Teng bog‘lovchilar. Teng bog‘lovchilar

da “unisi 
ham, bunisi”, ve yaxud da “nafaqat”, ve kah da “ va yaki”.
Chuvash tilida bog'lovchilar son jihatdan ju d a kam. Eng k o 'p
qo'llanadigan bog'lovchilar ta, te, tata “ham da”, ye-ye “yoki”, per-per 
“o 'sh a -o 'sh a ”, arjax-sayax “am m o” , mem en tesen “ shuning uchun”, 
yengen “agar".
Y uklam a. Ayrim so 'z yoki gapga qo'shim cha m a’no yuklash uchun 
qo'llanadigan yordam chi so 'z yuklamadir: ей, oq, ok, kina, ginci, kiya, 
та. Yuklama tuzilishi jihatidan ikki xil: a) affiks holidagi yuklam alar:- 
mi,-ci,-a (-ya),-da,-u f-yu),-oq (-yoq)-gina 
(-
kina,-qma
);
b) s o 'z holidagi 
yuklamalar: axir, fa q a t, xuddi, nahatki, hatta, hattaki.
Affiks holidagi yuklam alar chiziqcha bilan yoziladi, faqat -mi,-oq 
(yoq),-gina,-av, -yav yuklam alari so 'zg a q o'shib yoziladi: o 'z b .borci- 
sanmi?
B archa turkiy tillarda yuklam alar alohida yordam chi so 'z turkumi sifatida ajratiladi. Yuklamalar leksik m a’no ifodalamaydi, gapda biror sintaktik vazifani bajarm aydi. Shunga k ora yordam chi so 'zlam in g bir turi sifatida qaraladi. Yuklamalar yordamchi so'zlardan ham o 'z ig a xos xususiyatlari bilan ajralib turadi. M asalan, yuklam alar bog'lovchi va 
ko'm akchilar kabi so 'zlar o'rtasidagi munosabatni, sintaktik aloqani yuzaga keltirmaydi.Yuklamalarni alohida so 'z turkumi sifatida ajratish borasida bir qator olim lar o 'z m unosabatlarini bildirishgan. Jum ladan, Y. Abdurasulov qo'shim cha yuklam alarni so 'z turkum i sifatida ajratishni m a’qul topm aydi: “Yuklamani turkum ga ajratishning yana bir mushkul tomoni bor. Chunki yuklam alarning asosiy qismini turli modal m a’nolarni
138
anglatadigan affiks-yuklam alar tashkil etadi. Shubhasiz. affikslar qanday m a’no ifodalashidan qat’iv nazar so ' z emas. Shuning uchun ularga so ‘z turkum i deb qarash ham u qadar to ‘g ‘ri emas, balki ularni affikslam ing o ‘zig ax o s guruhi deb qarash m aqsadgam uvofiqdir. Buni qanday hal qlish ham butun turkiyshunoslik oldidagi asosiy m uam m olardan biridir”96. Gram m atik m unosabat ifodalam aydigan q o ‘shim chalar lu g ‘aviy shakl hosil qiluvchilarga kiradi. Yuklamalarga shunchaki lu g ‘aviy shakl hosil qiluvchi sifatida qarash to ‘g ‘ri emas. Yuklamalar gapga so‘roq, ayiruvchegaralov, gum on m azm unini beradi. Shu bois, yuklam alarning alohida turkum sifatida ajratilishi m aqsadga muvofiq. Shuningdek, lu g laviy 
shakl hosil qiluvchi qo'shim chalar m uayyan turkum doirasiga xoslangan b o ‘ladi. 
Yuklamalar, deyarli, barcha turkum so ‘zlariga q o cshiladi. S o!zga ham, gapga ham qo'shim cha m a ’no beradi.Turkiy tillarda yuklam alar quyidagi turlarga ajratiladi: