza.
RTM-dan istifadə etməklə (fasiləsiz faza modul­yasiya) tezliklərin sürüşməsi hesabına ortoqonal siqnal və mo­dul­yasiyalarda təşkil etmək olar. Ortoqonal siq­nallar üçün tez­liyin sürüşməsi belə yazılır:
. (4.76)
Həqiqətən də, gərginliklər üçün U_i və U_j aşağıdakı kimi müəyyən edilə bilər:
(U_i,U_j)= . (4.77)
Triqonometrik jevirmədən
(coscos)=0,5cos(+) + 0,5cos( - )
istifadə etməklə, belə biri yekun ifadə alarıq:
(U_i,U_j)= . (4.78)
Telekommunikasiyada siqnalların ortoqonallığına görə yüksək maneəyəda­vamlı modulyasiyalar (rəqəm) yaradılır və mobil rabitə sistemlərində geniş istifadə olunur.