Tеxnik taraqqiyotning xalqaro savdoga ta'siri nazariyalari


D. Rikardoning nisbiy ustunlik nazariyasi



Yüklə 389,79 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə4/10
tarix05.10.2023
ölçüsü389,79 Kb.
#152523
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
jahon iqtisodiyoti 2 mus ish

3.
D. Rikardoning nisbiy ustunlik nazariyasi
D. Rikardo A. Smitning «Mutlaq ustunlik» nazariyasini yanada mulohaza qilish 
natijasida ushbu nazariya umumiy qoidaning bir qismi ekanligini isbotlab berdi. D. 
Rikardo «Siyosiy iqtisodning boshlanishi va soliqlar» nomli asarida klassik nazariyani 
boshi berk ko`chadan olib chiqadi. Uning fikricha, mamlakatlar ishlab chiqarish 
samaradorligini ta`minlashda yoki ko`proq ustunlikka ega bo`lgan yoxud kamroq 
zaiflikka ega bo`lgan mahsulot ishlab chiqarish va sotishga ixtisoslashsalar maqsadga 
muvofiq bo`ladi. Bunday vaziyatlarda ikki mamlakat o`rtasidagi savdo ko`proq 
imkoniyatlar olib keladi. Har bir mamlakat o`zi ixtisoslashgan mahsulotlarni ishlab 
chiqaradi va shu orqali yutuqlarga erishadi. Uning mulohazalari “Nisbiy ustunlik 
nazariyasi”da o`z echimiga ega bo`ldi. 
Masalan, Portugaliyada ishlab chiqarilgan movut va Angliyada ishlab chiqarilgan 
vino individual xarajatlarga ega bo`lsin. SHuni hisobga olgan holda D. Rikardoning 
“Nisbiy ustunlik” nazariyasini qo`llaymiz: 
2-jadval 
Mahsulot ishlab chiqarish uchun zarur bo`lgan mehnat sarfi.
Movut (bir dona) 
Vino ( barrel’) 
Portugaliya 
90 
80 
Angliya 
100 
120 


YUqoridagi misoldan ko`rinib turibdiki Portugaliya barcha turdagi mahsulotlarni 
ishlab chiqarishda mutlaq ustunlikka ega. YA`ni bir dona movut ishlab chiqarish uchun 
90 mehnat birligi, bir barrel vino ishlab chiqarish uchun esa 80 mehnat birligini 
sarflaydi. Ammo, D. Rikardo Portugaliyada movut ishlab chiqarishga nisbatan vino 
ishlab chiqarish savdosini yo`lga qo`yish ko`proq foyda olib kelishini ta`kidlaydi. 
CHunki, bir dona movutga nisbatan bir barrel’ vino ishlab chiqarish arzonga tushmoqda. 
Bunda nisbiy ustunlikdagi farq har bir millat uchun xalqaro savdoda yutuqqa olib keladi. 
YA`ni, Portugaliya bir barrel’ vinoni (80 birlikda) 120 birlikda Angliyaga sotsa va o`z 
navbatida, Angliyadan (100 birlikda) ushbu birlikda 1,2 dona movut sotib olish 
imkoniyatiga ega bo`ladi.
O`zida ishlab chiqarilgan mahsulotga solishtirganimizda esa 
8/9
donaga ega bo`lar 
edi. Boshqacha aytganimizda, Portugaliyaning vino ishlab chiqarish va movutni sotib 
olish evaziga oladigan foydasi quyidagicha bo`ladi. 
120 / 100 – 8 / 9 =1,2 - 0,(8) = 0,31 dona movut. 
Angliya esa movut ishlab chiqarishda kamroq zaiflikka ega. YA`ni movut ishlab 
chiqarishga qilinadigan mehnat sarflari o`rtasidagi farq vino ishlab chiqarishdagiga 
nisbatan kamroq. Demak movut ishlab chiqarishga ixtisoslashish hisobiga xalqaro 
savdodan Angliya ham yutadi. YA`ni, movut ishlab chiqarib, uni Portugaliyaga sotish 
hisobiga 

Yüklə 389,79 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin