Rejim çəkilişi (mode shooting)
–
günün batma anında xüsusi təsviri effekt
almaq məqsədilə aparılan çəkiliş.
Rejissor (producer)
–
ekranda müəllif ideyasını (ümumiyyətlə, hər hansı
ideyanı) gerçəkləşdirən əsas yaradıcı sima; TV, radio, kino və teatr əsərlərində
əsas hərəkəti, dramaturji gedişi müəyyənləşdirən, əsas mizanları verən,
bütövlükdə əsərin tərtibinə və quruluşuna rəhbərlik edən şəxs; bədii rəhbər.
R. konkret bir filmin çəkilişi ilə bağlı yaradıcılıq və istehsalat işinə başçılıq edir.
R. ssenari əsasında filmin, tamaşanın, verilişin ideyabədii çərçivəsini, əsas
istiqamətini, formaya uyğun olan bədii düşüncəni müəyyənləşdirir və onu
aktyorların, operatorların, rəssamların, bəstəkarların, eləcə də yaradıcı qrupun
digər iştirakçılarının birgə işinə rəhbərlik etməklə tam hala salır.
Rejissor ssenarisi (script of production)
–
filmin məzmununu açmaq və
onun gerçəkləşdirilməsi üçün rejissorun ssenari üzərində apardığı yaradıcı
lıq işini əks etdirən ssenari növü. R. s. ədəbi ssenari (yaxud libretto) əsasında
işlənir. Bu ssenaridə bütün film epizodlar və kadrlar üzrə bölünür, eyni za
manda, hər kadrın uzunluğu (metrlə), məzmunu, musiqi və səs effektləri ilə
müşayiəti ayrıca göstərilir. Başqa sözlə, R. s.ində filmin hansı parçalardan
(epizod və kadrlardan) yığılacağı, hər kadrda nəyin təsvir olunacağı və necə
çəkiləcəyi aydın göstərilir.
Rejissura (producing/production)
–
obrazlı tam kimi filmin estetik və məna
təşkilinə yönəlmiş peşəkar fəaliyyət sahəsi. Kinoda və TVdə R. çəkilən fil
min, verilişin məzmun formalarının bütün komponentlərini vahid sistem və
idarəçilikdə birləşdirmək yolu ilə həyata keçirilir.
Reklam çarxı (advertise roller)
–
dəfələrlə ekranda nümayiş etdirilmək
üçün nəzərdə tutulan və qruplaşdırılaraq ayrıca kasetə yazılan reklam, yaxud
reklamlar bloku.
Reklam fasiləsi (advertising break/commercial breal/pug)
–
R və TV
verilişlərini kəsən, auditoriyanın diqqətini kommersiya informasiyasına cəlb
edən qısa müddət. Lakin filmlərin, konsertlərin, oyunların və digər janrların
tam mənimsənilməsinin pozulması reklam fasilələrinə və bütövlükdə reklam
yayıcılarının qıcıqlandırıcı fəaliyyətinə mənfi münasibət yaradır.
Reportaj (report/reporting)
–
1) olayın işindən xəbərləmə; xəbər vermək; baş
verən hadisələr haqqında dolğun, operativ informasiya. Olayın başvermə za
manı ilə həmin olayın xəbərlənməsi üstüstə düşür, yaxud olayı baş verdiyi za
manda izləyən jurnalist gördüklərini sonra xəbərləyir; 2) daxili və beynəlxalq
həyatda baş verən hadisələr haqqında məlumat toplanması və verilməsi
(mətbuat, radio, TV vasitəsilə); 3) jurnalistlik fəaliyyətinin bir növü; 4) müx
birin şahidi olduğu hadisə barədə radio, TV üçün verdiyi operativ məlumat;
jurnalistikanın xəbər janrlarından biri. R.da hadisənin, təzahürün, müəllif
tərəfindən faktların seçilməsinin fərdi mənimsənilməsi ön plana çəkilir. Kino
reportaj müəllifin şahidi olduğu faktların özünün maraq doğurduğu informa
siya xarakteri daşıyır. Xronikal kinojurnallar buna nümunə ola bilər. Yaxşı ki
379
noreportaj yaratmağın çətinliyi ondadır ki, bəzən həyatda baş verən hadisələr
ekranda tamamilə başqa cür görünə bilər.
