Qurbanbay jıraw (1876 —1958). Onnan jazıp alınǵan «Qırq qız» dástanınıń orıs, ózbek, qazaq, qırǵız, túrkmen hám basqa da kóplegen tillerde shıǵıwı arqalı Qurbanbay jıraw Tájibay ulı pútkil awqamǵa málim boldı. Ol 60 jıl dawamında qaraqalpaq xalıq dástanların taratıwshı hám
atqarıwshı boldı. Onıń repertuarında «Qırq qız», «Er Ziywar», «Qanshayım», «Bozuǵlan», «Er Qosay» usaǵan xalıq dástanları orın aldı. Ol ataqlı Jiyemurat jıraw menen Nurabulla jırawdıń shákirti. Xalıq danalıǵın saqlaw hám atqarıwdaǵı ájayıp xızmeti ushın oǵan «Ózbekistan xalıq jırshısı» húrmetli ataǵı berildi.
Onı qutqarıwǵa jılamaw kerek.
Kóz jastı kól qılıp bulamaw kerek,
Bul islerde qaytpas ǵayrat, batırlıq,
Boladı jeńiske tek ózi tirek.
Bul qosıq qatarlarında Kóz jastı kól qılıp bulamaw kerek degen qatarları kórkemlew quralı giperbola bolıp kelgen.
Ras menıń saǵan ashıq bolǵanım,
Saǵınıp-sarǵayıp gúldey solǵanım,
Házir maǵan kerek emes ashıqlıq,
Dushpannan ósh alıw talap qılǵanım
Bul qatarlarda Saǵınıp-sarǵayıp gúldey solǵanım, degen sózler kórkemlew quralı bolǵan teńew bolıp kelgen.
Qayǵı menen qarayıp,
Qayıstı ma bellerim,
Baylandı ma sóylemey,
Sayrap turǵan tillerim,
Qursawlı qara narshalar,
Qalıń qarǵa shóktińbe,
Mákan etken jaylarım,
Oynap kúlgen saylarım,
Bul qatarlarda Sayrap turǵan tillerim, degen qatarlarda epitet kelgen.
Qursawlı qara narshalar, Qalıń qarǵa shóktińbe, degen metonomiyalar ushırasadı.
Xalqıń maǵan qosılsa,
Oǵan sebep ózińnen,
Xan boldım, dep qan tolıp,
Eki birdey kózińe,
Malday etip sabadıń,
Adamzattıń balasın,
Oǵan xalıq kóne me? (Qırq qız)2
Bul qatarlarda Malday degen teńew ushırasadı.
Dushpannan ósh alǵanday,
Ǵayratlı qaytpas isine.
Xalayıq hayran qalǵanday,
Dostları ilə paylaş: |
