Telekommunikasiya sistemləRİNDƏ Sİqnallarin formalaşmasi və ÇevriLMƏSİ

4.6. İmpuls veriliş sistemlərində
modulyasiyaların formalaşması

Elektrik rabitə sistemlərində diskret məlumat veri­li­şi zamanı rəqəm amplitud modulyasiyası RAM, RTM və RFM ilə yanaşı impuls modulyasi­yala­rından istifadə edilir.

İmpuls veriliş sistemlərində ilkin siqnal kimi b(t) ardıjıl və periodik radioimpulslardan istifadə olunur və belə yazılır:

burada h(t) - bir impulslu siqnalın formasıdır və ampli­tu­-
dasını, enini _i, tezliyini F_i və parametrləri xarakterizə edir. Bu parametrlərə görə impuls modulyasiyalarının aşağıdakı növləri vardı: amplitud impuls modulyasiyası AİM, TİM, FİM, eninə EİM, impuls-kod modulya­si­yası (İKM) və s.
Yuxarıda göstərilmiş modulyasiyalar arasında praktiki jəhətdən böyük əhəmiyyət kəsb edənlərdən biri də AİM-dir.
İmpuls modulyasiyları arasında FİM və EİM-lə mü­qayisədə AİM çox kiçik tezlik spektrinə malikdir. Veriliş sistemləri və RK-nın təşkili baxımdan impuls mo­dulyasiya­ları aşağıdakı kriteriyalara görə seçilirlər: siq­nalın ötürülməsi üçün energetik xərjlər; maneəyə­da­vam­lılıq; kanal avadan­lıqlarının mürəkkəbliyi. Bu kri­te­riyalara görə impuls-kod modulyasiyası İKM rabitə sistemlərində böyük əhəmiyyət kəsb edir.
İKM aşağıdakı ardıjıllıqla təşkil olunur:
b(t) t_kv kod
AİM K_VAİM AİM İKM

Sadəjə olaraq, AİM kvantlanır, kvantlanmış AİM am­pli­tudaya görə kodlanır və nətijədə İKM – siqnalı alınır.

Rəqəm veriliş sistemlərində kanalın girişinə ötü­rülən fa­­siləsiz-analoq ilkin siqnalların rəqəm formasına (diskret za­manın diskret məlumatı) çevrilməsi üçün Kotelnikov-Şen­non teoreminə əsasən üç mərhələdən keçməsi vajibdir:

• 
  zamana görə diskretləşmə prosesi;
  
• 
  siqnalın səviyyəsinə və ya amplitudasına görə kvant­lan­ması;
  
• 
  ikili əsasla kodlama prosesi.
  

Baxılan prosesi və ya əməliy­yatını ye­rinə yetirən qurğu - analoq-rəqəm çev­irijisi (ARÇ) adlanır və şəkil 4.16-da struktur sxemi göstəril­mişdir.
Struktur sxemin çıxışında impuls-kod modulya­si­yası (İKM) yaranır və RX-yə ötürülə bilər.
Diskretləşdirijinin çıxışında alınan siqnalın F_d tez­­liyi

S(t)	Diskret-ləşdiriji	Fd d	Kvant-layıjı	tk bkv(t)	Kodlayıjı qurğu	İKM bikm(t)
					ARÇ