Reportyor (reporter)
–
ən yeni, ən qaynar xəbərləri axtarıb tapan və ope
rativ şəkildə hazırlayıb efirə verən TV və radio müxbiri. Qəzet, jurnal, radio,
TV redaksiyasının, habelə məlumat agentliyinin həmin təşkilata lazım olan
məlumatı operativ və dolğun şəkildə toplayıb xəbər verən əməkdaşı. R. hadisə
mərkəzində birinci olub hər şeydən tez xəbər tutmağa, məlumat toplayıb efirə
verməyə çalışır. R.un işinə verilən əsas tələblər vacib və aktual informasi
yanın tez toplanması, operativlik, materialın emosional tərzdə verilməsi və
dəqiqliklə bağlıdır.
Reproduksiya (reeproduction)
–
yenidən çap olunmuş, yaxud üzü çıxarıl
mış şəkil, rəsm və s. görüntü. R. poliqrafik və ya fotoqrafik üsulla şəkil, rəsm,
çertyoj və çap olunmuş mətnin, hər hansı bir sənət əsərinin surətinin istənilən
sayda çıxarılması deməkdir.
Reytinq (rating)
–
konkret proqramın (bəzən ayrıayrı aparıcıların) tama
şaçı auditoriyasının müxtəlif sosial təbəqələri arasında populyarlığını təsbit
və əks etdirən statistik informasiya. Daha çox reklam sifarişçisinin istifadə və
istinad etdiyi R. hər hansı telekanala, yaxud konkret verilişə baxan tamaşaçı
sayının faizlə ifadəsidir. KİV sahəsində R. vasitəsilə bu və ya digər verilişə
baxanların sayı müəyyənləşdirilir. Adətən, populyarlıq indekslərində ifadə
olunan R. məsələləri ilə xüsusi xidmətlər və şirkətlər məşğul olur. Analitiklər
R. məlumatları əsasında KİV sahəsində əsas tendensiyaları tədqiq edir, media
bazarında onların rəqabət qabiliyyətini yüksəldən proqnozlar və məsləhətlər
hazırlayırlar.
Reytinq xallarının cəmi (cross rating points)
–
mövcud bazarda toplanan və
reklam roliklərinin efirdə nümayiş etdirmə cədvəlinin tərtibi zamanı istifadə
olunan reytinq xallarının məcmusu.
Rəqəmli montaj (digital editing)
–
təsvirin kompüter avadanlığına köçü
rülərək xüsusi proqrama əsaslanan rəqəmli üsullarla montaj edilməsi.
Rəqəmsal (digital)
–
elektronikada olan, diskret vəziyyəti istifadə edən siq
nallar və formatlar növüdür. Rəqəmlərin köməyi ilə ifadə olunan informasiya.
Rəqəmli televiziya (digital television)
–
rəqəmli texnologiya əsasında
işləyən sistem, teleavadanlıq. Rəqəmli texnologiya ilə yayım aparan şitkətlər
bir peyk retranslyatoru kanalında dörd proqramın (hər biri 8 Mbit/san)
rəqəmli kodlaşdırılmasını həyata keçirə bilir. Müasir R.t. sistemləri radioya
yım şirkətlərinə bir peyk kanalında 16 proqram yayımlamağa imkan verir.
Rəng barı (baars)
–
betacam və digər professional kameralarda çəkilişdən
öncə kasetin əvvəlində yazılan 2030 saniyəlik ştrix təsvir.
