Toshkent arxitektura qurilish instituti

Professional qurilish menejmenti bosh pudratchi sifatida 
(
Professional/Sonstristion Management
). Mulk egasi, loyihalashtiruvchi va 
quruvchi yagona bosh pudratchi, loyihani boshqaruvchi va quruvchi sifatida 
faoliyat olib boradi. Odatda, ishga yollangan boshqaruvchi 
mulk egasining 
agenti
sifatida o‘rin tutadi va ish haqi to‘lashlar u orqali amalga oshiriladi.
Menejer mablag tejashdan manfaatdor bo‘lib, ya’ni bunda u tejalgan 
qiymatning bir qismini mukofot ko‘rinishida olishi mumkin va bu hol uning 
obro‘–e’tibori ortishida ta’sir ko‘rsatadi.
Bosh pudratchisiz professional qurilish menejmenti
. Keltirilgan o‘tilgan 
oldingi variantdagi kabi ko‘rinishda, bunda ham yagona jamoa faoliyat olib 
boradi. Boshqaruvchi mulk egasining agenti bo‘lib kelishi mumkin. To‘lovlar 
quyidagi yo‘llar bilan amalga oshiriladi: jumladan, bevosita, to‘g‘ridan–to‘g‘ri 

---

118 
mulk egasi bilan tuzilgan shartnoma bo‘yicha kelishuv yoki qayd qilingan 
qiymatlar; professional qurilish menejeri va loyihalash menejeri xizmatlari 
bo‘yicha kelishilgan to‘lov qiymatlari. 
Dasnamunaviy menejment
(
Program Mapagement
) juda yirik loyihalar 
ikki variantda amalga oshiriladigan qurilishlarda qo‘llanadi. Bu variantlar 
loyihalar o‘lchamlari bilan farqlanadi: jumladan, loyihalash boshqaruvi bitta 
ob’yekt bilan cheklanadi, shuningdek dasnamunaviy boshqaruv katta 
miqdordagi ob’yektlarni qamrab oluvchi va uzoq vaqt davrida amalga oshirish 
nazarda tutilgan holat deb qayd qilinadi. Dasnamunaviy boshqaruv alohida 
Loyihalarning barcha menejerlar rahbariyati uchun mo‘ljallangan bo‘lib, 
umumiy holda dasturni (Loyiha) amalga oshirishga qaratilgan yagona maqsad 
bilan bog‘liq. Boshqaruvning bu turi Loyihalash – qurish firmalari amaliyotida 
nisbatan keng tarqalgan bo‘lib, shuningdek ko‘p milliardli tadqiqotchilik, 
energetika loyihalarida va shu kabilar amalga oshirilishida ham qo‘llaniladi.
Tashkil qilishning bu shaklida jamoa a’zolari o‘rtasidagi munosabatlar hal 
qiluvchi ahamiyatga ega. Agar, ulardan biri moslashuvchan, hamda birga 
faoliyat olib borishga moyil bo‘lmasa, u holda uslubning afzalligi uning 
kamchiligiga aylanib qolishi mumkin. Biroq bu sifat faqat ish bajarish 
jarayonida, juda kech aniqlanadi. Garchi bunda nazariy jihatdan har uch 
ishtirokchi teng darajada o‘z doirasida javobgarlikni zimmasiga olib, 
shuningdek mulk egasi ishgakeng ko‘lamli jalb qilinishi mumkin va uning 
barcha masalalar spektri doirasida omilkorligi qayd etilgan. Agar bu shart 
bajarilmasa, ushbu vaziyatdan chiqib ketishda loyiha menejeri (shaxs yoki 
firma) umumiy holda loyihaga rahbarlikni ta’minlashi belgilanadi.
Qurilishda asosiy uslublarning afzalliklari solishtirish ma’lumotlari 3.1 – 
jadvalda keltirilgan.

---

119