Tezislər / Theses

 
SU ANBARLARI BƏNDLƏRİNİN TƏHLÜKƏSİZLİYİ
RİSKLƏRİNİN PROQNOZLAŞDIRILMASI 
Rzayeva Vüsalə Fəxrəddin, Tamara Ayralova İbrahim 
Az
ə
rbaycan Dövl
ə
t Neft v
ə
 S
ə
naye Universiteti 
Bak
ı
, Az
ə
rbaycan
[e-mail] 
Açar sözl
ə
r:
 
Sərsəng su anbarı, bəndlərin dağılma riskləri, proqnozlaşdırma, qabaqlayıcı 
tədbirlər. 
Azərbaycan-Ermənistan arasında gedən müharibə nəticəsində işğal 
olunmuş ərazilərdə vaxtilə nəzarətdən geridə qalmış Sərsəng Madagiz su 
anbarlarının risklərinin minimallaşdırılmasına görə qabaqlayıcı işlərin görül-
məsi zamanı onların təhlili, təsnifatı, və necə yaranması haqqında məlumat-

---

THE 3
rd
 INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCES OF STUDENTS AND YOUNG RESEARCHERS 
dedicated to the 99
th
anniversary of the National Leader of Azerbaijan Heydar Aliyev
324
lar Xəbərdarlıq Sistemini yaratmağa imkan yaradacaq. Bu sistemin yaradıl-
ması, təbii və texnogen təsirlərdən yaranan fövqəladə xarakterli problemlərin 
azaldılması, onların aradan qaldırılması, insanların sağlamlığına, iqtisadiyya-
ta, obyektlərə, infrastruktura dəyəcək zərəri aşağı salmağa şərait yarada-
caqdır. 
Tədqiqatların aparılmasına görə müəyyən edilmişdir ki, dünyanın istə-
nilən yerində müharibələr zamanı zəbt altındakı ərazilərdə və nəzarətdən qı-
raqda qalmış bəndlərin dağılma riskləri, onların proqnozlaşdırılması, təhlili, 
qabaqlayıcı tədbirlərin meydana gəlməsinə səbəb olmuşdur[1]. 
Dağlıq Qarabağda Azərbaycan-Ermənistan ərazisində müharibə nəticə-
sində vaxtilə işğal olunmuş ərazilərdə nəzarətdən geridə qalmış Sərsəng - 
Madagiz su anbarlarının risklərinin minimallaşdırılmasına görə qabaqlayıcı 
işlərin görülməsi zamanı, bəndin hər hansı bir hadisədən (təbii və ya antro-
pogen) dağılacağı halda Azərbaycanda həmin su anbarlarına yaxın olan əra-
zilərdə yaşayan əhalinin vaxtında evakuasiyası, çoxsaylı iqtisadi obyektlə-
rinin və digər infrastrukturların qorunmasına şərait yaradacaqdır.
Sərsəng və Madagiz su anbarlarının hidroqovşağının ekoloji problem-
lərinin tədqiq edilməsi mövzusunu seçməkdə bizim məqsədimiz həm təbii 
hadisələr, həmçinin texnogen qəzalar nəticəsində dağılacağı düşünülən za-
man, fövqəladə vəziyyət haqqında məlumat verilməsi, onların idarə edilməsi 
üçün təlimat verməkdir. Müəyyən olunmuş dövlət qurumları tərəfindən bu 
kimi yaranacaq fəlakət və qəzalar haqqında təlimatlandırılması, insanların 
sağlamlığına və yaşayışına, iqtisadiyyata və kənd təsərrüfatına dəyən zərə-
rin minimallaşdırılmasına imkan verməkdir. 
Sərsəng və Madagiz anbarlarında təbii hadisələr, həmçinin texnogen 
qəzalar nəticəsində bəndlərin yarılması haqqında məlumatlar araşdırılmış və 
hesabatlar aparılmışdır. Aşağıda şəkil1.də su anbarlarının bəndinin en kəsik 
sxemi verilmişdir.