174
I.2. Amaliy mashg‘ulot mavzulari
1-Amaliy mashg‘ulot: HFXgi faninining asosiy tushunchalari va mohiyati.
Xavf turlari, ularni gruxlash va identifikatsiyalash.
Xavf, xavfsizlik madaniyati
.
Mavzuning qisqacha bayoni:
Xavf to‘g‘risida tushuncha:
Xavf-hayot
faoliyati xavfsizligining asosiy tushunchalaridan biri bo‘lib, inson faoliyati davrida
uning sog‘lig‘iga bevosita yoki bilvosita zarar keltiruvchi, ya’ni ko‘ngilsiz
oqibatlarga olib keluvchi holat, jarayon, ob’ekt va vositalardir.
Xavfning toksomaniyasi-
bu uning
kelib chiqishi tabiati turi, oqibatlari,
tuzilishi insonga ta’sir etish xarakteri va shunga uxshash belgilari asosida
tasniflanishi bir sistemaga keltirilishidir. Umuman, «toksomaniya»
murakkab
xodisalarjarayonlar tushunchalar va ob’ektlarning tasniflanishi hamda bir
sistemaga solinishi to‘g‘risidagi fan hisoblanadi.
Xavfning quyidagi ko‘rinishdagi taksomaniyasi mavjud:
– Xavfning yuzaga kelish tabiatiga ko‘ra: tabiy, texnik, antropogen,
ekologik,
aralash;
– xavf ta’sirida ko‘ngilsiz oqibatlarni yuzaga kelish vaqtiga ko‘ra: impulsive,
kumuletiv.
– lokalizatsiya bo‘yicha: litosfera,
gidrosfera, atmosfera, kosmos bilan bo‘g‘liq
xavflar;
– yuzaga keluvchi oqibatlar bo‘yicha: charchash,
toliqish, zo‘riqish, kasallanish,
shikastlanish, jarohatlanish, avariya, yong‘in;
– keltirib chiqaruvchi zararga ko‘ra; sotsial, texnik, ekologik;
–yuzaga kelish sohasi bo‘yicha; madaniy, maishiy, transport, yul-transport, ishlab
chiqarish, harbiy;
– xavfning tarkibi va tuzulishiga ko‘ra: oddiy va xosilali(yasamali), ya’ni bir necha
oddiy xavflar birikishi natijasida yangi, murakkab xavfning yuzaga kelishi;
–insonga ta’sir etish xarakteriga ko‘ra
aktiv va passiv;
