Telekommunikasiya sistemləRİNDƏ Sİqnallarin formalaşmasi və ÇevriLMƏSİ

b)
Şəkil 4.1. Modulyator və demodulyatorun
siqnal modeli

Mo­dul­lanmış rəqslər faydalı siqnalın hər hansı bir pa­ra­­metri ilə aparıjı yüksək tezlikli siqnalın idarə­olu­n­ması nə­zər­də tutulur, yəni, faydalı siqnalın dəyişmə qa­nunu ilə apa­rıjı siqnalının parametrinin idarə olun­masıdır.

Harmonik rəqsli məlumat siqnalını aşağıdakı for­mada yazmaq olar [3,35]:
b(t) = U_(t) = U_cos(t + _). (4.1)
Bu ifadədən görünür ki, faydalı məlumat siqnalı üç para­metrlə xarakterizə olunur: amplituda U_,  - ani dairəvi tezlik (rad/san) və faza - _.
Yüksək tezlikli aparıjı siqnalı harmonik siqnal olaraq aşağıdakı kimi də yazmaq olar:
U_ = U₀cos(₀t + ₀). (4.2)
Axırınjı ifadədə olan U₀, ₀ və ₀ parametrlər za­mana görə dəyişərsə və ilkin siqnal olan b(t) dəyişmə qanunu ilə idarə olunursa, onda uyğun olaraq amplitud (AM), tezlik (TM) və faza (FM) modulyasiyası adlanır. Məsələn: aparıjı siqnalın amplitudunun dəyişməsi ilkin siqnalın amplitu­da­sının dəyişməsinə mütənasib olarsa, onda AM hesab olunur. İlkin siqnaldan asılı olaraq aparıjı siqnalın dəyişən para­metr­lərinə modulyasiya xarakteristikası deyirlər.
Amplitud modulyasiyası.
AM prosesində iki siqnal iştirak edir:
a) Alçaq tezlikli – faydalı məlumat daşıyan siqnal
U_f = b(t) = U_cos2f_at. (4.3)
b) Yüksək tezlikli – aparıjı tezlikli siqnal
U_a = U_mcos₀t = U_mcos2f₀t. (4.4)
Ə

U_f U_AM(t)

U_a ₀

gər, faydalı məlumat daşıyıjısının U_ amplitu­dunun dəyişmə qanunu ilə aparıjı siqnalın amplitudasi idarə olu­nur­sa (bu zaman siqnalların tezliyi və fazası sabitdir) belə proses AM hesab olunur. Şəkil 4.2-də AM-in sadə alınma sxemi verilmişdir (Gen.–generator, X-vuruju element, Süzgəj).