Rubrika (rubric/heading/column)
–
qəzet, jurnal səhifələrində, teleradio
verilişlərində hər hansı bölmənin sərlövhəsi, başlığı, ümumi adı.
Sabun operası (soap opera)
–
1) film qəhrəmanlarının həyatından uzunuza
dı, ləng bir tərzdə, amma ardıcıl söhbət açan, çoxlu epizodlardan ibarət radio,
yaxud TV serialı; 2) kinematoqrafiya və TV sənətində son illərin populyar fak
tına çevrilmiş çoxseriyalı filmlərə
–
seriallara verilmiş qeyrirəsmi ad; janr.
380
Semantika (semantics)
–
1) sözün, ifadənin qrammatik formasının mənası;
2) məna.
Semiotika (semiotics)
–
1) kino, TV və radionun müxtəlif işarələrə əsaslanan
dil sistemi; 2) işarələr sistemi haqqında təlim; işarələr sisteminin müxtəlif
xüsusiyyətlərini öyrənən elmi nəzəriyyələr kompleksinin ümumi adı.
Serial (serial)
–
çox seriyadan ibarət, televiziya üçün nəzərdə tutulan bədii
və ya sənədli kinoəsərdir.
Seriyalılıq (seriality)
–
bir detaldan bir neçə dəfə ardıcıl istehsal olunması.
Seriyalılıq məhsulu ucuzlaşdırır.
Sənədli filmlər (documentary film)
–
kinematoqrafiya növüdür. Bünöv
rəsində həqiqi hadisələr və real insanlar duran filmlər sənədli adlanır.
Səyyar televiziya stansiyası (mobile TV station)
–
studiyadan kənarda TV
verilişləri yayımlamaq, yaxud videoyazıya almaq üçün xüsusi avtobusda qu
raşdırılmış aparatlar kompleksi; təkər üstündə TV mərkəzi.
Simulyakr (simulacrum)
–
realda orijinalı olmayan surət.
Simvol (symbol)
–
1) hər hansı bir anlayışın, ideyanın şərti əlamətini
ifadə edən işarə, rəmz; 2) konkret bir əhvalatın, yaxud hadisənin ideya və
fərqləndirici cəhətlərini yüksək dərəcədə, ümumiləşdirilmiş formada, təsirli
şəkildə ifadə edən obraz.
Simvolika (symbolics)
–
təşkilat, qrup, dövlət tərəfindən istifadə olunan
sim vollar toplusudur.
Sinxron (sync)
–
simultan, birməzarlıq. 1) eyni vaxtda birgə səslənən; eyni
zamanda baş verən; 2) səsin və təsvirin birgə, eyni vaxtda yazılması (kinokadr
ların sinxron çəkilməsi); 3) danışanın sözlərini həmin anda tərcümə etmək
(sinxron tərcümə).
Sinxronun itməsi (lock out)
–
montaj, yaxud efir zamanı danışanın tələffüzü
ilə artikulyasiyası (dodaqların hərəkəti) arasında uyğunsuzluq; ekranda
təsvirin, yaxud səsin pozulması.
Sitkom (sitcom-situation comedy)
–
vəziyyətlər komediyası; seriyalar və
seriallarla yanaşı, kütləvi videoəyləncə mədəniyyəti üçün səciyyəvi növ kimi
qiymətləndirilən populyar TV janrı.
Sonluq titrləri (end titles)
–
filmlərin, verilişlərin sonunda izahedici yazı,
mətn.
Sosial mesaj (social message)
–
ictimai rəyə təsir edəcək, ona ünvanlanan
əsas fikir, ideya.
Soyuq işıq (cold light)
–
lüminessent lampalarının, aşağı təzyiqli yüksüz
civə lampalarının və digərlərinin işığı. S. i. kifayət qədər intensiv olmur.
Spiker (speaker)
–
parlament palatasının sədri. Bu termin siyasi leksikon
da daha çox istifadə olunur, lakin rəsmi şəkildə ingilisdilli ölkələrdə istifadə
olunur.
