Tili, adabiyoti va folklori instituti, alisher navoiy nomidagi davlat adabiyot muzeyi, urganch davlat universiteti

 
NAVRO’Z TARIXI VA TALQININING QADIM YOZMA 
MANBALAR HAMDA FOLKLOR NAMUNALARIDAGI TAHLILI 
 
Shomirza Turdimov
O’zR FA, O’zbek tili, adabiyoti va folklori
instituti, Folklor bo’limi boshlig’i 
F.f.d.(DSc) yetakchi ilmiy xodim
 
Shahodatxon Imomnazarova 
O’zR FA O’zbek tili, adabiyoti va folьklori
instituti, Folklor bo’limi
F.f.b.f.d. (PhD) katta ilmiy xodim 
 (O‘zbekiston)
 
Annotasiya: 
Ushbu maqolada
 
Navro’z tarixi va talqinining qadim yozma 
manbalar hamda folьklor namunalaridagi tahlili haqida so’z boradi. Shuningdek, 
maqolada Navro’z bilan bog’liq bir qator qadimiy marosimlar atroflicha 
yoritilgan.
 
Kalit so’zlar: 
Navro’z, yangi yil, boychechak sayli, epos, Go’ro’g’li, 
ko’pkari, marosim, Ashshadarozi, folьklor. 
Abstract:
 This article deals with the analysis of the history and interpretation 
of Nowruz in ancient written sources and examples of folklore. Also, the article 
details a number of ancient rituals related to Nowruz. 
Key words:
Navroz, New Year, Boychechak Saili, epic, Gorogli, Kopcari, 
ceremony, Ashshadaroz, folklore. 
Qadim va bezavol sharqona bayram Navro’zni elimizda obodlik, tinchlik-
totuvlik, millatlaro ahillik, bag’rikenglik ramzi desak, mubolag’a bo’lmaydi. 
Ma’lumki, Navro’z umumjahon bayrami sifatida istiqlol arafasida, rasmiy va xalq 
bayrami maqomini oldi. Asrlardan omon o’tib kelgan qadrdon va ko’hna Navro’z 
YUNESKO tomonidan 2009 yilda insoniyatning nomoddiy madaniyat merosi 
ro’yxatiga kiritildi.
Yurtboshimiz Shavkat Mirziyoyev to’g’ri ta’kidlaganidek: “Insoniyat 
yaratgan bebaho madaniyat durdonalari, eng avvalo, har qaysi millatning folьklor 
san’atida mujassam topgani hammamizga yaxshi ma’lum. Turli xalqlarning milliy 
o’zligini, ularning tili va hayot tarzini, an’ana va urf-odatlarini ifoda etadigan 

---

28 
baxshichilik san’ati umumbashariy madaniyatning uzviy qismi sifatida barchamiz 
uchun qadrlidir.”
9

1

Mazmun-mohiyatiga ko’ra ko’hna va umummilliy bayramlar sirasiga 
kiruvchi Navro’z sir emaski, bugungi kunda siyosiy-rasmiy tus olgan. Navro’z 
tarixi, bayram tartibi va unda kuylangan folьklor namunalari haqida qator maqola 
va kitoblar nashr etilgan 

2; 4; 5; 7; 8

. Bu faktlar Navro’z bayramining paydo 
bo’lish muddatini ko’rsatishda ham muhim manba bo’lib xizmat qiladi. Biz bu 
o’rinda Navro’z bilan bog’liq bir qator qadimiy marosimlarga alohida e’tiborni 
qaratamiz.