Telekommunikatsiya injiniringi” kafedrasi R. N. Radjapova keyingi avlodning konvergent tarmoqlari

3.2.1. SDH texnologiyasi
Bu texnologiyaning tanlovi asosiy trafik an’anaviy telefon trafigi bo‘lib, boshqa trafiklarning tashkil etuvchilari unchalik katta bo‘lmaganida (10% gacha, bunda o‘tkazish qobiliyatining samaradorligi taxminan 60% gacha bo‘ladi) o‘zini oqlaydi (3.6-rasm).
O‘zbekistonda SDH texnologiyasi telefon operatorlari tomonidan katta muvafaqqiyat bilan ishlatiladi va yangi SDH tarmoqlari qisman, mavjud tarmoqlar bilan yagona boshqaruvni tashkil etish uchun qurilgan.

3.6-rasm. O‘tkazish qobiliyatining samarali ishlatilishi.
SDH texnologiyasining afzalliklari:
- tarmoqning soddaligi. Sinxron tarmoqlarda bir kirish/chiqishli multipleksor oqimlarni bevosita chiqarishi (kritishi) mumkin masalan, STM-1 (155 Mbit/s) freymidan E1 (2 Mbit/s) signalni. Natijada bitta kirish/chiqishli multipleksor bir necha PDH multipleksorlarining o‘rnini bosa oladi, bu nafaqat qurilmalarning iqtisodiy (uning namenklaturadagi narxi bo‘yicha) tejamkorligi, balki ularni talab qilingan joyda o‘rnatish, ta’minot va xizmati bilan ham bog‘liqdir;
- tarmoqning ishonchliligi va o‘zini qayta tiklashi. Birinchidan, tarmoqda optik tolali kabellar qo‘llaniladi, amalda axborotlarni uzatishda elektromagnit ta’sirlar mavjud emas; ikkinchidan, tarmoq arxitekturasi va uni moslashgan holda boshqarish himoyalangan ish rejimini qo‘llash imkonini beradi. Bunda signallarning tarqalishi ikki alternativ yo‘l bilan amalga oshadi: signal uzatiladigan birorta yo‘l shikastlanganda bir zumda zaxiraga ulanish, shikastlangan tarmoq tugunini aylanib o‘tish. Bu tarmoqni o‘z-o‘zini qayta tiklash imkonini beradi.
- moslashuvchan tarmoq boshqaruvi, bu etarli darajadagi juda ko‘p keng polasali boshqaruv kanallarining mavjudligi, tarmoq satxi va element menedjmenti bilan bog‘liq bo‘lgan kompyuterli ierarxik boshqaruv tizimi, shuningdek kanallarning dinamik rekonfiguratsiyasini va tarmoqni funksionallashtirish haqidagi ma’lumotlarni to‘plash bilan birgalikda bitta markazdan avtomatik holda masofadan boshqarish imkoni bilan bog‘liq
- talab bo‘yicha o‘tkazuvchanlik polasasini ajratish. Oldin, amalga oshirilishi mumkin bo‘lgan xizmatlar, oldindan rejalashtirilgan ishonchnoma (masalan, bir necha kun oldin) bo‘yicha (masalan, videokonferensiyani o‘tkazishda talab qilinadigan kanalni chiqarish) amalga oshar edi, hozir esa boshqa (keng polosali) kanalga ulanish orqali sanoqli daqiqalarda amalga oshadi;
- har qanday trafikni uzatishda shaffoflik, boshqa texnologiyalarda shakllangan, zamonaviy Frame Relay, ISDN i ATM texnologiyalarini biriktirgan holda trafiklarni uzatish uchun virtual konteynerlarni qo‘llash bilan bog‘liq;
- qo‘llashning universalligi.  Texnologiyani, nuqtadan-nuqtagacha minglagan kanallarni 40 Gbit/s tezlikda uzatishni ta’minlovchi, global tarmoqlarni yoki global magistrallarni yaratishda qo‘llanish mumkinligi kabi, o‘nlagan lokal tarmoqlarni birlashtiruvchi halqali korporativ tarmoqlar uchun ham qo‘llash mumkin; 
- quvvatni oshirishning soddaligi, apparaturani o‘rnatish uchun universal ustunning mavjudligi, bir gurux funksional bloklarni olib o‘rniga (yuqori tezlikga mo‘ljallangan) yangi bloklar guruxini qo‘yish, ierarxiyaning keyingi ancha yuqori tezliklariga o‘tish imkonini beradi.
SDH texnologiyasining kamchiliklari sifatida sezilarli xarajatlar tufayli ma’lumotlarni uzatishda o‘tkazish qobiliyatidan samarali foydalanmaslikni ko‘rsatish mumkin.
SDH texnologiyasining kamchiligi:
- xizmat trafiklari uchun kanallardan bittasini to‘liq qo‘llanilishi;
- aloqa kanallarining o‘tkazuvchanlik qobiliyatidan samarali foydalana olmaslik, turli ilovalar ostida o‘tkazuvchanlik polasasini dinamik taqsimlay olmaslik, trafiklar ustunligi mexanizmining mavjud emasligi;
- tayanch tarmoq bo‘ylab (ma’lumot, ovoz) xar xil turdagi trafiklarni ta’minlash uchun qo‘shimcha qurilmalarni qo‘llash zarurati.
SDH texnologiyasini quyidagi mavjud sharoitlarda NGNning tayanch tarmoqlarini qurishda qo‘llash uchun tavsiya etish mumkin:
- chegaradan uzoqdagi kanallarni yuklash;
- “shaffof” aloqa kanallarini taqdim etish zaruratining mavjudligi, masalan ATSlar orasida ovozli trafiklarni uzatish uchun;
- tijorat rejasi nuqtai nazaridan, uzatilgan trafiklarni miqdori bo‘yicha xizmatlar narxini va taqdim etilgan xizmatlar sifatini aniqlamay, belgilangan o‘tkazuvchanlik qobiliyati bilan mijozlarga kanallarni taqdim etish.
.