Sponsor (sponsor)
–
özünün, adının tanınması, ticarət markasının şöhrət
lənməsi, yaxud imicinin yüksəlməsi məqsədilə hər hansı verilişin təşkilinə və
maliyyələşməsinə kömək edən fiziki (yaxud hüquqi) şəxs.
381
Ssenari (script)
–
ekranlaşdırmaq (çəkilmək) üçün yazılan, kinofilmin, hazır
lanacaq (efirə gedəcək) teleradio verilişinin məzmununu təfsilatı ilə şərh edən,
gələcək ekran əsərinin səs və təsvir həllini, onun AV cəhətlərini göstərən ədəbi
əsər; dram əsərinin planı, hər hansı süjetin sxemi.
Stanislavski sistemi (Stanislavsky system)
–
TV və radio verilişlərində
teatrdangəlmə yaradıcılıq üsulu; görkəmli rus rejissoru K. S. Stanislavski
nin işləyib hazırladığı səhnə yaradıcılığı nəzəriyyəsi və metodologiyasının
şərti adı. Bu sistemin ən mühüm estetik tələbi əsl bədii həqiqət axtarışıdır.
Stanislavskiyə görə, teatr həyatın mexaniki surətini deyil, onun inikasını ya
radır, həyat hadisələrinin sintezini nümayiş etdirməklə şüura və hissə təsir
göstərir. Teatrın əsas məqsədi “insan ruhunun həyatını” yaratmaqdan ibarətdir.
Bundan ötrü aktyor səhnədə həqiqi hisslər, fikirlərlə və real duyğularla yaşa
malıdır. Bu isə psixotexnika üsullarını (“məqsəd”, “diqqət”, “iş”, “ana xətt”,
“təsəvvür”, “emosional yaddaş”, “temp”, “ritm” və s.) öyrənmək yolu ilə əldə
edi lir. Stanislavski səhnədə daxilən yaşama prosesinə böyük əhəmiyyət ver
miş, lakin aktyorun zahiri texnikasını, duyğularını ifadə etmək bacarığını da
yüksək qiymətləndirmişdir. S. s.nə görə aktyor güclü və məlahətli səsə, aydın
tələffüzə, yaxşı plastikaya, çevik bədən hərəkətlərinə malik olmalıdır. İlk radio
və teletamaşalarda S. s.nə üstünlük verilirdi.
Statik (static)
–
donuq, tərpənməz, hərəkətsiz; tarazlıq və sükut halında nə
zərdən keçirilən.
Stendap (stand -up)
–
görüntüyə sənədlilik xarakteri vermək və tamaşaçını
inandırmaq məqsədilə reportyorun hadisə yerində kadra çıxaraq informasiya
verməsi. S., daha çox, göstərilməsi mümkün olmayanları demək üçün istifadə
olunur. Məs., haradasa arxa planda toplantı keçirilir, yaxud qəza baş verib,
mitinq gedir, kamera qarşısına çıxan reportyor bu hadisələrin cərəyan etdiyi
nöqtədə dayanaraq, nə baş verdiyi barədə danışır. S. jurnalistin seçdiyi ya
radıcılıq forması kimi mühüm funksiya daşıyır və daha çox, deyilənləri əks
etdirən videosıra olmadıqda, mövzuya məkan reallığı vermək lüzumu yaran
dıqda, süjetin bir hissəsindən digər hissəsinə plastik keçidə ehtiyac duyulduq
da, yaxud reportyorun mövcud şəraitə “müdaxilə etməsi”, nəyi isə tamaşaçıya
göstərməsi lazım gəldikdə istifadə olunur.
Stop-kadr (still frame)
–
1) ekranda kadrın dayandırılması (yazma rejimindən
çıxarma, dayanma,videobaşlığı dondurma); yaxud hər hansı təsviri, epizodu
vurğulamaq məqsədi ilə əvvəlcədən seçilmiş bir kadrın xüsusi effektlə bir neçə
saniyə donuq (foto kimi) vəziyyətdə saxlanması; 2) elektron montaj effekti.
