Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti m. M. Tashxodjayev, M. G. Umarxodjayeva

1.1-rasm. Tashkiliy madaniyatning o‘ziga xos xususiyatlari
va korporativ madaniyat. 
 
Ushbu rasmda F. Xarris va R. Moran korporativ madaniyatning 
o‘nta xususiyatini ajratib ko‘rsatdilar: qadriyatlar va me’yorlar; 
muayyan turdagi xatti-harakatlar bo‘yicha taxminlar va umidlar 
mezonlar; aloqa tizimi va muloqot tili: aloqa tizimi, muloqot tili, 
og‘zaki va noverbal muloqot, yozma muloqot; tashqi ko‘rinish, 
kiyinish madaniyati va ishda o‘zini tutish; ish etikasi va turtki: ishlarga 
bo‘lgan munosabat, ish sifati va ishini baholash, motivatsiya, 
kompaniya karyera rivoji; o‘zingizni va tashkilotdagi o‘rnini anglash; 
xodimlar o‘rtasidagi munosabatlar: munosabatlarni rasmiylik darajasi, 
Tashkiliy mada-
niyat 
Tashqi muhit 
Din 
Milliy madaniyat 
Urf-odat, yangi 
xodimlarga 
tajribani yetkazish 
Personalni
baholash 
Belgilari 
Madaniyatni 
kelib chiqishi 
Tashkilotlardagi 
madaniyatni 
metodlari va 
qo‘llash usuli 
Asosiy vosita 
Institusional 
madaniyat 
Madaniyatni 
bosib olish 
darajasi 
Korporativ 
madaniyat 
Korxonaning 
menejerlari 
tomonidan bel-
gilanadigan 
maqsadi, vazi-
falari va missiya-
si 
Rahbariyat 
qo‘ygan talab 
Prinsiplarni 
boshqaruvchi 
tizim

---

15 
nizolarni hal etish usullari; xodimlarni malaka oshirishi va rivoji 
jarayoni: xodimlarni xabardor qilish yo‘llari, fikrlash va yodlash 
protseduralarida 
abstraksiya 
va 
konseptualizm; 
xodimlarning 
ovqatlanishi: nima yeyishadi va qanday ovqatlanishadi, bu sohadagi 
odatlar va an’analar: xodimlarning ovqatlanishini tashkil etish – 
chastotasini, muddati, maxsus joyda yoki ish joyida va hokazo; vaqt 
mezonlari, unga bo‘lgan munosabat va uning foydalanishi: aniqlik 
darajasi, vaqtdan foydalanish usuli, vaqt reglamenti; ishonch: o‘z 
kuchiga, hamkasblariga, mijozlarga va raqobatchilarga. 
Korporativ madaniyat funksiyalari:
 
Korporatsiya madaniyatini 
shakllantirish jarayoni tizimli yondashishga asoslangan bo‘lishi kerak. 
Birinchidan, korporativ madaniyat funksiyalarni belgilash, zarur 
moliyaviy, moddiy, axborot va boshqa resurslarni belgilash, korporativ 
madaniyat funksiyalarini amalga oshirish mexanizmini yaratish kerak. 
Korporativ madaniyatning asosiy funksiyalari: 
‒
korporatsiya qadriyatlarini shakllantirish, to‘plash, targ‘ib qilish 
va asrash (axloq me’yorlari, xatti-harakatlar qoidalari, muayyan tarixiy 
voqealar, voqealar, hamkorlar va mijozlar bilan munosabatlar); 
‒
korporativ axborot tizimini shakllantirish, ya’ni, har bir 
xodimning professionalligini va malakasini oshirish, o‘z texnolo-
giyalar, mahsulotlar ishlab chiqish, korporatsiya intellektual mulkni 
yaratish, tadqiqot va ilmiy izlanishlar o‘tkazish va boshqalar; 
‒
korporatsiya ichki kommunikatsiya va aloqa tizimini shakllan-
tirish (usullari va aloqa shakllari), boshqaruv tizimi va xodimlarning 
orasida ochiq muloqot tizimini mavjudligi, xodimlarning axloq 
qoidalari kodeksini ishlab chiqish kabilar kiradi; 
Korporatsiyaning tashqi kommunikatsiyasi va aloqalarini yaratish, 
ya’ni ijtimoiy aloqalar, hamkorlar bilan aloqalar, ijobiy va jozibador 
obro‘ni yaratish, korporatsiya usulni ishlab chiqish va ijtimoiy 
missiyasini amalga oshirish. 
Maqsadlilik – korporatsiyasi maqsadlari va uning elementlarini 
belgilash, xodimlarining mehnat va uning jarayoni madaniyatini 
shakllantirish (masalan, ish joyini tashkil etish uchun talablar ishlab 
chiqish) va boshqalar… 
Dam olish vazifasi – tashkilotning madaniy elementlarini idrok 
etish, ma’naviy kuchlarining qayta tiklanishini ta’minlash faqatgina 
shakllanishida xodimlar ishtirok etgan va tan oladigan yuksak ma’na-

---

16 
viy salohiyatga ega koprorativ madaniyat bilan amalga oshirilishi 
mumkin. 
Korporativ madaniyatni shakllantirish va rivojlantirish menejmenti 
bizni ta’lim, ilmiy faoliyatga yo‘naltirilgan yangi biznes jamiyatni 
shakllantirishga imkon beradi.