Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti m. M. Tashxodjayev, M. G. Umarxodjayeva
Yüklə 3,39 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Korporativ madaniyat darajalari. Korporativ madaniyatning ikki xildagi darajasi ajratiladi: tashqi va ichki. Korporativ madaniyatning tashqi darajasi (aniq ifoda etilgan, kuzatilgan) – qonunlar, qonunlarni tashkil etishda rasman faoliyat yuri- tuvchi, yangi texnologiyalarni qo‘llash va ishlab chiqarish, jismoniy obyektlar, mahsulotlar ishlab chiqaradigan asarlar, xulq-atvorlari, til. Korporativ madaniyatning ichki darajasi (ko‘zga tashlanadigan, yashirin) – insonlarning ichki dunyosini o‘z ichiga oladi: ularning g‘oyalari, fikrlari, qadriyatlari, e’tiqodi, atrof olamni his qilish yo‘llari. Xulq-atvor normalari va insonlar xatti-harakatini tartibga soluvchi yashirin qoidalar o‘zlashtirilgan ichki jarayonlarni aks ettiradi. Bu ikki bosqichni kuzatib borish oson, lekin ajralish deyarli mumkin emas, chunki ular ajralmas birlashmaning ikki qismini ifodalaydi va bir-birini takrorlaydi. Sheynga ko‘ra korporativ madaniyatning darajalari: artefaktlar – jismoniy va ijtimoiy muhitni tashkil etishda paydo bo‘ladigan, lekin ko‘pincha tushunarli bo‘lmagan darajada korporativ madaniyatning tashqi ifodasidir. Sun’iy ravishda ishlab chiqarilgan ar- tefaktlar, tabiiy bo‘lmagan mahsulotlar, madaniyat mahsulotlari, madaniyat, shuningdek texnologiya, ko‘rinadigan va eshitiladigan, ki- yim, ichki makon, jargon va boshqalar; – qadriyatlar – bu korporatsiya madaniyatining darajasi ma’lum da- rajada jismoniy va ijtimoiy muhitda qabul qilingan qadriyatlar, me’yorlardir. Misol uchun, yangi sharoitlarda qaror qabul qilish za- rurati yuzaga kelgan guruhga takliflar; – asosiy e’tiqodlar – bu korporatsiya madaniyatining ko‘zga ko‘rinmas, idrok etilmagan darajasida birlashishi: atrofdagi dunyo bi- lan aloqalar, vaqtning haqiqatini anglash, makon, insoniy tabiat, inson faoliyati va munosabatlari. Dil va Kennediga qarashlariga ko‘ra, korporativ madaniyatning da- rajalari: qadriyatlar tashkilotning bo‘limlari va barcha a’zolari tomoni- dan taqsimlanadi; qahramonlar – bu tashkilotning eng muhim tashkiliy 17 qadriyatlarini ifodalovchi namuna bo‘lgan a’zolar; marosimlar va marosimlar tashkilot uchun muhim voqealarni belgilash va ularga yangi a’zolarni qo‘shish uchun o‘tkaziladigan tashkilotdagi marosimn- ing to‘liq ramzi; aloqa tuzilmasi – norasmiy aloqa kanallari tashkilot a’zolari korporativ qadriyatlar, qahramonlar, urf-odatlar va marosimlar haqida ma’lumot olishadi. Trays va Beyeru yondashuviga ko‘ra korporativ madaniyat dara- jasi: urf-odatlar – oldindan rejalashtirilgan va tayyorlangan, ko‘pincha teatrlashtirilgan marosimga o‘xshaydi, bunda taqdirlash marosimi bo‘lib, korporativ madaniyat turli ko‘rinishlarda jamlangan “Yilning eng yaxshi Inventori”. Seremoniya – birlashtirilgan bir qator voqealarning birlashtitilganligi bo‘lib, masalan yangi mahsulot ishlab chiqarilishining yo‘lga qoyilishi va rahbarlardan birining korporatsi- yaning istiqboldagi natijalari to‘g‘risida ommaviy tarzda nutq so‘zlashi. Marosimlar – tashkilotning asosiy qadriyatlarni birlashti- ruvchi tizimli jarayon. Korporativ madaniyatning xususiyatlariga ta’sir etuvchi omillar. Tashkilotdagi boshqaruv omillaridan biri bo‘lgan korporativ madani- yat, o‘z navbatida, tashqi va ichki muhitlaridan ta’sirlanadi. Kompa- niyani muvaffaqiyatli boshqarish bu ta’sir omillarini, ularning kuchini va intensivligini aniqlash, ularni bartaraf etish yoki aksincha kuchaytirishning oqibatlarini va imkoniyatlarini oldindan bilish qobili- yatidir. Yüklə 3,39 Mb. Dostları ilə paylaş:
|