Studiya (studio house)
–
müxtəlif verilişlərin çəkilməsi üçün nəzərdə tu
tulan və akustik cəhətdən hazırlanmış yer; foto, tamaşa və kino çəkilişləri
aparmaq, radio və TV stansiyasında verilişləri efirə vermək üçün xüsusi ava
danlıqla təhciz olunmuş qapalı məkan. Səsli yayımda böyük, orta və kiçik
konsert (musiqi) S.ları, mətn oxumaq üçün ayrıca direktor S.sı, həmçinin
ədəbidram S.ları olur. Ədəbidram S.ları, adətən, əsas S. bloklarından ibarət
olur. TV yayımı şəraitində S.lar böyük, orta və kiçik kateqoriyalara bölünür.
Sublimasiya (sublimation)
–
hərfi mənada: yüksəlmə, qalxma. 1) bərk
maddənin qızdırıldıqda ərimədən (maye halına düşmədən) qaz halına keçməsi,
382
buxarlanması; 2) ekran əsərində (eləcə də səhnədə) obrazın mahiyyətinin
üzə çıxmasına xidmət edən formaməzmun şəkildəyişməsi. Audiovizuallıq
şəraitində S. effekti xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. TVdə S. “qaynar” (təsvir) və
“soyuq” (nitq) vasitələrin sintezindən istifadə edərək tamaşaçını duyğulandır
maqla onun şüuruna təsir etmək mənasında işlədilir.
Submədəni (subcultural)
–
sosiologiyada və kulturologiyada istifadə olu
nur; üstün olan çoxluqdan, həmçinin bu mədəniyyətin daşıyıcısı olan sosial
qrupdan fərqlənən cəmiyyətin mədəniyyətinin bir hissəsidir.
Subtitr (subtitre)
–
alt yazı. Adətən, iki təyinatı olur: 1) əcnəbi dildə olan,
yaxud qavranılması çətin dialoq, danışıq tərcümə edilərək tele və ya kino
təsvirin aşağı hissəsində yazılır; 2) kadrda danışan adamın kimliyi, yaxud hər
hansı təsvirin özəllikləri ekranda yazı ilə əks edilir.
Süjet (plot/topic/ssubject)
–
1) TVdə müxtəlif janrlarda çəkilmiş sənədli
və bitkin görüntülərin ümumi adı; bədii əsərdə iştirak edən surətlərin xa
rakterlərini açıb göstərən və əsərin əsas konflikti ilə bağlı olan əhvalat, tarixçə;
mövzu, məzmun; əsərin daxili, intellektual və emosional konstruksiyası. S.
in strukturuna üç komponent
–
başlanğıc, şərh və sonluq daxildir; 2) sənət
əsərlərində obyektiv varlığın bütün ziddiyyət və mürəkkəbliyi ilə qarşılıqlı
əlaqədə təsvir olunan hadisələrinin məcmusu. S.də əsas həyat konfliktləri əks
olunur. Ədəbi süjetdən fərqli olaraq jurnalistika (o cümlədən radio və telejur
nalistika) S.i çoxşaxəli deyil, “yığcam”dır. Jurnalistikada S. dedikdə faktların,
hadisələrin, fikirlərin, hisshəyəcanların davamlılığı başa düşülür. İnsanların
xarakterləri, taleləri, ictimai ziddiyyətləri, münaqişələr də burada açılır. Bir
qayda olaraq, jurnalistika S.ində hadisələrin inkişafı birbiri ilə sıx bağlı olur,
kulminasiya və problemlər düyününün açılması isə, az qala, ən inkişaf etmiş
hissəyə çevrilir. S. hadisənin və ya təzahürün mexaniki surəti, predmetin qu
ruluşunun səthi inikası deyil, o, yaradıcılıq prosesinin nəticəsi kimi meydana
çıxır və müəllifin izlədiyi sosial məqsədə uyğun şəkildə qurulur.
