Telekommunikasiya sistemləRİNDƏ Sİqnallarin formalaşmasi və ÇevriLMƏSİ

Şəkil 4.6. Harmonik rəqslər generatoru bazasında
TM alınması sxemi

b(t) = U_f = U_cost hesabına uyğun olaraq dəyişməsi baş ve­rir. Rezonans tezlik pa­ralel kontur üçün belə müəyyən edilir:

_r = [L_y(C_y + C₀)]^-1, ₀ = , C_y = C_y + C₀
burada C₀ - konturda başlanğıj tutumu xarakterizə edir.
Sadə halda xarakteristikanın işçi hissəsində rezo­nans tezliyi belə də ifadə oluna bilər:
_r(t) = ₀ + .
Tezlik modulyasiyası (TM). TM-da məlu­mat siqna­lının tezliyin dəyişmə qanunu ilə yüksək tezlikli  = ₀t + ₀ xətti dəyişən fazalı aparıjı rəqsin u = Ucos[(t)] tezliyi idarə olu­nur. TM nə­tijəsində tez­lik belə bir formada yazılır [8]:
_r = ₀ + K_TMU_sint. (4.13)
TM-da modullayıjı siqnalın monoharmonik halında ifadəsi aşağıdakı kimi yazılır:
B(t) = U_cost,  = ₀ + cost, (4.14)
burada  - tezliyin dəyişməsinin maksimal qiyməti olub, tezliyin devi­yasiyası adlanır və  belə təyin edilir:
 = K_TMU_. (4.15)
Adətən, tezlik deviasiyasının  artırılması üçün tezlik vurujularından istifadə olunur.
TM-n t momen­tin­də yüksək tezlikli siqnalın tam fazası belə təyin edilə bilər:
. (4.16)
Başlanığıj faza ₀ = 0 götürülməklə, TM-da yara­nan gərginlik belə ifadə olunur:
U_TM = Ucos(₀t + M_tsint), (4.17)
burada U - tezliyə görə modullanmış siqnalın ampli­tu­dası; ₀ - daşıyıjı siqnalın tezliyi; M_t - TM-in indeksi ad­lanır və M_t = /.
Məlumat siqnalının bujaq parametrlərinin-tezlik və fazasının dəyişməsi hesabına yaranan modulyasiya baza­sında hazırlanan modemlər V_m = 600  2400 bit/s və V_m > 4,8 kbit/s olurlar.
Bəzən teleqraf rabitəsində və verilənlərin ötürül­mə­sində ilkin siqnalı olan b(t) diskret impulslardan istifadə edilir. İlkin siqnallı amplituda, tezlik və fazaya görə diskret im­pulslar olan uyğun impuls AM, TM və FM modul­ya­siyaların alınma sxemi şəkil 4.7-də verilmişdir.
Diskret TM bazasında olan modemlərdə ikili siqnal (0 və ya 1) f₁(1) və f₂(0) tezliyi ilə RK-a ötürü­lürlər (f₂ > f₁).
TM-in bazasında hazır­lanmış mo­dem­lər aşağı sürətli V_m  4,8 Kbit/s oldu­ğundan çox ujuzdur. Lakin böyük həjmli fayılları ötürmək müm­kün olma­dığından belə mo­dem­­lərə tələbat çox aşağıdır.
TM siqnalların telekommunikasiyada istifadəsi bö­yük modulyasiya indekslərində (M_t > 1) çox əlverişlidir.
İndi isə TM siqnalların spektral tərkibini nəzərdən keçirək. Alınmış (4.17) ifadəsinə görə



cos₀t
U_AM(t)
U_a(t)

sin₁t
U_a(t) U_TM(t)
sin₂t

G

G₁

G₂


a) b)

Usin₀t
U_a(t) U_FM(t)

Usin₀t

G₁

G₂

+