Şərhçi (commentator/reviewer)
–
hadisələr arasında səbəbnəticə əlaqələrini
işıqlandıran, baş verən olayların mahiyyətini aydınlaşdıran, izah edən, müm
kün nəticə və proqnozlar barədə danışan şəxs. Adətən, Ş.lər müxtəlif sahələr
(siyasi, iqtisadi, idman və s.) üzrə ixtisaslaşırlar.
Şou (show)
–
tamaşa. Nəyi isə nümayiş etdirmək, göstərmək; estrada, sirk,
idman, caz orkestrləri, balet “ulduz”larının iştirakı ilə təmtəraqlı səhnə tama
şası, musiqili, əyləncəli proqram. Ş. reklam vasitəsi kimi də geniş yayılmışdır;
Qərbdə TV verilişlərinə verilən ümumi ad.
Şou-biznes (show-business)
–
əyləncə sahəsində və əyləncə sənayesində
ticarət (kommersiya) fəaliyyətidir.
Şoumen (showman)
–
əsasən, danışıq janrında (tokşou) qurulmuş kütləvi
bədiiəyləncəli, musiqili verilişlərin aparıcısı. Yüksək erudisiya, xoş qılıq, ob
yektiv və ədalətli olmaq, müxtəlif fərdlərin dialoqu vasitəsilə kütləvi şəkildə
həqiqət axtarışına qoşulmaq, bu prosesdə iştirakçılara kömək etmək Ş. üçün
əsas keyfiyyətlərdən sayılır. Müxtəlif dünyagörüşə, fərqli siyasi baxışlara , xa
rakter və temperamentlərə malik insanların toplaşdığı auditoriyanı nəzarətdə
saxlamaq Ş.dən təkcə jurnalistlik deyil, həm də aktyorluq məharəti tələb
383
edir. Adətən, Ş. əvvəlcə verilişdə aktyor, təhqiqat, müzakirə xarakterli proq
ramda isə jurnalist aparıcı olur. Hər iki halda Ş. çevik olmalı, aktyor istedadı
göstərməlidir. Ş. verilişin mövzusunu elan edir, ekspertlərin, auditoriyanın
rəyini soruşur, müxtəlif baxışları qarşıqarşıya qoyur, söhbətin qızğın inkişa
fına mane olur, onu kulminasiyaya çatdırır. Ş. hər an adamlarla psixoloji kon
takt yaratmağı, auditoriyanı öz iradəsinə tabe etməyi bacarmalıdır.
Telesuflyor (autocue)
–
TVdə hər hansı məlumatın (əsasən informasiya ma
teriallarının), çıxışın mətnini nəzərə çarpmadan oxumaq üçün xüsusi qurğu.
Teletamaşaçının gündəliyi (audiolog)
–
xaricdə bəzi şirkətlərin teleauditori
yanın sayı, onun demoqrafik, sosial tərkibi haqqında müəyyən etdiyi məlumat.
Bu məlumatlardan hər hansı verilişin kütləviliyinin müəyyənləşdirilməsi
üçün istifadə edilir.
Televiziya filmi (telefilm/vidpic)
–
TV verilişləri şəbəkəsi ilə göstərilmək
üçün yaradılan və xüsusi çəkiliş montaj texnologiyası olan film. T. f.ndə TV
nin texniki imkanları və tamaşaçıların televizor ekranındakı təsvirləri qavraya
bilməsi xüsusiyyətləri nəzərə alınır. T. f. bədii quruluşuna
–
ümumi planların
sayca az olmasına, kadrda təsvirin çox xırda detallarının verilməməsinə, kadr
da sıxlıq diapazonunun kiçikliyinə və təsvirdəki kontrastlığın zəifliyinə görə
kinofilmlərdən fərqlənir. T. f.nin kino metodları ilə çəkilişində həm 35 mm,
həm də 16 mmlik neqativ və dönər kinoplyonkalardan istifadə olunur. Vide
onun meydana gəlməsindən sonra T. f. əsasən videolentə çəkilir.
Televiziya verilişləri (TV programs)
–
TV yayımı üçün nəzərdə tutularaq
hazırlanan, təşkilati və tematik baxımdan TV proqramlarının ayrıca, bitkin
hissəsi sayılan məlumat və digər materiallar toplusu; kütləvi xəbərləmə, maa
rifçilik, əyləndirmək, əhalinin mədəni istirahətini təşkil etmək vasitələrindən
biri. T. v.ictimai rəyin formalaşmasına təsir göstərən vasitə kimi də nəzərdən
keçirilir.
Temp (speed/rate)
–
verilişin, oxunun, danışığın, musiqi əsərinin vaxtla əla
qədar ifa olunma sürəti. Bütöv əsərin, yaxud onun bir hissəsinin daimi T.i
notda XVII əsrdən italyan terminləri ilə işarə olunur. EE danışığının, yaxud
kadrarxası mətn oxunuşunun normativ T.i mövcuddur.
Temperament (temperament)
–
danışıqda və hərəkətdə coşqunluq, ehtiras,
həvəs, xasiyyət; şəxsiyyətin fərdi xüsusiyyətlərinin onun psixi fəaliyyətinin
dinamikasını səciyyələndirən məcmusu. T. hisslərin gücündə, onların
dərinliyində, yaxud səthiliyində, gedişinin sürətində, sabit liyində və tez
dəyişməsində təzahür edir.
Tədris (training, tutoring)
–
şagirdin bilik və bacarıqlarının kəmiyyət və
keyfiyyətini lazımi səviyyəyə qaldıran təhsil fəaliyyətinin bir növüdür.
Titr (title/lettering/caption)
–
kinofilmlərdə, TV verilişlərində məzmuna aid
informativ, izahedici yazı və ya danışıq mətninin yazı ilə əks etdirilməsi.
Tok-şou (talk-show)
–
hərfi mənada: danışıq tamaşası. Studiyada ictimai
siyasi, elm, incəsənət və mədəniyyət xadimlərinin, habelə müxtəlif tərkibli au
ditoriyanın (və ekspertlərin) iştirakı ilə hazırlanan veriliş forması. Müsahibə
və diskussiya janrlarının əlamətlərini özündə birləşdirən Tş., adətən, sərbəst
şəraitdə aparılır. Daha çox aparıcının fərdi keyfiyyətlərinə və şəxsiyyətinə
384
söykənən Tş.da hər hansı problemin dərin və ciddi müzakirəsi istisna edi
lir. Əksər hallarda aktual problemlərin tədqiqinə həsr edilən T.ş. əyləncəli,
qalmaqallı mövzularda olub, kəskin diskussiya və situasiyalarla müşayiət olu
nur. İlk T.ş. ABŞ TVlərində yaranıb.
Ton (tone)
–
1) oxu və ya danışıq zamanı gərginləşmiş səs tellərinin ritmik
şəkildə (ahəngdar) rəqsetmə tezliyi ilə müəyyənləşən səsin fiziki keyfiyyəti;
nitqin ahəngdarlığını (melodika) təmin etmək üçün səsin qalxması və enməsi.
Əsas ton (sadə ton) saitlərin akustik əsasını təşkil edən və onların yaxşı
eşidilməsinə imkan verən səs tonu. Səs tonu
–
hava təzyiqi nəticəsində bir
birinə yaxınlaşmış gərgin səs tellərinin titrəyişi (vibrasiya) ilə əmələ gələn səs;
2) rəng keçidlərini özünə tabe edən rəng ahəngi. Ekran əsərinin koloriti, həm
də rəng T.u ilə müəyyənləşir.
Dostları ilə paylaş: |